Dit is niet de Plaat van het Jaar, maar een van de platen van m’n leven.
En eigenlijk zou hiermee deze "recensie", die er nooit een zal zijn, meteen moeten eindigen. Ware het niet dat Weather Systems, een huwelijk tussen het meest melancholische van Pink Floyd en Takk van Sigur Rós, dat ook voor u kan betekenen. Het gaat immers over u, over mij. Een muzikale allegorie van de meest universele emoties die u en ik elke dag voelen en verbergen, met melodieën als personages die je begripvol aankijken en een spiegel voorhouden. Van spijt tot hoop, van onmogelijke tot onverbeterlijke liefde. Een plaat die de bezemkast van je hoofd en hart uitkuist en daardoor vooral loutert. Het is zo zeldzaam.
Maar niet bij Anathema. Deze band streeft al jaren, plaat na plaat, naar de puurste schoonheid: diegene die pijn doet. Op Weather Systems bereiken ze de perfectie. Euforie krijgt een uur lang een diepweemoedige gloed over zich, maar anderzijds priemen deze negen songs net door de wolken wanneer u zich onvoorstelbaar kut voelt — don’t we all van tijd tot tijd. Luister naar het orkestrale "The Lost Child" bijvoorbeeld: "My light is fading now, my heart is breaking now" klinkt het aanvankelijk mistroostig, maar een waanzinnig opgebouwde climax van strijkers en drums verzwelgt die gevoelens in zo’n draaikolk dat er van zulke gedachten slechts wrakhout overblijft. Zo is het met de hele plaat. Het is zo zeldzaam.
Weather Systems is een album over in het reine komen met wat vroeger gebeurd is en wie je nu bent — en wat is "geluk" meer dan dat? De gelatenheid uit het vroegere werk van Anathema maakt plaats voor een soort gelukzalige berusting, waarin alle ellende een plaats vindt en niet wordt ontkend noch te veel wordt erkend. Zoals in "Lightning Song", waarin zangeres Lee Douglas lichtjes onzeker "I feel I found my place" zingt, terwijl de muziek zachtjes aanzwelt en uiteindelijk als vuurwerk explodeert. Als een traan die een glimlach nog mooier maakt. Zoals de hele plaat. Het is zo zeldzaam.
Weather Systems is uw Facebooktijdlijn van gevoelens, al is er hier voor oppervlakkigheid geen plaats. Voor herkenbaarheid des te meer. Zo is het openingstweeluik "Untouchable" de soundtrack bij die pijnlijkste liefdesbreuk waar je, toegegeven, nooit echt over bent geraakt. De eerste minuten mijmeren nog even over de mooiste momenten, maar stilaan maakt nostalgie plaats voor wild-in-het-rond-stampend ongeloof en woede ("I never betrayed your trust/I’ll never forsake your heart" spuwt frontman Vincent Cavanagh) terwijl gitaren steeds meer herinneringen als spiegels aan diggelen slaan. Maar uiteindelijk leg je toch altijd ergens de schuld bij jezelf ("Tell me what could I do" klinkt het met een knik in de stem én de melodie). In het tweede deel volgt berusting, wanneer gitaargeweld plaatsmaakt voor aanzwellende strijkers die je eens stevig vastpakken. Zoals de hele plaat dat doet. Het is zo zeldzaam.
Weather Systems is een album dat u toen nodig had, nu nodig heeft en altijd nodig zult hebben. Geen wonder dat Anathema voor de grilligheid van onze dagelijkse emoties het weer als metafoor gebruikt. De drukkende sfeer van "The Gathering Of The Clouds" mondt uit in de ontlading van "Lightning Song" en "Sunlight". "The Storm Before The Calm" begint als een verzengend warmteonweder, waarna de rest van de plaat aanvoelt als één zuiverende, alles wegspoelende regenbui.
Het obligate praatje over de opzienbarende muzikale evolutie van deze groep, van doommetalband begin jaren negentig tot een groep die zowel Jonsi als Chris Martin stil zou doen krijgen, kunt u terecht bij eerdere reviews op goddeau. Die evolutie maakt van elke nieuwe plaat hun meesterwerk, dat door de opvolger dan weer een overgangsplaat wordt die ze nooit was.
Ook nu is het weer prijs: voorganger We’re Here Because We’re Here leek de plaat te zijn waar ze hun hele carrière naar hadden opgebouwd. Tot Weather Systems alles nog verder uitdiept. Akkoorden met het hoofd naar beneden hebben plaatsgemaakt voor nerveuze akoestische gitaar en sussende piano, die breed uitwaaieren met elegante orkestraties. Even onwaarschijnlijk als authentiek. En toch blijven de pikdonkere platen van rond de eeuwwisseling overeind: ze kloppen gewoon op de deuren van andere hartkamers dan het recentste werk.
Het heeft geen zin om te eindigen met even ronkende als ijle zinnen als "Anathema bevindt zich in een creatieve piek" — die duurt al sinds 1996. Of te jongleren met adjectieven als "uitstekend" of "pakkend". Het zijn slechts clichés. Uw gevoelens zijn dat nooit: luister naar Weather Systems en kijk ze recht in de ogen. Dit is een plaat over uw leven, het kan ook een van de platen van uw leven worden.
Anathema speelt op vrijdag 27 april in Trix. (Onder)ga gewoon.
