Onbevreesd voor ook maar enige suggestie van typecasting trekt
Keira Knightley het korset nog eens extra strak aan voor ‘The
Duchess’. In deze somptueus ingeklede epoquefilm vertolkt ze
Georgiana Spencer, de geliefde, maar van een tragisch lot bedeelde
hertogin van Devonshire die zowaar een verre verwante is van Diana
Frances Spencer, de al even geliefde, maar van een nog groter
tragisch lot bedeelde prinses. Regisseur Saul Dibb houdt zich
netjes aan de regels van het kostuumdrama en brengt de met
tierlantijntjes versierde jurken, de gepoederde pruiken en de
weelderige decors stijlvol en oogstrelend in beeld. Net zoals al de
opgekropte emoties mooi worden weggestoken achter de immer
ravissante pruillippen van ons Keira.
Engeland, de tweede helft van de 18e eeuw. William Cavendish, de
hertog van Devonshire (Ralph Fiennes) treedt in het huwelijk met de
jonge Georgiana (Keira Knightley). Van romantiek of liefde is er
geen sprake, aangezien The Duke zijn eega alleen maar ziet als een
kweekfabriek voor een mannelijke erfgenaam. Georgiana moffelt haar
teleurstelling onder haar gigantische pruik en ontpopt zich tot een
publiekslieveling die zowel bij de politici als bij de roddelende
aristocratie in de smaak valt. Maar de frustratie stijgt wanneer de
mannelijke opvolger op zich laat wachten. Buiten haar wil raakt de
hertogin verstrikt in een ongezellige driehoeksverhouding en wordt
ze ook nog eens verliefd op een jonge politicus (Dominic Cooper)
die met haar een nieuw leven wil beginnen.
The Duchess of Devonshire is niet alleen een allitererende natte
droom voor Jan Becaus, ook liefhebbers van Britse kostuumdrama’s –
onlangs nog verwend met ‘Brideshead Revisited’ – zullen hun hartje
ophalen met het wapperende jurkenspektakel dat langs het scherm
ruist. De outfits zijn een lust om naar te gapen, de met pluimvee
gedecoreerde hoofddeksels ogen indrukwekkend en de opulente
interieurs van de imposante paleizen baden in decadente luxe.
Daarbovenop valt elk straaltje licht nog eens perfect flatterend op
het neusje van hertogin Knightley. En toch slaagt Saul Dibb erin om
van ‘The Duchess’ geen kitscherige kalkoen te maken die verzuipt in
visuele overdaad. Hij springt minder kwistig om met de rondtollende
camera’s (bekijk ‘Elizabeth: The Golden Age’ en probeer dan nog
eens recht te lopen) en begeleidt de kijker op elegante wijze
achter de façade van de beau monde. Aangenaam, want zo verzandt het
‘The Duchess’ nergens in pompeuze behangcinema en krijgt het
visuele aspect in de eerste plaats een evocatieve functie om het
verhaal – dat met een moderne tijdsgeest werd benaderd –
geloofwaardig te laten ontplooien.
Niet dat het waargebeurde relaas van Georgiana Spencer – ondanks
de pathosrijpe content – op een verrassende manier uit de doeken
wordt gedaan. Net zoals de personages zelden hun echte emoties
blootgeven en zich onderschikken aan de allesoverheersende
etiquette, zo blijft ook Saul Dibb aan de oppervlakte bij de
levensloop van Georgiana. Haar politieke interesse en gevatheid
komt marginaal aan bod, het lesbische geflirt wordt net niet
subliminaal verwerkt en ook haar rol als toonaangevend stijlicoon
wordt nauwelijks beklemtoond. Saul Dibb beperkt zijn focus en maakt
van ‘The Duchess’ een mild feministisch portret over een ‘sterke
vrouw’ die ondanks haar vrije geest en romantische idealen gevangen
zit in een onfortuinlijk bestaan. In het begin van de film waagt
Georgiana zich nog aan een uitspraak als ‘vrijheid is absoluut’,
terwijl haar verdere levensloop die uitspraak alleen maar onderuit
haalt. Ocharme de sloor.
Op die manier wordt ‘The Duchess’ een film met een heldere,
eenduidige lijn waar hak-op-de-tak-valkuilen eigen aan de biopic
slim worden ontweken. Anderzijds krijgt het verhaal ook een iets te
voorspelbaar kantje. De man die niet van haar houdt, het
onvermijdelijke overspel, de andere man die wel van haar houdt,
maar waar ze niet bij kan zijn. Typische genrekenmerken die je net
iets te snel ziet aankomen. Het blijft boeiend en de acteurs
injecteren wat psychologische diepgang, maar het scenario had toch
iets spitser kunnen omspringen met de historische gebeurtenissen.
De invloed van topscenarist Anders Thomas Jensen (‘Open Hearts’,
‘Adam’s Apples’) lijkt dan ook sterk verwaterd, om niet te zeggen
onbestaande.
Uiteindelijk zijn het de twee hoofdacteurs die ‘The Duchess’van
haar juwelen kroontje voorzien. Een gevoelige Keira Knightley
steelt de show in de rol waar ze voor geboren was en is zowel
overtuigend als glamoureuze It-Girl avant la lettre dan als het
tragische slachtoffer van een wereldje gedomineerd door schijn en
hypocrisie. Of ze nu sierlijk de trap afdaalt met die gigantische
Bride of-Frankenstein-pruik of de beruchte pruillip laat trillen
wanneer ze de buitenechtelijke activiteiten van manslief ontdekt,
ze doet het alsof ze nooit iets anders heeft gedaan. En daar is wel
iets van aan natuurlijk. Maar ook Ralph Fiennes maakt stiekem
indruk als de onsympathieke hertog. Een arrogante kakker Van Ignace
Crombiaanse proporties, maar toch slaagt Fiennes erin om een zekere
menselijkheid weer te geven. Check die schaamte in zijn ogen
wanneer hij geconfronteerd wordt met de vrouw die hij zo lang
for granted heeft genomen. Een groot acteur die dat laagje
medeleven kan toevoegen, maar Fiennes doet het even subtiel als
krachtig.
Het meer degelijke dan onvergetelijke ‘The Duchess’ is onmisbaar
voer voor de fans. Ondanks de iets te veilige narratieve koers van
Saul Dibb is dit immers een vintage kostuumdrama met alle
basisingrediënten die het genre zo verleidelijk kan maken. Visueel
is het een lust, een kokette Keira Knightley demonstreert haar
kunnen en het moet geleden zijn van ‘Amadeus’ dat er nog eens
zoveel korsetten, poederpruiken en hoepeljurken het scherm mochten
vullen.
