Why so serious? gromt wijlen Heath Ledger in zijn nu al
legendarische rol van de baddest badass uit het
Batmanuniversum. Omdat superheldenfilms verdomd serieus zijn.
Althans volgens Christopher Nolan, die met zijn tweede Batfilm
verder gaat op hetzelfde sombere elan van zijn ‘Batman Begins’. Maar
waar de van alle gotiek en kitsch ontdane reboot nog
worstelde met een te trage origin story en een half dozijn
slechteriken te veel, is ‘The Dark Knight’ een rijper, gemener en
interessanter blockbusterbeestje geworden. Als een twee uur en half
durende tragische comic book-opera sleurt Nolan de kijker mee in
een corrupte onderwereld waar het morele kompas volledig tilt
slaat, een eenzame held machtelozer dan ooit komt te staan en een
labiele clown als een marionettenspeler aan onschuldige levens
begint te rukken. Eén ding is zeker, na ‘The Dark Knight’ kunnen we
nooit meer zeggen ‘het is maar een zomerblockbuster’ of ‘het is
maar een stripverfilming’. Welkom in Gotham, het getroebleerde nest
van de gevleugelde vigilante en zijn onmisbare Joker.
Het gaat relatief goed met de nog steeds op wraak en vergelding
azende caped crusader (Christian Bale). Samen met
politiechef Gordon (Gary Oldman) is hij naarstig aan het werk om de
geldkraan van de georganiseerde criminelen (kijk, kijk, een Eric
Roberts!) toe te draaien en het lijkt hem nog aardig te lukken ook.
Maar net wanneer Gotham terug een beetje kan hopen, komt er een
onvoorziene spelbreker op de proppen. De Joker (Heath wie?) is de
nieuwste psychopaat van ’t stad en het is er eentje waar Bruce
Wayne zijn strafste lederen hosen voor zal mogen
aantrekken. Wars van elke logica, zonder ook maar enig greintje
medeleven en met veel sadistische creativiteit, daagt de verminkte
anarchist Zijne Gevlederde uit tot een dodelijk spel met als inzet
de ziel van Gotham. Batman staat echter niet alleen, want ook de
idealistische procureur Harvey Dent (Aaron Eckhart) – ondertussen
het lief van Batmans jeugdvriendinnetje Rachel (Maggie Gyllenhaal)
– wil de stad zuiveren van de groteske terrorist. Maar zijn deze
nobele ridders wel een partij voor de compleet onvoorspelbare clown
zonder moraal of regels? Wie laatst lacht is in ieder geval een
gewetenloze maniak.
Het was even bang afwachten de afgelopen dagen. Sinds de
onfortuinlijke dood van Ledger is de hypemachine van ‘The Dark
Knight’ stil maar krachtig op gang getrokken en de laatste weken
nam de anticipatie epische, zeg maar mythische proporties aan. De
eerste recensies waagden zich aan vergelijkingen met ‘The Godfather: Part II’
en andere misdaadklassiekers, het beruchte etiket ‘meesterwerk’
werd meermaals gefluisterd en die jammerlijk overleden Ledger zou
niet minder dan briljant zijn als de definitieve Joker en een Oscar
naast zijn urne verdienen. ‘The Dark Knight’ is gelukkig ook een
recordverslindende blockbuster die de hooggespannen verwachtingen
ruimschoots inlost, zonder dat er een nieuwe religie voor moet
gestart worden. It’s only a movie, maar het is wél een
verdomde goeie.
Een geweldig originele bankoverval (Michael Manns ‘Heat’ flitst even door
het hoofd) laat het hart in de eerste minuten al een slag of drie
sneller slaan en het is duidelijk dat Nolan zich al iets beter in
zijn sas voelt met dit soort grote bigbudgetcinema. Hij zal nooit
de beste actieregisseur ter wereld worden (close combats
met Batman blijven iets te chaotisch, het trucje met de
sonarbeelden is te flashy), maar wanneer hij de o zo coole Batpod
laat rondsjezen in een tunnel krijg je wel één van de beste
actiescènes van het jaar te zien, terwijl ook de rest van de
set-pieces met ouderwets vakmanschap (nergens een spatje opzichtige
CGI bespeurd) worden opgebouwd. De actie is er, ze is indrukwekkend
– de standoff tussen Joker en Bats op zijn moto, intens! – maar
‘The Dark Knight’ haalt niet zijn grootste krachten uit de
knal-luide boem-pataat-momenten.
Nolan is natuurlijk meer geïnteresseerd in de getormenteerde
frons op het voorhoofd van Bruce Wayne, de manische grijnsspasmen
van Joker of het edelmoedige putje in de kin van Harvey Dent. Nolan
wil personages waar je om kan geven en gooit ze bovendien in een
diepe, troebele waterput waar het goede en slechte vervaagt in een
moreel ambigue grijze brij. Enter de genuanceerd
uitgewerkte Harvey Dent en zijn tragische, maar onvermijdelijke pad
naar de ondergang. En wacht tot je de verrassende kronkels in het
verhaal te zien krijgt, met een nagelbijtende cliffhanger die zowel
bevredigend als verschrikkelijk teasend werkt. Thematisch is ‘The
Dark Knight’ gewaagd, scherp en hoewel het er af en toe wel wat
drammerig en te theatraal uitkomt (‘you either die a hero or
live long enough to see yourself become the villain’), wordt
het perfect aangeklikt met de personages en hun verschillende
motieven. Zelfs de psychopatische Joker krijgt iets oprecht triest
en fatalistisch wanneer hij zijn anti-waarden en stiekeme nood aan
een vijand als Batman verkondigt.
En zo komen we bij de allergrootste troef van ‘The Dark Knight’.
Terwijl Bale intens en agressief knettert naar goede gewoonte
(hoewel hij net iets te diep gromt als Batman) en ook de onterecht
weinig vermelde Aaron Eckhart geweldig goed op dreef is als Harvey
Dent, wordt de hele prent gedomineerd door Heath Ledger en zijn
onvergetelijke incarnatie van de Joker. Hij zuigt alle aandacht
naar zich toe – of hij nu in beeld komt of niet – doet een
ontzettend pijnlijke edoch ongelooflijk geestige goocheltruc met
een potlood, is even entertainend (die verpleegstersoutfit!) als
dreigend (de ondervragingsscène!) en jongleert op fenomenale wijze
met de dankbare tics van het personage. Het smakkende mondje, het
overslaande stemmetje, de demonische lach die door merg en been
gaat, hij doet het perfect en het is een genot annex gruwel om naar
te kijken. En het getuigt natuurlijk van een schitterend gevoel
voor donkere ironie dat net het meest harteloze personage voor het
zwartgeblakerde hart van de film moet zorgen.
‘The Dark Knight’ is niet het Meesterwerk dat sommige – terecht
– enthousiaste fanboys er van zullen maken. Het duurt te lang, het
wil iets te omvangrijk zijn en stottert net iets te ijverig van
overtrappende climax naar climax. Het is wel een ambitieuze,
ijzersterke en opvallend duistere comic bookverfilming die bewijst
dat blockbusters meer mogen en kunnen zijn dan louter escapsistisch
popcornvertier. Intelligent gebracht, thematisch gelaagd, een
handvol stevige actiescènes, intrigerende personages en natuurlijk
die kippenvelinducerende tour de force van de te vroeg heengegane
Australische heartthrob. Nolan mag dan wel het brein zijn
achter ‘The Dark Knight’, het is Ledgers film van begin tot einde.
Dan toch één écht bezwaarlijk minpunt aan deze heftig pulserende
rit door de straten Gotham? Geen schijn van kans dat ze dit gaan
overtreffen. Fladder naar die pikzwarte cinemazaal, en snel een
beetje.
