‘Het is gebeurd’, zou Vlaanderens populairste quizmaster zeggen.
Voor het eerst sinds een gebronsde Kyle MacLachlan zijn blote kont
liet zien tijdens ‘Showgirls’, heb ik uit pure instinctieve
oerangst moeten wegkijken tijdens een filmvoorstelling. Had ik een
dekentje meegenomen, het zou tot ver over mijn oren getrokken zijn,
had ik een warme choco bij de hand, de bevallige deerne aan mijn
zijde zou derdegraadsbrandwonden op haar al dan niet gebronsde
borsten hebben. Yup, de angstige knul die als een
opgejaagd konijn achter de zetel dook wanneer Jaws zijn rubberen
tanden in de romp van Robert Shaw kliefde, werd agressief
wakkergeschud. De oorzaak? ‘[Rec]’, een venijnig huiverfilmpje uit
het zonnige Spanje, dat als een schuimbekkende bezetene naar het
nekvel grijpt, om het vervolgens brutaal los te scheuren.
‘Terwijl u aan het slapen bent’. Met die reportagereeks trekt
verslaggeefster Angela (Manuela Velasco), samen met haar cameraman,
naar een brandweerkazerne in het nachtelijke Barcelona. Maar wat
begint als een een indommelende ‘het leven zoals het is: bij de
pompiers’, verandert na een noodoproep uit een appartementsgebouw
in een nachtmerrie. Een oud besje zit om mysterieuze redenen
opgesloten in haar kamer, maar het wordt snel duidelijk dat er meer
aan de hand is. Nog voor ze de krijsende bomma kunnen trotseren,
raakt de televisieploeg, samen met de brandweermannen en de rest
van de bewoners, compleet geïsoleerd van de buitenwereld. Het leger
en de politie troept samen rond het in quarantaine gebrachte gebouw
en de enige informatie die de bewoners krijgen is dat er sprake is
van mogelijk infectiegevaar. Niemand weet welke gruwelijke
taferelen hen te wachten staan, maar de camera rolt verder en
registreert alles.
Nooit gedacht dat ‘The Blair Witch Project’ zo ver zijn tijd
vooruit zou geweest zijn. De pseudo-realistische
faux-documentairestijl van de horrorsleeper uit ’99 werd onlangs
nog eens spectaculair opgevoerd met de hypebuster ‘Cloverfield’, en zelfs
lord of the zombies, George A. Romereo, sprong voor zijn
‘Diary of the
Dead’ op de ‘film op YouTubeformaat’-trend. Ik verwacht niet
dat de uit shaky camerabeelden opgetrokken
gimmick het nog erg lang zal uithouden (alhoewel, dat
dacht ik van realitysoaps ook vijf jaar geleden), maar voorlopig
zijn we met ‘[Rec]’ bij een naar adem happend culminatiepunt
aanbeland. De Spaanse horrorsensatie (de Amerikaanse remake
‘Quarantaine’ is al ingeblikt) is een meesterlijke oefening in
langzaam onder de huid kruipende spanning en levert tussendoor nog
eens de beste schrikmomenten in jaren af. En dat allemaal met één
crappy digitale camera (die behoorlijk onstabiel heen en
weer wiebelt, maar verre van misselijkmakend desoriënterend werkt),
een Spaans Evy Gruyaertje in de hoofdrol en veel demonisch gekrijs
in de gangen. Al een geluk dat het maar tachtig minuten duurt, want
die samengetrokken bilspleet begon tegen de aftiteling gevaarlijk
gevoelloos te worden.
Los van het feit dat de helft van de kijkers teleurgesteld de
zaal zal verlaten, simpelweg omdat de andere helft van de kijkers
zal beweren dat dit één van de beste horrorfilms van de laatste
jaren is, blijft ‘[Rec]’ een zeldzaam geslaagde en op het juiste
moment gearriveerde genrekopstoot. De makers gebruiken op een
doeltreffende manier de aan de tijdsgeest gebonden stijl (alles is
reality, vooral de fictie!) om de tastbaarheid van de
content (de besmetting is overal, vooral in uw huis!) te
versterken. De als een adrenalineshot toegediende terreur en
sensorische ‘alsof je er zelf bij was’-ervaring staat voorop, maar
ook de motivatie achter de obsessie om alles te blijven filmen,
wordt clever geïntegreerd in het concept, zonder er al te veel
zelfbewuste aandacht op te vestigen. Iets wat Romero wel deed met
zijn meer satirisch getinte maar ook polsverslappende ‘Diary of the Dead’.
‘[Rec]’ scoort door zich enkel te focussen op de meest primaire
functie van de horrorfilm: je gaat kijken om de schrik van je leven
op de doen.
Na heel wat middelmatige pogingen (‘The Nameless’, ‘The
Darkness’) bewijzen Jaume Balagueró en Paco Plaza dat ze het medium
perfect naar hun hand kunnen zetten om een nagelbijtende (tegen het
einde van de film zit je ongetwijfeld al aan je ellebogen te
kauwen) terror rollercoaster op het publiek los te laten.
Ze weten hoe ze een trage opbouw op poten moeten zetten, ze laten
met gemak de adem stokken bij een sublieme first scare en
geven het publiek een plaspauze met een net iets te lang
stilte-voor-de-storm-middenstuk (de sadisten). Allemaal om het
snoeihard af te maken met een claustrofobische finale, die dan nog
eens uitmondt in een motherfucker van een climax. Probeer
zeker nog eens van een drankje te slurpen voor de in
nightvision gedraaide apotheose eraan komt, de kans is
groot dat je tegen dan alleen nog maar met de klamme handen voor de
mond en met het kloppende hart in de keel aan het zelteltje zal
plakken.
Naast een strak aangehouden spanningsboog en de korte
uitbarstingen van visceraal geweld (meppen met die hamer!) heeft
ook het geluid, dat versterkt wordt via de kleine
camcordermicrofoon, zijn aandeel in de aanval op het zenuwstelsel.
Gebonk op deuren klinkt alsof er iemand met een knuppel op je
hersenpan dreunt, het drukkende gezoem (vergelijkbaar met wat je
hoort als je onder water zit) creëert een beklemmend en
hypnotiserend gevoel, en niks zo dat je zo hoog doet opwippen dan
een ondode die vanachter een hoekje springt en begint te roepen als
een gekeeld varken. De makers weten hoe ze het moeten doen
(suspense staat boven gore), waarmee ze het moeten doen
(less is more) en op welk onbewaakt moment ze het moeten
doen.
Hysterische mensen schreeuwen tot hun longen ervan bloeden, de
onrustige amateurcamera zoekt wanhopig een uitweg en de
geïnfecteerde smeerlappen spuwen en bijten als ontsnapte demonen
uit de diepste krochten van de hel. Hype of geen hype, ‘[Rec]’ is
de horrorontdekking van het jaar waar de losgebrande zintuigen nog
dagenlang van zullen nasmeulen. Rápido rápido, naar de
cinema en vergeet achteraf de bilspleetontklemmer niet op te
laden.
