Een muziekfilm die zich afspeelt in Cuba? Nee, ‘Habana Blues’ is
geen tweede ‘Buena Vista Social Club’. De twee hoofdpersonages uit
‘Habana Blues’ zijn fictief, jong en bloedmooi, drie eigenschappen
die de leden van BVSC helaas niet hebben/hadden. En bij bloedmooi
hoeft u niet meteen aan een vrouw te denken – de tweede
langspeelfilm van de Spaanse regisseur Benito Zambrano gaat wel
degelijk over mannen: de twee Cubaanse vrienden Ruy en Tito. Ze
hebben maar één droom: beroemd worden met hun muziekband Habana
Blues en van dat verdomde eiland afgeraken.
Ruy en Tito zijn obsessief met muziek bezig. Vooral Ruy gaat zo op
in zijn muziek dat zijn relatie met vrouwlief Caridad eronder
begint te lijden. Een muzikant moet zijn vrouwelijke fans al eens
soigneren en de tijd die hij met zijn kinderen doorbrengt, begint
zich te beperken tot een nachtzoen. Van een relatie met Caridad is
niet echt sprake meer, eerder een ‘verstandhouding omwille van de
kinderen’. Hier en daar wat muziek spelen brengt ook al niet veel
geld in het laatje en Caridad wil met haar kinderen de grote
oversteek naar het beloofde land Miami wagen. Maar Ruy heeft de
hoop op roem en rijkdom nog niet opgegeven en timmert samen met
Tito hard aan zijn carrière. Wanneer een vriend het duo voorstelt
aan de talentscouts Marta en Lorenzo uit Spanje, ruiken ze een
platencontract en proberen ze hun slag te slaan. Maar dan moeten er
keuzes gemaakt worden: familie of faam, muziek of eerder politiek?
Ja, politiek, want daar begint het op den duur op te lijken: de
producers zouden het namelijk wel fijn vinden als de vrienden in
hun teksten hun gal over hun beminde Cuba zouden uitspuwen.
Net als in ‘Solas’ legt Zambrano het accent in zijn film op
persoonlijke relaties. Havana vormt zo slechts de context om
universele begrippen als vriendschap, liefde, familie, angst en
hoop aan te snijden. Maar van diepgang is niet echt sprake; de
verhaallijn is nogal dunnetjes en de personages mochten iets beter
uitgewerkt worden. Er mist wat soul. Zo leert diep in Ruy’s
(betraande) ogen staren ons niet veel bij over wat er in zijn hoofd
omgaat. En vooral Tito blijft erg op de vlakte: wat we over hem te
weten komen, blijft beperkt tot zijn liefde voor zijn rode
Chevrolet en een grootmoeder die van soaps houdt. Maar wie dit jaar
op het filmfestival van Gent de Russische film ‘Pop’ heeft gezien,
kan dit alles relativeren: een realistische muziekfilm maken is
niet vanzelfsprekend en dan mogen we stellen dat Zambrano toch in
één opzet is geslaagd: de muziek in de film is heerlijk.
De ware hoofdrol is dus weggelegd voor de muziek: niet de rumba en
salsa die het cliché bevestigen, maar een mozaïek van de laatste
tendensen op muzikaal vlak in Cuba, van rock, hip hop en reggea tot
heavy metal… en de blues van Habana Blues. De soundtrack zou wel
eens de film kunnen overschaduwen: geen wereldschokkende
vernieuwingen, maar geloof me, uw been zal spontaan beginnen mee te
wippen. De aanstekelijke ritmes en zoete meezingers doen al dromen
van een luilekkervakantie op Cuba. Allen daarheen! De film schept
badend in felle kleuren een zeer optimistisch beeld van Cuba met
hippe jongeren in hippe outfits. En de andere kant van de medaille?
De film toont inderdaad weinig miserie, maar waarom hameren op wat
er allemaal fout loopt in Cuba? Dit is net een ode aan Havana en de
Cubaanse bevolking, die met een glaasje rum in de hand het leven
van zijn schoonste kant bekijkt en over een onuitputtelijke dosis
levensvreugde beschikt. Zambrano weet wel degelijk hoe het er in
Havana aan toe gaat: twee jaar lang woonde hij op Cuba, waar hij
zijn filmstudies afmaakte. “In Cuba heb ik liefgehad, gecreëerd,
gewerkt. Ik heb veel vrienden gemaakt en zeker ook enkele vijanden.
Maar ik heb me er nooit een vreemde gevoeld.” En zo ver zijn we van
de waarheid dan ook weer niet als blijkt dat de muzikanten uit de
film ondertussen al op tournee zijn vertrokken onder de naam -hoe
kan het ook anders- Habana Blues. En Zambrano maakt ook niet de
fout om er een gratuit happy end aan te breien.
Conclusie: Een fraai in beeld gebrachte film over de weg die je
moet afleggen om iets te bereiken en de opofferingen die je ervoor
moet maken. Ideaal om een zwoel avondje zomerse terrasjes mee te
starten. El ritmo latino, baby!
