Soms heeft een mens al eens behoefte aan een fikse dosis
zelfmedelijden: springvloeden in Azië? Tienduizenden doden? Oké,
goed, dat is allemaal heel erg, maar weet u wel waar ik naar ben
moeten gaan kijken? Naar ‘Surviving Christmas’, een klef
kerstfilmpje, waarin James Gandolfini, Tony Soprano himself,
verplicht wordt om de helft van de tijd met een rood mutsje rond te
lopen. Waarin Christina Applegate, ooit nog eenieders postergirl
ten tijde van ‘Married With Children’, gekleed en belicht wordt
alsof ze de laatste jaren haar hele garderobe bij Spullenhulp en
het Leger des Heils is moeten gaan halen (de sloor). Nog niet erg
genoeg? Nee? Oké dan. Ben Affleck speelt erin mee. Ga ze dàt
maar eens vertellen in Sri Lanka en vraag dan nog eens of ze ’t
ginder zo slecht hebben. Nuja, er is ook goed nieuws, veronderstel
ik. ‘Surviving Christmas’ is zo ontegensprekelijk, onaanschouwbaar,
ontieglijk slecht en bracht zo ontstellend weinig op in de VS, dat
de prent wel eens de laatste nagel in de professionele doodskist
van Mr. Affleck zou kunnen zijn. Rolletjes in straight to
video-crap en tv-drama’s komen steeds duidelijker in zicht voor
de ster van gisteren, en hoewel ik niet graag kinderachtig doe door
mij te verkneukelen in een ander z’n ongeluk, wil ik daar toch aan
toevoegen: eigen schuld, dikke bult en al wat je zegt ben je zelf.
Zo, dàt lucht op.
Hij Van Het Paardengebit speelt (ha!) Drew Latham, een dégoutante
rijkeluis die dan wel miljoenen bezit, maar niemand heeft om zijn
rijkdom mee te delen. Zijn vrienden zijn hem liever kwijt dan rijk
en ook zijn vriendin trapt het af, wanneer een poging tot een
romantisch gebaar faliekant afloopt. Drew krijgt het idee dat het
tijd is om zich te herbronnen en keert terug naar het huis waar hij
als kind woonde. Tegenwoordig wordt dat pand bewoond door Tom
(James Gandolfini) en Christine Valco (Catherine O’Hara), een niet
bijster gelukkig koppel met een zoon die z’n halve leven voor z’n
computerscherm doorbrengt en een dochter (Christina Applegate) die
enkel naar huis komt om de feestdagen te vieren.
Drew doet de familie Valco een voorstel: hij zal hen 250.000 dollar
betalen om hem tot na kerstmis bij hen te laten logeren. Tom en
Christine worden voor de gelegenheid zijn ersatzouders, hun
kinderen zijn broer en zus. Op die manier hoopt Drew om iets terug
te vinden dat hij in zijn materialistische big
business-leven is kwijtgespeeld.
Klinkt melig, vindt u niet? U hebt er geen gedacht van. Regisseur
Mike Mitchell gaat nochtans vrij aardig van start, met een lekker
ironisch tableau aan korte kerstscènes die de zoetsappigheid van de
periode dienen te ondergraven. Terwijl de klassieker ‘It’s The Most
Wonderful Time Of The Year’ op de soundtrack speelt, zien we mensen
klooien met de geschenkjes die ze proberen in te pakken of de boom
die ze proberen te versieren. Uiteindelijk zien we een oud vrouwtje
haar oven aansteken en haar hoofd erin stoppen. Groovy, denk
ik dan spontaan, misschien wordt dit nog wel wat – een satirische
blik op de zwaar vercommercialiseerde feestperiode. Wie weet, soms
heb je nu eenmaal geluk. Maar niks daarvan. Na hooguit een
kwartiertje settelt ‘Surviving Christmas’ zich in de vertrouwde
patronen van elke stroperige kerstfilm: de instant-familie die Drew
voor zichzelf heeft gecreëerd wordt door hem verplicht om een
gigantische kerstboom in huis te halen. Christine, als moeder, moet
per sé van die walgelijke marshmellows klaarmaken. De kinderen
worden, willen of niet, mee naar buiten gesleurd om in de sneeuw te
gaan spelen. En zo gaat dat maar verder – al die voorspelbare,
clichématige activiteiten die Amerikanen maar niet beu lijken te
worden met de feestdagen, en die we al lang geleden uitgebreid aan
bod zagen komen in betere komedies. Gaandeweg echter, komt de
familie Valco – hou u vast – weer dichter bij elkaar. Ze
leren elkaar weer waarderen. De liefde groeit. Onze gal
rijst.
De humor is op z’n best van sitcom niveau, en dan mag het niet eens
een al te grappige sitcom zijn. Neem een momentje waarop Drew de
lichtjes van de grotesk overversierde kerstboom aandoet – reactie
van zijn nieuwe broertje: ‘Mijn ogen smelten weg!’ Leuk?
Mmmmjaaaah…. Min of meer. Maar zeker geen dijenkletser, of vindt
u van wel? Zo van die regels tekst zijn er nog, ten overvloede
zelfs. Christine verdedigt het compulsieve gesurf van haar zoon
door te zeggen dat er veel geld te verdienen valt met computers.
Het antwoord van Tom: ‘Als je rijk kunt worden met wat hij
daarboven aan het doen is, had ik op m’n zeventiende al op pensioen
kunnen gaan.’ Grappig? Mmmmjaaaaah… Ik denk het. Een
beetje.
Overtuigend niét grappig is echter Ben Affleck, in een vertolking
die evolueert van razend irritant naar vreselijk hysterisch en over
de top. Tijdens het eerste uur van de film lijkt Affleck een vreemd
soort Adam Sandler-imitatie te geven – hij grijnst dat het een aard
heeft, dwingt zijn stem naar een hoger octaaf en gedraagt zich zo
opdringerig, zo creepy tegenover de familie Valco dat ik
oprecht begon te vrezen voor die mensen hun veiligheid. Kijk naar
een scène waarin Drew koste wat het kost sneeuwballen wil gooien
naar de zoon des huizes – hij mikt keer op keer recht in die arme
jongen z’n gezicht en lacht uitbundig terwijl hij dat doet. Dit is
niet zomaar een emotioneel verarmde rijkeluis die we aan het werk
zien, maar een ernstig gestoord man, die ik persoonlijk nog in geen
honderd jaar in de buurt van scherpe voorwerpen zou laten komen.
Later in de film, wanneer de finale in zicht komt, gooit Affleck
het evenwel over een andere boeg en moet zijn potentiële serial
killer-aanpak plaats ruimen voor hysterische Jerry
Lewis-toestanden, waarbij Hij Van Het Hallucinante Gebit van de éne
kamer naar de andere rent en probeert om de verschillende leugens
die hij heeft zitten vertellen aan zijn vriendin in stand te
houden. Wat ik meende te kunnen lezen in Afflecks ogen tijdens deze
scènes, is pure wanhoop. Wanhoop dat het zo slecht gaat met z’n
carrière dat hij in dit soort van puin moet opdraven. En hij heeft
gelijk om te wanhopen.
Gandolfini en Applegate zijn zowat de enige lichtpuntjes in deze
drek – ze proberen manhaftig om zich staande te houden in een zee
van flauwe one-liners en melodramatische situaties, maar geen
enkele acteur had hier ooit iets fatsoenlijks van kùnnen maken, ook
al proberen ze nog zo hard. ‘Surviving Christmas’? Dat is alvast
gelukt. Nu nog deze film overleven, en dan kunt u àlles aan.
http://www.survivingchristmas-themovie.com/
