“Hoe ga je met dementerende mensen om?” moet plaats maken voor “Hoe ga je met mensen om?”
Binnen een tijdspanne van 75 minuten nemen Teun Toebes en Jonathan de Jong hun kijkers mee naar elf landen om hen een blik te gunnen op een vergeten groep uit de samenleving: mensen met dementie. Ze tonen sprekende, intense, ontroerende, maar ook heel wat schrijnende beelden die je confronteren met een noodzakelijke bewustwording. Want deze makers tonen het belang van liefde voor de (mede)mens en dan vooral dat elk mensenleven het waard is om te leven.
De documentaire Human Forever is geen aaneenschakeling van beelden uit rusthuizen over de hele wereld. Human Forever is een eenheid die oproept om mensen te behandelen als mensen, en dit door middel van respect in de meest brede betekenis van het woord. Allereerst wordt er over dementie gesproken dóór deze mensen, en niet over of vóór hen. Zij krijgen een stem, naar hen wordt geluisterd, zij geven betekenis aan deze film, en dit op een volwassen, menswaardige manier in plaats van met het gebruikelijke kinderlijke toontje. Daarnaast beseffen Teun en Jonathan maar al te goed dat deze mensen al heel wat verloren hebben. Het minste dat elk van ons dan kan doen, is ervoor zorgen dat zij ook niet hun menselijkheid verliezen. Want van zodra wij geboren worden, hebben wij het recht om als mens behandeld te worden, en dit tot aan ons levenseinde. Ongeacht of je oud of jong bent, arm of rijk, wit of zwart. Tot slot tonen zij ook via heel sterke beelden dat niet geld dé oplossing bij uitstek is voor dit probleem, maar wel een verandering van mindset. In plaats van deze groep mensen te blijven bestempelen als zorgbehoevenden, als patiënten, als geen-nut-meer-hebbend-voor-de-samenleving, moeten we hen bekijken als mensen! En wat de mens zo menselijk maakt, is het recht op vrijheid. Vrij kunnen zijn in je mens-zijn.
Laat het nu net deze vrijheid zijn die zo aanwezig is in westerse landen. Waar vrijheid om elke hoek schuilt, aanwezig is in elk van ons mensenleven en de belichaming is van het Westen in zijn geheel. Alleen, die vrijheid verdwijnt in een vingerknip zodra je ouder wordt, en al zeker wanneer je gelabeld wordt met ‘Dement Persoon.’ Dan ben je niet meer vrij om te luisteren naar je lichaam wanneer dat vraagt om voedsel, slaap of beweging. Dan ben je niet meer vrij om te zien, te spreken of te horen wie je wilt. Sterker nog, als je toch zou toegeven aan je vrijheid als persoon, kom je al snel als lastig, gek of onbekwaam over. Want een dement persoon moet toch achter gesloten deuren leven? En wat een dement persoon zegt is toch flauwekul? Daarom is het toch beter om oudere, demente personen te behandelen als kleine kinderen en hen op tijd in bed te steken? Voor wie hiervan (nog) overtuigd is, is Human Forever meer dan noodzakelijk om te bekijken.
Het menselijke in Human Forever is, naast de kleine gebaren die de documentaire authentiek maken, het wereldbeeld dat het de kijker voorschotelt. Zo is het een pijnlijke gebeurtenis om in een Belgisch rusthuis terecht te komen wanneer je bestempeld wordt als dement persoon. Een humaner systeem is te vinden in de Scandinavische landen, met Denemarken als nummer één. De voornaamste reden is omdat daar toch nog een vorm van vrijheid en menselijkheid gekoesterd wordt. Daar worden mensen gezien als mensen en niet gelabeld als dement of minder-menselijk. Maar dé plaats bij uitstek waar mensen met dementie, en ouderen in hun geheel, als meest menselijk gezien worden, is Zuid-Afrika. Waarom? Omdat het daar de kinderen zijn die voor hun ouders zorgen. Het laatste wat een dement persoon nodig heeft, is een onbekende, grauwe, kale omgeving met onbekende mensen. Precies door de situatie vanuit een menselijk oogpunt te bekijken, respecteer je de ander, als mens.
De boodschap van de film is dus ‘wees humaan’. Steek mensen met dementie niet weg achter onbekende muren en onthoud het belang van vrijheid. Want dementie staat niet gelijk aan het einde van een mensenleven.
