Ladj Ly genoot een opleiding multimedia, maakt deel uit van het kunstenaarscollectief Kourtrajmé en drukte vroeg in zijn loopbaan al meteen z’n stempel door met zijn experimentele kortfilms en documentaires. In 2019 ging de naam van de Frans-Milanese regisseur en scenarist de wereld rond, toen zijn langspeelfilmdebuut Les Misérables hem zowel de juryprijs in Cannes als een felbegeerde César opleverde.
De vergelijkingen met het explosieve La Haine van Mathieu Kassovitz waren niet zomaar uit de lucht gegrepen – het is niet toevallig de film die Ly aanzette om in het vak te stappen en de penibele levensomstandigheden uit zijn omgeving in Parijse randsteden aan de kaak te stellen. Les Misérables situeerde zich immers in de woelige arbeidersbuurt Montfermeil, waar de cineast zelf opgroeide. Op authentieke wijze schetste Ly het beeld van een groep mensen die zich aan de rand van de maatschappij bevinden en een gevecht aangaan tegen onderdrukking. Zonder met de moraliserende vinger te wijzen, slaagde hij erin een krachtig statement te maken, dat naar ons aanvoelen soms wel iets te dik onderstreept wordt.
In de vervolgfilm Les Indésirables lijkt Ladj Ly zich over dezelfde prangende kwesties te buigen, zij het dan vanuit een iets andere invalshoek. Terwijl het in Les Misérables tot een botsing kwam tussen achtergestelde groeperingen en de Franse autoriteiten, handelt Les Indésirables meer over acute huisvestingsproblemen en politieke inmenging. De film zoomt in op een appartementsgebouw in een van de armste buitenwijken van Parijs, dat ook letterlijk op barsten staat. Nakende bouwplannen moeten de buurt een nieuw elan geven en lijken een hoopgevend signaal voor de toekomst, maar dan gaat het gruwelijk mis als de burgemeester plots bezwijkt aan een hartaanval. Wanneer zijn functie ad interim wordt overgenomen door een kinderarts die vooral op macht en zijn eigen profijt uit is, raken de gemoederen verhit en laait het etnisch geweld hoog op.
Ladj Ly putte uit feitelijke gebeurtenissen om het script van Les Indésirables (dat hij schreef in samenwerking met Dominique Baumard en Giordano Gederlini) te stofferen. De compromisloze in-your-face stijl van Les Misérables is in deze follow-up nog altijd aanwezig, maar gaat dit keer gepaard met meer nuance.
Het sociaalkritische Les Indésirables drukt ons met de neus op de hypocrisie en onverschilligheid van lokale regeringsleiders die de meest kwetsbare of hulpbehoevende mensen aan hun lot overlaten. Alexis Manenti (die in Les Misérables gestalte gaf aan een egoïstische flik en binnenkort ook te zien zal zijn in het aangrijpende Le Ravissement) vertolkt de voormalige geneesheer die lijnrecht tegenover een jonge immigrante (Anta Diaw) komt te staan. Zij wil de woongemeenschap tot elke prijs beschermen en koestert daarvoor grote ambities.
De vrees dat Ly ons meer van hetzelfde ging voorschotelen en daardoor een déjà-vu gevoel zou opwekken, bleek onterecht. Sterker nog: Les Indésirables kan helemaal op eigen benen staan. Zoals het een diepgravend onderzoek betaamt, kon de cineast van de gelegenheid gebruik maken om zijn analyse van dit milieu tot op het bot uit te spitten. Daarbij weet Ly de kijker te confronteren met hoe wijd discriminatie en gevoelens van rancune vertakt zitten in onze samenleving.
