In de documentaire Animal gaat regisseur Cyril Dion op pad met twee gedreven zestienjarige klimaatactivisten. Niet om de oorzaken van klimaatverandering voor de zoveelste keer in kaart te brengen, maar om het belang van biodiversiteit en de rijkdom van het dierenrijk te onderzoeken. Dat die vragen in de eerste plaats door ambitieuze – maar ietwat naïeve – tieners gesteld worden, geeft een authentieke draai aan de film, maar die aanpak toont evenzeer al snel zijn gebreken.
Animal, dat geselecteerd werd voor Cannes in de klimaatsectie van het festival, volgt de zestienjarigen Bella Lack, een mondige Britse tiener die opgroeide omringd door dieren en planten en Vipulan Puvaneswaran, een timide jongen uit Parijs met roots in Sri Lanka. In 2019 trokken ze maandenlang met miljoenen anderen de straat op om een meer doortastend klimaatbeleid te eisen. Een strijd die ze dapper startten, maar die voor hen veel te traag gaat.
Zoals de titel verklapt ligt de focus van de documentaire op het dierenrijk, en dan specifiek op ‘Het Zesde Uitsterven’, een term die verwijst naar het gelijknamige boek van Elizabeth Kolbert over de recente ‘massa-extinctie’ van planten, dieren en organismes tijdens de laatste decennia. Daardoor worstelt Animal al bij zijn premisse met fatalisme: zo vraagt Bella zich in het begin van de film af wat ze aan haar kinderen zal moeten vertellen “als er in 2050 geen olifanten meer zijn”?
Maar filmmaker Cyril Dion wil niet zomaar meegaan in dat sluipende pessimisme. Net als in zijn vorige documentaire Demain wil hij geen film maken die de klimaatcatastrofe op zo’n choquerende wijze verbeeldt dat de kijker erna wekenlang uit schuldgevoel enkel nog maar polenta met vegan kippenreepjes gaat eten. Animal moet aantonen dat biodiversiteit een sleutelrol speelt in het welzijn van zowel dieren als mensen, maar wil ook oplossingen aanreiken, good practices tonen en positieve verandering in gang zetten. De protagonisten reizen samen de wereld rond om die oplossingen te onderzoeken en ontmoeten invloedrijke personen zoals Jane Goodall, vooraanstaande economen en wetenschappers en zelfs de president van Costa Rica.
Hoe fraai de beelden van zwemmende dolfijnen en bedrijvige mierenkolonies ook zijn, echt overtuigen doet Animal nooit. Het thema van biodiversiteit is zo omvangrijk dat Dion er op geen enkel moment in slaagt om de deeloorzaken van het probleem – vervuiling, ontbossing, massaconsumptie – op een diepgravende of bevattelijke manier uit te werken. En zonder af te willen doen aan de kennis van de jonge klimaatactivisten, kan de vraag wel gesteld worden of zij geplaatst zijn om die kritische vragen te stellen aan personen als de president van Costa Rica.
Zo is het een bijzonder pijnlijk moment wanneer Bella en Vipulan als Westerlingen van deur tot deur gaan in de armere sloppenwijken van India om de bewoners aan te sporen om minder plastic te gebruiken, terwijl er op dit moment meer armoede heerst in India dan in Bangladesh. En dan is er ook nog de scène in de konijnenkwekerij: dat duizend konijnen samen in één minuscuul hok opeengedrukt leven valt uiteraard niet goed te praten, maar de vraag is of de Franse konijnenteler die 350 euro per maand verdient de persoon is die aan de schandpaal genageld moet worden door twee zestienjarigen als coöperatieven de kleine boeren in hun klauwen hebben? Ook het gelamenteer over de wreedheid van de mensheid en de superioriteit van de dieren tegenover de mens, zorgt regelmatig voor tenenkrullende situaties.
Gelukkig wordt er al eens tegenwicht geboden aan die misantropie en het zwart-witdenken, maar door de bank genomen is Animal vooral een moralistisch en activistisch pamflet dat wel belangrijke vragen stelt maar daarmee vooral weerklank zal vinden bij de eigen achterban.
