‘Kijk, de keizer heeft geen kleren aan’, lacht een kind in De nieuwe kleren van de keizer, een sprookje van Hans Christian Andersen, uit 1837. In dit verhaal is de keizer eigenlijk een koning en heeft hij kleren, maar geen schoenen aan. Dat klinkt behoorlijk ingewikkeld, maar dat is het gelukkig niet. Brosens en Woodworth gaan in deze ‘companion piece’ van King of the Belgians eerder voor een Europese politieke satire dan voor een Belgische.
Wat een koning lijden kan ! Dat is wel het minste dat je kan zeggen van Nicolaas III. Op zijn teru
gweg naar België wordt de Koning der Belgen abusievelijk neergeschoten tijdens een reenactment van de aanslag op aartshertog Franz Ferdinand op 28 juni 1914 in Sarajevo. Het is slechts een van vele politieke knipogen in de film. Het hele gezelschap, dat nog steeds bestaat uit de koninklijke medewerkers Carlos, Ludovic en Louise, belanden met de gewonde koning in een sanatorium dat wordt uitgebaat door de sinistere dr. Kroll. De man, schitterend vertolkt door een al even sinistere Udo Kier, houdt er wel heel speciale regels op na. Zo krijgt iedereen een alias die verwijst naar een bekende politicus, acteur of actrice en krijgen de ‘patiënten’ regelmatig absurde opdrachten voorgeschoteld die ze moeten uitvoeren. Het gezegde ‘De wereld is een schouwtoneel waarop iedereen een rol speelt’, mag je dus vrij letterlijk nemen in deze film. Als dr. Kroll wil meehelpen om een Nova Europa te bouwen op de ruïnes van het oude Europa, steekt Nicolaas daar op geheel eigen wijze een stokje voor.
Brosens en Woodworth kwamen op het idee voor dit vervolg tijdens een rustpauze op Brijuni, een eiland voor de westkust van Istrië, Kroatië. Toen ze ontdekten dat het eiland vroeger het zomerverblijf was van Tito en dat de Joegoslavische staatsman er tussen 1953 en 1979 tal van staatshoofden en beroemdheden ontving, sloeg de verbeelding van het Belgisch- Amerikaans regisseursduo op hol. ‘Ons opzet was de kijker een ongemakkelijk gevoel te bezorgen én te doen lachen terwijl we de geschiedenislagen in elkaar weven’. Wat de actuele thematiek van de film betreft, zit het best wel snor. Brosens en Woodworth slagen er onder andere in om de vluchtelingenproblematiek, het fake news gegeven, populisme en neo- rechtse stromingen te injecteren in hun rolprent en die naadloos te laten overvloeien in het verhaal van Nicolaas en de zijnen. Het probleem ligt echter bij de personages die vrijwel zonder uitzondering archetypes zijn. Het regisseursduo haast zich ook om in elk interview te benadrukken dat The Barefoot Emperor geen sequel is en dat je hem los van King of the Belgians kan zien. Waarom ontkennen dat dit eigenlijk een verderzetting is van de vorige film met een andere, iets politiekere insteek? Daar is toch niets mis mee? Een van de redenen waarom de makers willen dat je de twee films als aparte entit
eiten beschouwt, is het simpele feit dat als je ze wel als een geheel bekijkt, de meeste personages ‘sub zero charm’ hebben en net als hun verwarde koning een beetje doelloos rondlopen in deze politieke fabel. Interessante interpersoonlijke relaties zijn zo goed als onbestaande en daar kunnen zelfs kleurrijke acteurs als Udo Kier en Geraldine Chaplin maar weinig verandering in brengen.
The Barefoot Emperor is een rijke ideeënfilm waar je een intellectueel boompje over kan opzetten, maar die tegelijk emotioneel arm is en blijft. Nochtans hadden Brosens en Woodworth dit kunnen vermijden als ze The Great Dictator, een van de films die ze ter voorbereiding bestudeerden, ook op emotioneel vlak hadden weten te doorgronden. Bovendien ligt politieke satire sowieso moeilijk in ons land. In Vlaanderen is het zo goed als afwezig, in Wallonië hebben we André Remy’s Sois Belge et tais toi, een jaarlijkse politiek satirische sketchshow, die sinds 1997 volle zalen trekt bij onze zuiderburen. King of the Belgians en The Barefoot Emperor zijn gedoemd om internationaal succes te hebben, maar ‘geen sant in eigen land’ te zijn. Beide films zijn absurd intellectuele steekspelen met helaas te weinig hart.
