Sinds Xavier Dolan in 2009 doorbrak op het festival van Cannes met zijn regiedebuut J’ai tué ma mère is de jonge Canadees er eigenlijk nooit echt in geslaagd om de beloftes die hij had gecreëerd echt waar te maken. Al zijn volgende films waren min of meer variaties op dezelfde thematiek en nooit slaagde hij er echt in om een cinematografische vormtaal te vinden die van Tom á la ferme of Mommy meer hadden kunnen maken dan matig boeiende portretten. Als Dolan de belofte die in zijn debuut besloten lag alsnog kan waarmaken, zal het zeker niet zijn met het irritante en pretentieuze Matthias et Maxime, dat krampachtig probeert om van de ‘outing’ van de homoseksuele gevoelens tussen twee twintigers die al jarenlang bevriend zijn, meer te maken dan de film eigenlijk te bieden heeft. De zelfbewust hippe stijl is ‘art house cinema’ op zijn slechtst en kan niet verhullen dat we zitten te kijken naar niet meer dan handig verpakte leegte.
Het eerste deel van dit in hoofdstukjes opgedeelde drama begint als een soort The Big Chill op steroïden: een groep Canadese ‘twenty-somethings’ brengt samen een weekend door en iedereen haalt herinneringen op, terwijl alle aanwezigen hard hun best doen de oude tijden te doen herleven. We leren een handvol personages vluchtig kennen – de aspirant filmmaakster Erika die praat als een wandelende Instagram-account – maar alles draait om de twee titulaire vrienden die elkaar kussen tijdens de opname van een kortfilm en daarmee lang onderdrukte gevoelens moeten onder ogen komen.
De camera zwalpt rond in deze ouverture, ongetwijfeld met de bedoeling ons de ennuie en leegte te laten voelen waarin deze internetgeneratie zich wentelt, maar boeiende cinema levert dat niet op. Alsof Dolan dat ook lijkt te beseffen, beslist hij alles op te leuken met doorzichtige cinefiele knipoogjes die vooral bedoeld lijken om de toeschouwer een goed gevoel te geven bij het herkennen van zoveel erudiete referenties: personages heten Rivette, Sharif of Ilsa de Wolvin en er zijn dialogen zoals “Are you ready for your close-up?” of “Ben jij Denys Arcand of zo?” Heel gevat allemaal, maar dat maskeert niet dat dit niet meer is dan ‘Woody Allen du pauvre’: dezelfde navelstaarderij, dezelfde pseudo-intellectuele praatjes en dat alles verpakt in een nietszeggende stijl.
Na de intro gooit Dolan het over een andere boeg en krijgen we plots een veredelde studentenfilm met personages die peinzend voor zich uitkijken terwijl ze worstelen met existentiële vragen en waarbij passende muziek – klassiek of pop – de juiste toon moet zetten. Matthias et Maxime werd op traditionele pellicule geschoten en ziet er inderdaad oogstrelend uit, maar de fraaie plaatjes van getroebleerde karakters leiden aan een chronisch gebrek aan inspiratie en gaan al snel – heel snel – vervelen.
Alles leidt uiteindelijk tot een paar obligate explosies van drama en emoties, maar het opzichtige hippe toontje verhindert dat we daar echt veel bij voelen. Soms lijkt het alsof Dolan zijn film te goed vindt om met zoiets om te gaan als echte emoties – dat zou immers misstaan in het lege cerebrale universum dat hij voor ogen heeft.
Bewonderaars zullen ongetwijfeld beweren dat het bedoeld is om al die leegte en façade te ontmaskeren en een wereld te tonen die, ondanks de schijnbaar geëvolueerde ideeën over gender, seksualiteit en identiteit, nog steeds verankerd zit in vastgeroeste vooroordelen en zelfbegoocheling. Om die claim te kunnen maken, is het allemaal echter veel te banaal en verpakt Dolan alles op zo een hoogdravende manier – inclusief goedkope vormelijke spelletjes – dat Matthias et Maxime uiteindelijk ten onder gaat aan de eigen hoogmoed.
