Wat in 2015 al begon met een gedreven onderzoek naar de kern van ritme(s) en vervolgens leidde tot een voorbereidend traject met de collega-muzikanten waar ook ritmische trainingen zonder instrumenten bij kwamen kijken, resulteert nu in de release van (The Mystery Of) Kem, een album waarmee drummeester Stéphane Galland de luisteraar inviteert in zijn virtuoze universum.
Galland is een van die muzikanten die eigenlijk vergroeid zijn met hun instrument. Hij begon te drummen op driejarige leeftijd en speelde als tiener al met professionals. Meest bekend is hij van Aka Moon, dat hij met Fabrizio Cassol en Michel Hatzigeorgiou oprichtte in 1992, en waar hij zijn intussen legendarische technische bagage in kwijt kan. Nochtans was hij daarnaast ook in de weer met andere jazzprojecten, Afrikaanse muziek, pop en zelfs even met klassiek. Galland is een meesterdrummer voor wie spelen met ritme gewoon de natuur is, al vindt hij in die ritmes ook mathematische patronen die hij al te graag binnenstebuiten keert. Wie meer wil weten over de ritmische patronen op Kem, kan terecht bij de uitleg die bij het album zit.
Het is een vrij technisch verhaal en eigenlijk vooral op maat van collega-muzikanten, maar je hoeft het niet allemaal te vatten om te voelen waar hij heen wil: ritme op een frisse manier proberen invullen, waarbij er vaak sprake is van de paradox dat schijnbaar eenvoudige passages geschraagd zijn op complexe patronen, en ingewikkeld klinkende stukken al bij al vrij conventioneel aangepakt worden. De composities teren op ritmische patronen die soms voorzien worden van een knetterende levendigheid of, net andersom, ondanks de hoge snelheid waarmee de muzikanten spelen, toch een soort van lome groove uitstralen. Daarvoor deed Galland een beroep op een stel jonge muzikanten uit zijn stad, Brussel: tenorsaxofonist Sylvain Debaisieux (onlangs ook aan de zijde van Lynn Cassiers te horen), pianist Bram De Looze, en de jonge Italiaanse bassist Federico Stocchi. Op zeven van de elf tracks komt er ook nog Ravi Kulur bij op Karnatische fluit.
Daarmee is de link gelegd met het Oosten, maar er is net zo goed een verwantschap met Afrikaanse muziek en, net als bij Aka Moon, de wereld van fusion en M-Base. Vanaf intro/opener “Lava” wordt ook meteen duidelijk dat er alles aan gedaan werd om het album de sound te geven die het verdient, met een prominente rol voor de drums, die ronduit fantastisch klinken. In composities als “Opening” en “Archetype” maak je door de combinatie van fluit en lome grooves meteen een muzikale reis die twee parallelle sporen combineert: het samenspel klinkt organisch en haast achteloos, maar is tegelijkertijd enorm strak, met gemillimeterd, ultraprecies drumwerk. Andere stukken, zoals “Black Sand” of “The Fuze” krikken het tempo wat op, met soms wat struikelende, hoekige ritmes en tranceachtige wentelbewegingen die verwant zijn aan die markante hypnose van Steve Colemans bands. Wat het album hier en daar wat inboet aan ademruimte en spontaniteit, net omdat het allemaal zo strak zit, wordt gecompenseerd door een perfect geoliede samenhang.
Ook de tracks die starten vanuit eerder ingetogen sferen illustreren mooi Gallands aanpak, waarin schijnbaar slepende passages plots durven uitpakken met hechte start/stop-dynamiek (“Symbiosis”), doorkruist worden met radde spurtjes (“Hitectonic”) of uitmonden in halsbrekend stuntwerk, zoals “Maelström”, waarin de introductie van De Looze mooi inpikt op de persoonlijke evolutie die hij liet horen op zijn jongste soloalbum. Afsluiter “Morphogenesis” bevestigt dan weer dat ook bassist Stocchi moeiteloos standhoudt. Fraaie bonus is de komst van trompettist Ibrahim Maalouf, die in “Memetics” naadloos samensmelt met Debaisieux en Kulur, en zijn kenmerkende melancholie zelfs in de hyperstrakke wendingen niet kwijtspeelt.
Een grote koerswijziging is Kem niet voor Galland. Wie goed vertrouwd is met Aka Moon en andere projecten van de drummer, zal voelen dat al die projecten en albums deel uitmaken van een groot, samenhangend continuüm. Het is wél een fraaie verdieping die in combinatie met deze specifieke muzikanten weer een extra kleurtint oplevert. Kem is best een arbeidsintensieve plaat, ook voor de luisteraar, maar het is smullen voor wie oor heeft naar Gallands genereuze muzikaliteit.
Galland stelt zijn nieuwe album op 27 oktober voor in Flagey.
