Met vorige plaat Delta Machine won Depeche Mode de strijd om z’n relevantie. Van een band wier hoogtepunt ondertussen 25 à 30 jaar (!) achter zich ligt, worden geen grensverleggende platen meer verwacht. Maar dankzij Spirit houdt Depeche Mode toch het bestofte aura van dinosaurus nog ver van zich af.
Gore en vooral Gahan stellen zichzelf voor elke nieuwe plaat immers in vraag. Op Delta Machine leidde dat tot een ontginning van hun donkerste geluid, op Spirit tot een wissel van producer: Ben Hillier werd na drie platen ingewisseld voor James Ford (Sibian Mobile Disco, Last Shadow Puppets, Florence + The Machine, zélfs Mumford And Sons), wat voor frisse impulsen moest zorgen. De band vroeg zich luidop af of ze nog iets te vertellen had. De gedeelde afschuw over waar het met mens en maatschappij naartoe dreigt te gaan, leidde bijna tot een conceptplaat.
Dat is Spirit niet geworden, maar Gahan en Gore zijn boos. En moedeloos. Dat het met de mens niet goed komt op deze manier, druipt van Depeche Modes veertiende album af. “We’re hopeless / Forget the denying / Our souls are corrupt / Our minds are messed up / Our consciences bankrupt / Oh, we’re fucked” jeremieert Gore in de donkere afsluiter “Fail”. “We’re going backwards / Armed with new technology / Going backwards / To a caveman mentality” bezweert Gahan in de fantastische opener “Going Backwards”. Naar de reden hoeven ze niet ver te zoeken: “Blame misinformation / Misguided leaders / Apathetic hesitation / Uneducated readers”. Nee, die Brexit is ook nog niet verteerd. Was Ultra een therapieplaat waarop de band hun persoonlijke bottom line verwerkte, dan is Spirit een al even duistere analyse van de maatschappij vandaag.
Toch is het niet allemaal kommer en kwel en Gahan komt ook eens van de barricades af: op “You Move” zal Gahan tijdens de komende tour weer z’n vest kunnen uitdoen en over het podium kronkelen. Net als op het pompende “So Much Love”. Het is dan wanneer de toon van Spirit wat lichter wordt, iets wat op het donkere Delta Machine niet het geval was. Op Sounds Of The Universe uit 2009 was de slinger wat te hard doorgeslagen op bepaalde momenten. Het leidde tot een plaat van een verrassend hoopvolle Depeche Mode die iedereen ondertussen vergeten is.
Dat lot zal Spirit wellicht niet treffen. Openingsnummer “Going Backwards” is een uitstekend opgebouwd juweeltje als een soundtrack bij een beginnende protestmars, waar Gore aan het einde nog een vocale laag gloom over lepelt. Vintage Depeche Mode, die op elke toekomstige best ofz’n plaats heeft. Van hetzelfde laken een pak: “Cover Me”, dat van soulballad vervelt tot synthpop die klinkt alsof je vervolgens met natte haartjes in de zetel naar “The A-Team” of “Dallas” kunt zappen. “Poorman” wordt een steeds donkerdere draaikolk, die op het meer claustrofobische Delta Machine ook een hoogtepuntje ware geweest.
Want nieuwe producer allemaal goed en wel, écht uit de comfort zone heeft James Ford de band toch niet kunnen trekken. Of mogen trekken, wie zal het zeggen. Spirit klinkt wederom uitstékend, maar past mooi in het rijtje albums dat de band deze eeuw klokslag om de vier jaar uitbrengt. Grenzen moeten niet meer verlegd worden, bakens niet meer verzet, maar nieuwe zieltjes zal Depeche Mode met het nieuwe materiaal ook niet winnen. Dat zal de Greatest Hits-set tijdens de komende tournee wel weer doen.
Het niveau van Spirit overstijgt dat van de obligate zes songs die live uitgezeten moeten worden voor die blik hits wordt opengetrokken. Maar van Depeche Modes veertiende plaat zullen er echter weinig hits extra in dat blik gestopt kunnen worden, dat dan weer wel. Vijf platen deze eeuw, en daarmee wordt amper een kwart van de setlist mee samengesteld. Dat doet nadenken, maar Depeche Mode heeft inhoudelijk én muzikaal op elke plaat nog iets te vertellen. Dat kan van generatiegenoten als Simple Minds en U2 niet bepaald gezegd worden. En dat voor een band wier sound dertig jaar geleden als een pak vergankelijker werd gezien.
