Stef Kamil Carlens is terug van nooit weggeweest. Na de ontbinding van Zita Swoon bouwde hij jarenlang bruggen tussen verschillende artistieke disciplines met de Zita Swoon Group. Op zijn eerste soloplaat keert hij terug naar de popwereld en bouwt hij meer dan ooit bruggen tussen muzikale genres. Rijker en rijper dan ooit.
Op het eerste gehoor is Carlens’ solodebuut een natuurlijke voortzetting van het geluid van de laatste Zita Swoon-platen. Maar dan alsof dat geluid, en Callens zelf, tien jaar lang gerijpt zijn in eikenhouten vaten om nu een diepere smaak vrij te geven. Al loopt die beeldspraak mank: Carlens gooit zijn muzikale vensters op deze plaat immers meer dan ooit open. Hij dook niet alleen in nieuwe werelden op podia van theaters, maar reisde de wereld rond en nam telkens klanken, melodieën en texturen in zich op. En muziekinstrumenten mee naar huis.
Het resultaat is qua arrangementen een absoluut juweeltje, waarin bitterzoete melodische laagjes getriggerd worden door puntige klanken en bluesy gitaarlicks, een nu eens rusteloze dan weer sussende percussie en soms zalvende vrouwenstemmen en strijkers die de barometer in de songs al eens de andere kant laten opgaan. Die rijke, puntgave arrangementen zijn het resultaat van drie jaar lang slijpen. Eerst nam Carlens de plaat alleen op, met alle instrumenten die hij kon bespelen. Daarna nam hij de songs opnieuw op met verschillende muzikanten die er nog enkele kleuren bij schilderden. Ten slotte stapte hij naar Jo Francken, die mee de eerste plaat van Moondog Jr. boetseerde, om de hele plaat nog eens in te spelen en te mixen. Diamantslijperij.
Stuck In The Status Quo is dan ook een absolute verdieping en verrijking van Carlens’ latere popwerk met zijn vroegere band. Luister nog eens naar de verfrissende texturen en de bluesy gitaarlijntjes die A Band In A Box zo kleurden en naar de warmte van Big City. Het klinkt nu als zijn solowerk in de dop. Luister nog eens naar A Song About A Girls, dat begonnen was als een eerste soloplaat van Carlens, maar eindigde in een groepsplaat omdat hij er toen nog niet klaar voor was.
Nu overduidelijk wel. De afgelopen jaren producete hij de rauwere Nederlandstalige plaat van Helmut Lotti en was er de innige muzikale vriendschap met Thé Lau. Carlens’ stem is ook dieper en heser, als de buikspreker van een ziel die eelt heeft gekweekt. “Empty World”, een van de oudste nummers, doet aanvankelijk hard denken aan “I Feel Alive In The City”, maar “The Longing Stays Inside” werkt zo ingenieus op naar een even indringende als dreigende, subtiele climax waar hij tien jaar geleden nog niet rijp genoeg voor was. Het instrumentale klankenpalet van “Going Home” is dan weer ontzettend rijk, zodat het inderdaad voelt alsof Carlens muzikaal echt is thuisgekomen op zijn eerste soloplaat.
Carlens maakt van de wereld een dorp, maar dan een dorp waarin het niet bepaald allemaal naar behoren draait. Het kapitalisme gijzelt zichzelf, het noorden verslikt zich in een dubbele moraal ten aanzien van het zuiden en mensen die hun geloof verliezen in een lege wereld zoeken een verscheurende nooduitgang – “Empty World”, over de wanhoopsdaad van Yasmine, hakt erin. Tegen de achtergrond van dat alles mijmert Carlens over de dood, met een milde glimlach in “After I’m Gone”, maar met het hoofd gebogen wanneer hij Thé Lau herdenkt (“His heart was full of joy and love”).
De koortsthermometer van de wereld kleurt vuurrood, maar Carlens gaat niet op de barricades staan, in tegenstelling tot grote voorbeelden als Dylan. Dat Stuck In The Status Quo geen politieke plaat is, doet de plaat aan zeggingskracht winnen. Het is een in woord en klank ontzettend poëtisch album, dat liever inzoomt op de mens die in deze wereld zoekt naar zin, een thuis, naar een houding bij de vergankelijkheid van alles en iedereen, en vooral naar zichzelf.
Een uitstekende plaat dus, waar Carlens live een boeiend verhaal van kan maken. Een verhaal dat snel een vervolg zou krijgen, want er liggen nog nieuwe nummers klaar. Met zijn 8 songs en 35 minuten is Stuck In The Status Quo dan ook bondig, maar een boeiend en gebald geheel van de eerste tot de laatste noot. Carlens’ band met onze planeet is al lang niet meer disco, maar muziek die vliegtuigtickets naar alle werelddelen in de lade heeft zitten. Met de ogen en vensters wijd open. Rauw, hees en vooral ontzettend teder.
