Het is nog altijd schrikken als je leest dat A Hawk And A Hacksaw, eigenlijk het koppel Jeremy Barnes en Heather Trost met een hoop gasten, gevestigd is in Albuquerque, New Mexico, hometown van onder meer ook Zach Condon, The Shins en Xzibit. Geen idee of er een grote zigeunergemeenschap bestaat, maar de op Oost-Europese volksmuziek geënte albums van het koppel klinken vaak zo authentiek dat je gaat twijfelen over hun identiteit en nationaliteit. Dat is niet anders op deze voluptueuze fictieve soundtrack, waarvoor ze geïnspireerd werden door Sergei Parajanovs Shadows Of Forgotten Ancestors.
Voor het recentste nummer van muziekblad The Wire, in een terugkerende artikelenreeks over opmerkelijke vinylhoezen, gaf Jeremy Barnes woord en uitleg bij een obscuur folkalbum dat hij einde jaren negentig ontdekte in Chicago. Het was de start van een obsessie met Balkanmuziek die intussen al een resem albums en concerten (met ook Condons Beirut) opleverde. De voorbije jaren speelde het duo ook regelmatig een livebegeleiding bij Parajonovs film uit 1964, een cultklassieker die een soort Romeo & Julia-verhaal neerpootte in de Oekraïense Karpaten, bij de grens met Roemenië.
De film is niet enkel berucht omwille van zijn symbolische geladenheid en magisch realisme, maar ook door de portrettering van de lokale volkscultuur, rituelen en het seizoensleven — iets dat A Hack And A Hacksaw op het lijf geschreven is. Het resultaat van die inspiratie wordt nu verzameld op You Have Already Gone To The Other World, dat zowel bewerkingen van traditionele muziek bevat als eigen werk dat rechtstreeks door de film beïnvloed werd en er ook expliciet naar verwijst. Barnes en Trost hebben wel al vaker benadrukt dat het binnen deze zestien stukken niet gaat om een rigide chronologie, maar een reeks van muzikale commentaren op de film.
Dat heeft hier alleszins geleid tot een klein uurtje hypergeconcentreerde muziek die soms enorm kleurrijk en geladen klinkt. Accordeon (Barnes) en viool (Trost) staan centraal, maar er komen nog allerhande strijkers, blazers en percussie-instrumenten aan te pas, met ook een prominente rol voor zithers en hier en daar toetsen. “A Hawk And A Hacksaw play weddings, baptism, Bar Mitzvahs, circumcisions, festivals, clubs and house parties”, luidt het op de website en het is de twee duidelijk menens. En je gelooft ook dat ze in al die contexten op hun plaats zijn. Net als alle andere volksmuziek is dit iets dat je live moet horen.
Een gewone beluistering van het album is nochtans ook al een uitdaging. Die is immers zo genereus, zo bruisend en soms zo opwindend dat je amper ademruimte krijgt in de ritmische en opzwepende stukken. Gelukkig gaat het paar goed om met zijn dosering en krijg je voortdurend een mooie wisselwerking van ideeën en stijlen. Zo wordt “Open It, Rose”, bezwerend mooi op gang gebracht door blazers en een accordeondrone, waar dan klagerige strijkers op gedrapeerd worden –meeslepend en doordrongen van de Balkan blues. De titeltrack is dan weer een en al euforie, rammelende percussie en mysterieuze melodieën die een verschuiving richting het Midden-Oosten laten horen.
Er wordt gewerkt met materiaal uit Hongarije, Roemenië en Oekraïne, maar de geleende en bewerkte stukken zijn amper te onderscheiden van het eigen materiaal. Het prachtige “Wedding Theme” heeft de grandeur van Le Mystère des Voix Bulgares, maar net zo indrukwekkend is het zelfgepende “Witch’s Theme”, één brok luide weldadigheid. Dit is muziek die geen tegenspraak duldt en je, net als de opzwepende en hypnotische cajunsongs aan de andere kant van de Atlantische oceaan, gewoonweg de dansvloer op stampt, willen of niet. Het is muzikale cultuur die vraagt, smeekt om extase en uitgelatenheid.
Daarna blijf je heen en weer gezwierd worden tussen de uitersten, van de vurige straatviool van “Hora pa Bataie” tot de dromerige pracht van “Nyisd ki Rózsám”, de bruisende trekzakgekte van “Horses Of Fire Rachenitsa” en het bloedmooie pianostuk “The Snow In Kryvorivnya”. En dan is er aan het einde nog het overrompelende dubbelluik “Ivan And Marichka/The Sorcerer”, dat in de tweede helft haast uit zijn voegen barst met ritualistisch daverende percussie en tegen de noise aanschurkende feedback. Na de rit die je ervoor al gepresenteerd kreeg, is het een behoorlijk versmachtende climax.
Het enige wat er nog aan ontbreekt is dan ook de context. Hoe goed de bedoeling ook is, dit is helemaal niets om onderuitgezakt in je luie zetel te consumeren. Een uur van dit kan dan lang zijn. Dit is muziek van dans, van het leven, en ze vraagt om participatie en lijfelijkheid, het geheven glas en aanmoedigende kreten. Niet zomaar beluisteren, maar beleven. Goed nieuws:
A Hawk And A Hacksaw staat op dinsdag 9 april in de Handelsbeurs (Gent). Ook op het programma: Lisa Germano, die iets ingetogener, maar even intense muziek maakt.
