Geef toe: meestal zijn ze uw geld niet waard, die verzamelaars van uw favoriete groep die u in de winkel vindt. De platenfirma denkt dat enkel singles in aanmerking komen en een artiest zelf is ook al zelden goed geplaatst om eigen werk te beoordelen. Tijd dus dat het eens aan professionals wordt overgelaten, en wie beter dan een team kenners van goddeau om maandelijks de vijftien beste tracks van een artiest te selecteren. Deze maand, nu de grote mediastormen zijn gaan liggen: het beste van Michael Jackson, betreurde King of Pop.
1. Jam
Op Dangerous experimenteert Jackson voor het eerst met hiphop en drumcomputers. In "Jam" vallen die puzzelstukjes voor het eerst op hun plaats. Jackson doet vijf en een halve minuut lang iets wat op rappen lijkt, terwijl een afgemeten groove koortsig voortjakkert over een klanktapijt van functionele achtergrondgeluidjes (koptelefoon!). Ontploffen doet deze broeierige openingssong nooit, of het zouden de saxpartijen moeten zijn die wat lucht geven: deze track ademt ingehouden agressie uit.
Hoogtepunt: vanaf 0’00". Een glas breekt en een elektronische bas zwelt aan onder begeleiding van een spaarzame funkgitaar en een paar scratches (ja, dat werd toen nog gedaan). De opbouw van deze intro zit zo strak dat Jackson geen haast heeft om van zich te laten horen, op wat ritmisch gehijg na.
2. Wanna Be Startin’ Somethin’
Gooit Michael op Thriller z’n geluid helemaal open (waar is die guitige rakker met de geinige disconummers die helaas allemaal nogal hard op elkaar lijken?), toch boort hij op het openingsnummer nog één keer z’n core business aan. Deze song is eigenlijk veel te frivool gearrangeerd voor de machteloosheid en angst waarover Michael zingt, maar het wérkt. Mogelijke verklaringen: het onstuitbare speelplezier dat het nummer voortstuwt, en die stuiterende ritmesectie.
Hoogtepunt: 2’08". Kan iemand ons uitleggen waar die "you’re a vegetable"-ongein precies over gaat? En waarom we er zo ongehoord vrolijk van worden (buiten dat stel misdadig catchy en heerlijk afgemeten blazers)?
3. Don’t Stop ’till You Get Enough
Maak u vooral geen illusies: van al Jacksons megahits is dit de meest onnozele. "Don’t Stop Till You Get Enough" is een geweldig disconummertje over dansen — erg straf gemaakt, maar wel zo banaal dat het haast misdadig is. Dat het soms niet meer moet zijn dan dat, zouden de toekomst (en uw benen) uitwijzen.
Hoogtepunt: 0’16". Na een korte aanloop steekt Jackson het vuur aan de lont met een langgerekt "ooooh!". Het klinkt allemaal nog een beetje gerepeteerd, maar de eerste stappen van het gilletje dat later z’n handelsmerk zou worden, zijn een feit.
4. The Way You Make Me Feel
"The Way You Make Me Feel" is Jacksons bluesnummer. Niet alleen het ritme, maar ook de universele liefdesverklaring "Oh I’ll be working from nine to five/ To buy you things to keep you by my side" knipoogt naar de blues. Op de dertigste verjaardag van zijn carrière zong Michael dit nummer samen met Britney Spears, waarbij duidelijk werd dat de Princess of Pop nog veel kon leren van de koning. We hadden Michael dit nummer graag op zijn zeventigste akoestisch horen hernemen. In een productie van Rick Rubin, om maar iets te zeggen.
Hoogtepunt: 0’37". "Hey pretty baby with the high heels on", Michael op verleidingspad. Beware!
5.Billie Jean
Als het van producer Quincy Jones had afgehangen, heette deze song "Not My Girl" en was ze zonder de 29 seconden durende intro uitgebracht. Maar Jackson wist wat hij wilde. Hij brak zich wekenlang het hoofd over de baslijn, maar het resultaat is dan ook indrukwekkend. Van de eerste slagen op de kleine trom (die blijven wederkeren) tot het refrein: het is een single die allen naar de dansvloer lokt.
Hoogtepunt: 0’21". Een gewaagde intro van bas en beats die zich pas na enige tijd helemaal tot een herkenbare melodie ontplooit. De eerste dertig seconden van "Billie Jean" waren gedurfd voor die tijd, maar klinken tot op vandaag nog bijzonder bruisend.
6. Bad
Pas na vijf jaar was er de opvolger voor succesverhaal Thriller. Funk en disco blijven ook op dit nummer voor de onderliggende structuur zorgen, maar Jackson kiest voor een duidelijker swingend geluid met een glansrol voor de blazers, terwijl bas en drum een meer elektronisch geluid krijgen en duidelijk een dienende functie hebben. Jackson zelf ontpopt zich opnieuw tot een getalenteerd zanger die binnen een zanglijn moeiteloos van toonhoogte en frasering switcht zonder dat het doordacht of gezocht wordt.
Hoogtepunt: 1’26". Het refrein stopt abrupt en meteen pikken bas en drum het basisritme weer op, waarmee meteen ook de structuur van de song gekend is.
7. Beat It
Michael Jackson zal altijd herinnerd worden als King Of Pop, maar op "Beat it" is het de scheurende rockgitaar van Eddie Van Halen die een hoofdrol opeist. Het was de eerste van een rits samenwerkingen met gitaristen, later zouden nog Slash en Steve Stevens volgen. Michael zorgde voor de zoveelste iconische clip op rij — dat rode jasje! —, alsook een knipoog naar het volgende album "So beat it, but you wanna be bad".
Hoogtepunt: 2’45". Enkele kloppen op de deur luiden de solo van Van Halen in. Luchtgitaren op een popconcert? Niets was onmogelijk in de jaren tachtig.
8. Thriller
Twee jaar (!) na de release van het gelijknamige album volgde "Thriller" als zevende single uit wat naar alle waarschijnlijkheid geboekt zal blijven als Michael Jacksons grootste commerciële en artistieke triomf. De perfecte synthese van funk, disco en pop, waarbij de opzwepende bas met een stabiele drum voor de onderlaag zorgen. Daarover zweven niet alleen funky gitaarlicks en speelse blazers maar ook tal van spookachtige geluidseffecten. Kers op de taart is de cameo van horroricoon Vincent Price.
Hoogtepunt: 0’37". De keyboards apen de blazers na en geven het startsein voor de song, al wordt onmiddellijk gas teruggenomen om baan te ruimen voor de bas, drum en – uiteraard — de geluidseffecten.
9. Smooth Criminal
Met deze zevende single van Bad, was het vet allesbehalve van de soep. Oorspronkelijk in 1985 al geschreven als "Chicago 1945", kende dit nummer een moeilijke ontstaansgeschiedenis. Producer Quincy Jones was er aanvankelijk niet van overtuigd dat het verhaal over een smooth killer op de plaat hoorde. Vreemd, want "Smooth Criminal" verenigt al Jacksons handelsmerken: een onweerstaanbaar ritme, meer vocale tics dan gezongen zinnen, en dansmoves die geen ander mens ooit kon neerzetten.
Hoogtepunt: 1’04’’. Jackson neemt het "Annie are you ok?" een octaaf of drie hoger om de urgentie van zijn vraag te benadrukken.
10. Black Or White
Dat het dus niet uitmaakt; uw witte huid, de ander zijn zwarte, en die wat etherische tint van hemzelf. Dat wilde Jackson even benadrukken. En dat kon niet beter dan met een geweldige gitaar van Tim Pierce (Slash hoor je enkel in de openingsskit), een flauwe rap die gelukkig meteen plaats maakt voor een geweldig breakje van Jackson en meer van die heerlijk droge harde beats en hikkende kreetjes. Zoals in zijn beste nummers is dit een perfect huwelijk tussen ritme en catchy melodie. Popmuziek van de bovenste plank, dus.
Hoogtepunt: 2’24’’. Jackson maakt zich kwaad terwijl de elektronica onder hem even helemaal loos gaat om de overgang naar het hiphopstukje rond te krijgen.
11. Human Nature
Een song die opvalt in het rijtje singles van Thriller, maar gezien de vele sample- en coverversies (door onder andere Nas en Miles Davis), misschien wel een van Jacksons grootste successen. "Human Nature" getuigt dat verhaal op een opvallend intieme en breekbare manier over menselijke eigenaardigheden. Opvallend zijn de fragiele stem van Jackson, de sobere opbouw, een zacht glooiende melodie die nooit echt melig aanvoelt en een refrein dat hoogst confronterend werkt. Een klein mysterie van een ballade.
Hoogtepunt: 2’05". Hoewel het prikkelende deuntje van het refrein meermaals
voorkomt, komt het pas helemaal tot zijn recht wanneer Jacksons fijne stem er onder wordt geschaard.
12. Give In To Me
Ook op het schromelijk onderschatte Dangerous wilde Jackson zijn hairmetal-moment, hier met dank aan Slash. "Give In To Me" bestaat grotendeels uit een eenvoudig bluesriffje en ook de melodie is niet al te spectaculair (al leende Eminem hem wel voor "Under the Influence"), maar heeft in de tweede helft indrukwekkender en boeiender gitaarstormen dan "Dirty Diana". Bemerk tijdens het luchtgitaar spelen ook de ietwat agressieve seksuele ondertoon: ’Love is a feeling / quench my desire / give it when I want it’.
Hoogtepunt: 2’42" Slash stampt zijn distortionpedaal in en zet met een verschroeiende uithaal een feest aan fout gitaargesoleer in.
13. Dirty Diana
Misschien geen hit van de A-list, maar ook te succesvol om op de tweede rij te plaatsen. Hoe dan ook eentje uit het meest donkere en dreigende hoekje van MJ’s oeuvre. Niet de sleazygitaar van Steve Stevens (ex-Billy Idol) maakt dit nummer, maar wel die besluipende en diepe baslijn waar steeds naar teruggegrepen wordt. Wie die Diana juist is, daar hebben we het raden naar. In ieder geval niet de prinses, het nummer zou over groupies gaan. Los van alles vinden we dit eveneens een uitstekende naam voor op de boeg van uw zeilboot.
Hoogtepunt: 0’14". Die baslijn, hét fundament van dit nummer, komt u voor het eerst opzoeken. En vinden, tot diep in de kern.
14. They Don’t Care About Us
Een van Jacksons meest controversiële nummers: er werd hem naar aanleiding van dit nummer antisemitisme verweten ("Jew me, sue me"), voornamelijk door de Amerikaanse pers die op Jackson jaagde als McCarthy indertijd op communisten. Daarmee compleet voorbijgaand aan de essentie van dit nummer: op een geweldig aanstekelijk handklapritme klaagt Jackson de vooroordelen jegens minderheden aan. Kwam dat even als een boemerang in z’n gezicht aan, z’n neus was er de jaren nadien niet goed van.
Hoogtepunt: 3’00". Een niet van clichés gespeende gitaarsolo trekt het nummer open zoals Crocodile Dundee de bek van een krokodil.
15. Heal The World
Inderdaad, "Heal the World": door palataal mompelende paters en andere zedenleerkrachten aan flarden gespeeld op bezinningsmomenten, maar (laat ook even de suikerzoete tekst buiten beschouwing) vooral ook een pareltje van songschrijverij. Klein, zacht groovend beginnend, maar episch eindigend met een gospelkoor en orkestraal arrangement. Bevat ook de meest ongegeneerde (dubbele!) toepassing van de beruchte halve toon modulatie, waarmee men al eens een euforische wending aan muziek wil geven.
Hoogtepunt: 4’58". Die tweede halve toon modulatie, waarmee Jackson de schmaltz-knop naar 11 draait en — we moeten daar eerlijk in zijn — ook wij in een warme gloed beginnen meezingen.
