Kokette meisjes worden ravissante vrouwen, of in het geval van
Lindsay Lohan lesbische minnaressen. Anne Hathaway was ten tijde
van haar doorbraak met ‘The Princess Diaries’ misschien net iets te
oud om nog als tienersterretje te labelen, maar ze zat niettemin
opgescheept met een soort braaf prinsesje-imago dat pas met rollen
in ‘Brokeback Mountain’ (boobies!) en ‘The Devil Wears
Prada’ (erm, schoenen!) voorzichtig werd afgeveild. Met ‘Rachel
Getting Married’, een op Dogma-leest geschoeid Amerikaans drama van
Jonathan Demme, gooit Hathaway voor een keer het diamanten
kroontje, de stralende glimlach en de blozende kaakjes van zich af
met een volwassen, complexe rol waar ze ongetwijfeld respect en
applaus mee zal oogsten. Proficiat juffrouw Hathaway, u bent net
actrice geworden.
Ella Enchanted speelt Kym, een kettingrokend treinwrak van een
vrouw die de ontwenningskliniek verlaat om de bruiloft van haar zus
Rachel (Rosemarie DeWitt) bij te wonen. Ondanks de steun van haar
overbeschermende vader (een sterke Bill Irwin) is Kym duidelijk
niet de meest gewenste gaste op de festiviteiten. Haar moeder
(Debra Winger) blijft opvallend afwezig en ook Rachel zelf heeft
gemengde gevoelen bij de terugkeer van haar getroebleerde zusje die
zich vaak maar al te graag verschuilt achter egocentrisme en
zelfmedelijden. Terwijl de voorbereiding van het trouwfeest
onverminderd doorgaan, komen de diepe wonden van het
familieverleden en de trauma’s terug boven door de aanwezigheid van
het zwarte schaap met de uitgelopen mascara. And the band
played on…
‘The Silence of the Lambs’-regisseur Jonathan Demme heeft voor
zijn – hopelijk definitieve – comeback goed gekeken naar de
Dogma-cinema en meerbepaald de in de tragiek gewentelde melodrama’s
van professionele tranentrekker Susanne Bier. Gedraaid met een
handheld high definition-camera in natuurlijke belichting, zonder
achteraf gemonteerde soundtrack en een indringende fly on the
wall-observatie, voelt ‘Rachel Getting Married’ inderdaad aan als
een Amerikaans bastaardkindje van de Dogma 95-beweging. Maar wat
makkelijk had kunnen uitdraaien op een arty gimmick om een
traditionele bleitfilm wat artistiek cachet te geven, voelt
verrassend rauw en authentiek aan. Mede dankzij een uitstekend
clichéontwijkend scenario van Jenny ‘kleindochter van Sidney’
Lumet, heeft Demme een sterk staaltje cinéma vérité gemaakt van een
mank lopende familie waarvan oude wonden terug bloot komen te
liggen.
Tegen de achtergrond van een wel erg relaxte multiculturele
omgeving (een interraciaal huwelijk met een India-thema) laat
Jonathan Demme zich leiden door de even gezapige als gespannen
ontwikkeling van het verhaal. Informatie over personages en hun
complexe situatie (welke miserie draagt Kym met zich mee?) wordt
subtiel vrijgegeven, terwijl de camera steeds onrustig een weg
zoekt naar de vier sleutelfiguren (moeder, vader en de twee zussen)
in de mensenzee die voornamelijk bestaat uit acte de
présence-figuranten tijdens het veel te gezellige huwelijksweekend.
Het is een herkenbare weergave van de niet altijd even comfortabele
sfeer die heerst tijdens zo’n uitgebreide, uit zijn voegen
barstende ceremonie waar de drukte, de logistiek en de
beleefdheidsetiquette elke vorm van normale communicatie volledig
verdringt. Probeer maar eens persoonlijk en slecht nieuws te
vertellen aan iemand die op het punt staat te trouwen. Dat is
not done. Je lacht schaapachtig en feliciteert iedereen
met de heuglijke gebeurtenis waar je – tenzij het iemand close is –
weinig emotionele betrokkenheid bij hebt. Dat is de
bliksemafleidende setting en context van ‘Rachel Getting Married’
waarin het labiele, net afgekickte junkzusje die ‘mooiste dag’ van
haar zus komt verstoren, ook al doet ze dat eigenlijk als wanhopige
verzoeningsdaad.
De kracht van ‘Rachel Getting Married’ schuilt in de
genuanceerde en compromisloze aanpak die Demme hanteert om dit
melodrama ver boven de Hollywoodiaanse middelmaat te laten
uitstijgen. Zonder vrees om losse eindjes te laten slingeren (net
zoals in het echte leven worden de problemen niet opgelost in één
weekend) of personages van hun slechtste kan te tonen (moeilijk
kind Kym weekt evenveel empathie als sympathie los), schetst Demme
een dicht-op-de-huid-ervaring die soms grappig, soms tragisch, vaak
emotioneel geladen én altijd herkenbaar overkomt. De sarcastische
humor van Kym is ontwapenend, de manier waarop begripvolle vader
Paul moet plooien voor zijn opgekropte droefheid is een
kippenvelmoment die de ribbenkast laat trillen en de lang
uitgestelde confrontatie tussen Kym en haar emotioneel onderkoelde
moeder laat die beruchte krop in de keel sluipen. Demme overdrijft
een beetje met zijn evocatie van de huwelijksceremonie waar maar
geen eind aan lijkt te komen en het orkest dat het hele weekend
door blijft tokkelen, maar de parels zitten hem in de kleine,
onbevangen momentjes. Een gepijnigde blik die meer zegt dan duizend
woorden, angstige ogen die elkaar vluchtig kruisen en Anne Hathaway
die stilletjes om haar vader smeekt als ze hem ziet passeren door
een venster. Ze zijn talrijk, die momentjes, en ze zorgen ervoor
dat ‘Rachel Getting Married’ een diep resonerende impact
achterlaat.
Het zou natuurlijk allemaal niet zo overtuigend werken mocht
Anne Hathaway hier niet de pannen van het dak spelen met een
schitterende centrale vertolking die het gekwelde emotionele hart
van de film vormt. Hathaway gaat voluit en ruilt haar
tandpastasmile voor een breekbaar en gevoelig vertolkte rol die
nergens fake, geforceerd of Oscarhengelend overkomt. Tegenover haar
schittert ook Rosemarie DeWitt als Rachel, die de niet te
onderschatten taak krijgt om de ‘brave’ tegenpool van Kym te
spelen, zonder dat het voorspelbaar of stereotiep overkomt. Heel
mooi hoe DeWitt overschakelt van liefdevolle zus naar gefrustreerde
jonge vrouw die zich ergert aan het feit dat haar zus net haar
moment in de spotlights gebruikt om de zaken overhoop te halen.
Met ‘Rachel Getting Married’ herontdekt Jonathan Demme zijn
passie voor het filmmaken en breekt Anne Hathaway op even subtiele
als sublieme wijze met haar zonnestraalimago. Een krachtig en
intiem drama over een gebroken en disfunctioneel gezin dat ondanks
de eenvoudige, bijna klassieke opzet toch fris aanvoelt en de ziel
overspoelt met levensechte personages en herkenbare emoties die
steeds luider weerklinken. Net zoals de prachtvertolking van Anne
Hathaway is ‘Rachel Getting Married’ bloedmooie en doodeerlijke
cinema om te koesteren.
