De mensheid heeft, op twee weken na, vijf volle jaren moeten wachten op een opvolger voor het griezelig perfectionistische Lateralus, maar het Californische quadrumviraat van Tool is terug, met een plaat als een half universum onder de arm. 10,000 Days is weer groots en toont vooral dat Tool nog steeds uitermate Tool is: pretentieus, maar monsterlijk emotioneel, niet altijd vlot verteerbaar, maar steeds trefzeker, een symbiose van menselijkheid. De nieuwe Tool leeft!
Anticipatie doet al langer rare dingen met den aardschen mensch, maar in bepaalde lagen van muziekland leek het eind april wel alsof de Heer zelve elk moment neder zou dalen om de wolven van de schapen te scheiden en hen allen te voorzien van Zijn laatste, wat cryptische, maar erg betekenisvolle, goocheltruc. Bij goddeau dronken we met 10,000 Days in het zicht licht bevend een pintje, wetende dat de échte opwinding nog moest komen, zij het in kleine beetjes. Gelijk hadden we.
Naar goede Toolgewoonte is 10,000 Days immers geen plaat die je gewoon kan beluisteren, maar een klankband die je moet overkomen. Het album gedraagt zich als een vaag schilderij dat pas na uren intensief staren plekje per plekje scherp wordt. Wat zich daarna achter de klankklodders en drammende ritmes aan het luisterende brein presenteert, is het bekende ritme- en klankenpalet dat Tools versie van la condition humaine kristalliseert: een rijkdom aan donkerte, tederheid, frustratie, kwetsbaarheid, briesende agressie en enkele minieme, maar belangrijke vlekjes hoop.
Uit de krachtige opener “Vicarious” blijkt al snel dat 10,000 Days het ook qua ‘sound’ bij het beproefde concept houdt: een uitgesproken nadruk op complexe ritmepatronen die door Danny Carey snedig getemd worden, de basgitaar en gitaar die afwisselend de hoofdrol delen, en Maynard James Keenan die van ergens achter de instrumenten bijkomende ritmes en melodieën tot lyrics omplooit. De helderheid van Lateralus blijft behouden, maar de rangen blijven meer gesloten en de voetjes dichter bij de begane grond. Lateralus’ uitgesponnen instrumentals, bijvoorbeeld, blijven ditmaal beperkt tot “Lipan Conjuring” en afsluiter “Viginti Tres”, die beide mooi contrasteren met logge riffbeesten als het Meshuggah-geïnspireerde “Jambi”.
De beste elementen uit eerder werk werden behouden, met een aantal nieuwe accenten erbovenop. Eén daarvan is ongetwijfeld de meer nadrukkelijke politieke toon die reverend Maynard uit het A Perfect Circle-kamp meegebracht heeft. Zo waart in “Vicarious” de gesamplede stem van Noam Chomsky rond, en wordt de apocalyptische trip van “Rosetta Stoned” in gang gezet door de absolute waanzin van onze kromme, gemediatiseerde wereld. Ook de indrukwekkende a capella aanzet tot “The Pot” en enkele verrijkende zangharmonieën hebben we wellicht aan A Perfect Circle te danken.
De kroonjuwelen van 10,000 Days zijn echter “Right In Two” en het tweedelige “Wings For Marie”, Keenans laatste groet aan zijn onlangs overleden moeder. Deel twee van “Wings”, “10,000 Days”, herhaalt de thema’s van het eerste deel en brengt ze in een wervelende spiraal die tot een verkillende apotheose leidt. “Right In Two”, een broertje van “Schism”, is ook zo’n machtige oefening in climax en drijft grotendeels op de kracht van herhaling. Traag wikkelt Keenan zijn mantra rond etherisch gitaarwerk, om ten slotte samen te vervloeien tot een finale die geweld en tederheid samenbalt in een vuurwerk van beslistheid en emotie.
Sinds Led Zeppelin heeft wellicht geen enkele band zo onwerelds geklonken door uitermate menselijke muziek te maken. 10,000 Days bevestigt en bekrachtigt wat al geweten was: Tool staat zowel in de hedendaagse muziek als in de muziekgeschiedenis buiten categorie. De discografie van de groep is ver verheven boven een terminologie van ‘beter’ of ‘best’; enkel de wispelturigheid van ‘liever’ en ‘liefst’ is van toepassing. 10,000 Days vergroot de keuzemogelijkheden, maar verandert niets aan de wetmatigheden van de meesterhand.
