Mastodon
is altijd al het vreemde duiveltje in de hellepoel van de metal
geweest. Het kwartet uit Atlanta veroorzaakt met hun infernale
backbeat dan wel evenveel deining als het bevriende High On
Fire, maar zelfs op hun hondsbrutale debuut ‘Remission’ mikte
de band op meer dan enkel een vertimmerd smoelwerk en kapotgebeukte
nieren. Mastodon sloopt, maar met een fijngeslepen voorhamer van
technische hoogstandjes en niet aflatende experimenteerdrang. Zo
erupteerde niet alleen bruut riffgeweld uit de vulkaan van ‘Blood
Mountain’, maar ook kronkelende gitaarlicks en hypnotiserende
vocale harmonieën. Op ‘Crack The Skye’ wordt verder een sprintje
getrokken richting 70’s progrock en met verbluffende resultaten.
Slayer-puristen houden ongetwijfeld hun spuugteiltje
al klaar, maar geloof ons vrij: ze hebben ongelijk!
Mastodon heeft de grenzen van het anders zo traditionele metalgenre
altijd al stapje per stapje verlegd, maar ‘Crack The Skye’ trekt
dus de zevenmijlslaarzen aan. Zonder hun roots te verloochenen
woelt het viertal in de progrock van Pink Floyd en zelfs Yes (!) en
wordt de nabijliggende akker van de hardrock van Led Zeppelin en
Black Sabbath ook omgeploegd. Bij een eerste beluistering zal
menige metalfan dan ook eerder last hebben van gefronsde
wenkbrauwen in plaats van een loshangende onderkaak.
Toch hoeft die ambitieuze demarrage naar andere genres niet zo hard
te verbazen. Die muzikale wortels waren namelijk altijd in de sound
van Mastodon aanwezig, maar meer dan ooit komen de vertakkingen
boven de morzels metal piepen. Of snelden nummers als ‘Hearts
Alive’, ‘Sleeping Giant’ en ‘This Mortal Soil’ immers al niet
richting een genuanceerder, verfijnder en melodieuzer geluid via
een wegomlegging van prog-elementen? Welaan dan!
Met ‘Oblivion’ begint alles nochtans vertrouwd. Een
slowburner van een riff lijkt wel buffelkarkassen voort te
slepen, maar in plaats van de verwachte loden gitaaruithalen,
gebrul en verdere schedelkrakerij, vervlechten gitarist Brent Hinds
en drummer Brann Dailor hun melodieuze stemmen met uiterst
gevarieerd gitaarwerk tjokvol solo’s. De stevig doorbloede centrale
riff en de schuurpapieren vocals van single ‘Divinations’ neigen
dan weer meer naar de sound van ‘Leviathan’, maar ook hier worden
surfgitaren, virtuoze drumfills en langgerekte solo’s meesterlijk
door elkaar geweven. Het is het kortste nummer op ‘Crack The Skye’,
maar het mag duidelijk zijn: een ‘The Wolf Is Loose’, it
ain’t.
Denk echter niet dat die ambitieuze exploratiedrang de peper uit
het gat van Mastodon peutert. Hun songs hebben altijd als een
krachtmeting tussen de natuurelementen geklonken en ‘Crack The
Skye’ bevat nog meer dan genoeg ruggengraatbrekende passages om
headbanggrage luisteraars tevreden te stellen.
En het wordt nog beter: nog nooit harmonieerde het rauwe
metalgeweld beter met de prog-kant van Mastodon dan op dit
meesterwerk. Luister maar naar de doomy slotact van het
grillige ‘The Quintessence’ dat de song de duistere cryptes van
Neurosis in sleurt. Ook de bijna subsonische blood
and thunder van het titelnummer refereert aan die
postcore-pioniers. Het is dan ook geen toeval dat brulboei Scott
Kelly de diepgrommende vocals voor z’n rekening neemt.
De grootste en meest prominente kracht van ‘Crack The Skye’ is
echter z’n progressiezucht. Elke porie van de plaat ademt de
ambitie om muzikale horizonten te verkennen en hokjes plat te
bulldozeren. Nooit groef Mastodon namelijk dieper dan op ‘The Czar’
en ‘The Last Baron’, twee epische en amper classifieerbare brokken
muziek die samen de helft van de plaat voor hun rekening nemen.
Metal, prog, conga’s, tamboerijnen, Zappa-achtig gefreak, ritmische
waanzin en ambient worden tot coherente mini-symfonieën gesmeed met
een strakke spanningsboog en uitgekiende structuur. Horen is
geloven!
‘Crack The Skye’ is ongetwijfeld wennen. Wie de oogkleppen echter
afzet, ontdekt een magistrale plaat die de rauwe metaltraditie aan
innovatie koppelt en intelligent klinkt zonder af te glijden naar
academische steriliteit (eat that, The Mars
Volta!). Mastodon gooit de hellepoorten open naar andere genres
en wat blijkt: Nosferatu en z’n dienaren kunnen het ongelofelijk
goed vinden met 70’s prog zonder de hoorns af te vijlen. Die
combinatie van stijlversmeltingen en een instinctief
onderbuikgevoel maken van ‘Crack The Skye’ niet alleen een erg
goede, maar ook een belangrijke plaat. Meesterwerk!
