Iedereen die opgroeit met een broer en/of zus heeft ooit wel eens ‘slaafje’ gespeeld, waarbij de ene de ander opdraagt om allerlei zaken tegen de wil uit te voeren. Hoewel zeker niet het meest educatief verantwoorde spel, is het uiteindelijk ook maar een spelletje dat kinderen nu eenmaal spelen. Die toon verandert weliswaar wanneer het spel nog steeds gespeeld wordt in de tienerjaren en de opdrachten steeds minder onschuldig worden. Regisseur en scenarist Ariane Labed onderzoekt in haar debuutfilm September Says – gebaseerd op de roman Sisters van Daisy Johnson – de bijna telepathische maar claustrofobische band tussen twee zussen en de giftige manier waarop hun levens verstrengeld zijn.
September (Pascale Kann) en July (Mia Tharia) zijn door het miniem leeftijdsverschil van 10 maanden – zoals ook af te leiden uit hun namen – erg gehecht aan elkaar en spenderen het merendeel van hun tijd samen. Waar de een is, is de ander. Tot op een dag de assertieve en soms agressieve September geschorst wordt en July alleen naar school moet. Initieel verloren en eenzaam, merkt July na een tijd dat het best bevrijdend is om zich niet meer naar de grillen van haar zus te moeten buigen. Maar het gebrek aan controle zorgt ook voor onomkeerbare verschuivingen binnen de instabiele en intense relatie.
Dat de familiebanden niet bepaald doorsnee te noemen zijn, wordt al in het begin duidelijk gemaakt wanneer de twee zussen verkleed als de tweeling uit The Shining van Stanley Kubrick poseren voor hun moeder. Mama Sheela (Rakhee Thakrar) verdient namelijk haar brood door haar kinderen in te zetten voor experimentele kunstfotografie, wat niet bepaald leidt tot een gezonde thuisomgeving. Dat wil niet zeggen dat er geen liefde of verbondenheid is in deze kleine kosmos. Dat blijkt vooral uit de alledaagse aspecten. Benen scheren, menstrueren, gezichtsmaskers smeren, het zijn normale zaken die deel uitmaken van een vrouwenleven maar zelden hun weg naar het scherm vinden. Regisseur Ariane Labed wil deze handelingen net wel in beeld brengen en tegelijk de typische gedragingen van een vrouw in vraag stellen. Want wie beweert dat vrouwen niet vuil, grofgebekt of gek mogen zijn? De familiebanden komen echter nog meer onder druk te staan wanneer het gezin zich terugtrekt in een oud en enigszins spookachtig familiehuis in Ierland. Terwijl July zich probeert los te trekken uit de greep van haar zus, worden de bevelen van September steeds groter, gevaarlijker en wreder. Stilaan ontstaan er barsten in het manipulatief spelletje waardoor gevoelens van verdriet en rouw naar boven komen drijven.
Ariane Labed gaf zelf in een interview aan meer geïnteresseerd te zijn in de exploratie van de dysfunctionele familiedynamiek dan waar het verhaal uiteindelijk naartoe gaat. Haar film voelt bijgevolg eerder aan als een soort gedachte-experiment waarin ze de kans krijgt om enigszins bevreemdende ideeën te laten ontwikkelen. Hierdoor verslapt het narratief opmerkelijk in de derde act en gaat het verhaal zowel allen kanten als nergens heen. Het surrealistische aspect neemt vervolgens toe waardoor het drama uitgroeit tot een soort koortsige koorddans tussen realiteit en verbeelding. Dat illusoire wordt daarnaast ook nog eens versterkt door de prachtige 16- en 35mm-cinematografie van Bathazar Lab, die iets breekbaars toevoegt aan het al fragiele geheel.
Hoewel de Frans-Griekse cineaste niet staat te springen om vergeleken te worden met haar man Yorgos Lathimos (regisseur van o.a. Dogtooth, The Lobster en The Favourite, in wiens films Labed zelf al meespeelde), merk je wel dat beide filmmakers een fascinatie voor het absurde delen en graag genreconventies aan hun laars lappen. Labed bewijst daarenboven dat ze emotionele diepgang kan toevoegen aan haar eerder eigenaardige personages en schept zo een intrigerend en surreëel portret dat zowel inhoudelijk als visueel blijft hangen.
