Er zijn twee manieren om deze serie te bespreken en als de focus vooral zit op wat er wordt verteld, dan is het makkelijk zeer lovend te worden over Baby Reindeer. In dat geval verlies je wel volledig uit het oog hoe dit alles verteld wordt. Laat nu net de ‘hoe het verteld wordt’ zijn wat ervoor zorgt dat een serie (of film, boek, song, …) over een paar jaar nog enige relevantie heeft. Het is dus vaak belangrijker om met die insteek een bespreking te schrijven en dat is zeker zo in het geval van Baby Reindeer, omdat wat er wordt verteld zo sterk verankerd zit in de tijdsgeest dat er van dat ‘wat’ eigenlijk niet meer overblijft dan hype.
Het verhaal is sterk, de acteurs evenzeer. Maar zoals bij elke vertelling is het verhaal beginnen en vervolgens dat narratief laten bollen, eigenlijk kinderspel. De finesse zit in een sterk uitgewerkt verhaal dus vooral in de overgang van begin naar midden, en van het midden naar het eindstuk. Dit laatste, het moment waarop alles kantelt naar een afronding is misschien zelfs het allerbelangrijkste. Echt straffe tv- en filmmakers weten wanneer en hoe te stoppen. Richard Gadd, evenwel, laat Baby Reindeer sterk beginnen, houdt dat goed vol tot net over de helft, maar komt dan terecht in een zeer slecht geschreven overgangsaflevering waardoor de rest van het einde volledig – maar dan ook volledig – plat valt en dat ondanks een ludieke (maar ook voorspelbare) allerlaatste zin en blik.
Een andere reden dat de serie wat slecht landt, is dat het allemaal weinig echte diepgang heeft. De reeks pretendeert inzicht en empathie uit te dragen, maar als het er echt toe doet, blijven de dingen hangen in gemeenplaatsen die je eerder associeert met pakweg een tiener dan met de dertiger die Gadd ondertussen is. De premisse van Baby Reindeer zit nochtans goed en de intentie voor de uitwerking ook, maar iemand met meer talent voor verhaalopbouw of diepgang had Gadd moeten bijstaan. Vergelijk de serie op dat vlak bijvoorbeeld eens met Fleabag. Beide series zijn een adaptatie van een show die werd gespeeld in Edinburgh, beiden bewerkt en uitgewerkt door de schrijver waarin de auteur een versie van zichzelf speelt. Niet alleen is Fleabag overduidelijk beter geregisseerd, het is ook duizend keer beter geschreven.
Nog een vergelijkingspunt: beide makers (Waller-Bridge en Gadd) gebruiken bewust sommige van de meest platgetreden clichés als kapstok en structureren alles volgens de regels van een comedyshow, wat bijvoorbeeld een serie als BoJack Horseman ook deed. Die aanpak biedt krachtige mogelijkheden om diepe emoties doeltreffend te kanaliseren, het kan de impact van het trauma en drama indrukwekkend versterken, maar het is tegelijkertijd ook een zeer moeilijke evenwichtsoefening. Elke aspect van de serie moet op dat moment afgestemd zijn op dezelfde grondnoot van dezelfde stemvork. Hierin faalt Gadd echt wel. De acteerstijl, de regie, de humor, de montage, de muziek… het bereikt allemaal niet die juiste harmonie die nodig is voor echte kwaliteit. Dat is jammer, want al die elementen schuren soms echt heel dicht tegen elkaar aan, maar er blijft voortdurend frictie, nergens symbiose tussen alle bouwstenen van een goed concept.
Nu, falen is misschien een te sterk woord. Baby Reindeer is zeker geen slecht debuut, maar het is ook niets meer dan wat het is: een degelijk debuut. Over de ganse lijn zitten er geregeld enkele van de bouwstenen wel juist, zeker in de eerste afleveringen raakt Gadd soms de juiste toon. Tot en met de vierde aflevering eigenlijk, nadien gaat het bergaf. De episode die het meeste stof deed opwaaien omwille van het seksuele misbruik, staat eigenlijk los van het hele stalkerverhaal dat eraan voorafgaat, maar is wel essentieel is om het personage van Donnie te begrijpen. Tot dit punt is de hele opbouw van het verhaal vanuit Donnie zeer consistent en voelt alles natuurlijk aan. Vanaf de volgende aflevering ontaardt de reeks echter in een aaneenschakeling van clichés die niet langer het personage willen kaderen maar enkel het verhaal willen voortstuwen naar een vooraf zichzelf opgelegd einde. Er is vanaf dit punt een totale disconnectie tussen de toon van de start en die van de drang alles te willen afronden, en de makers laten deze wanklank helaas almaar meer overheersen.
Op het einde van de zesde aflevering zie je duidelijk waar het hele opzet van de serie in mekaar stuikt. Niet intentioneel, vermoedelijk eerder door gebrek aan maturiteit. Gadd heeft waargebeurde elementen “lichtjes aangepast voor het dramatische effect,” zo liet hij in een interview noteren. Maar dat ‘dramatisch effect’ in de scène dat hij op het podium instort en inzicht verwerft, hoort helaas eerder thuis in Ebert’s Little Movie Glossary: A Compendium of Movie Clichés, Stereotypes, Obligatory Scenes, Hackneyed Formulas, Shopworn Conventions, and Outdated Archetypes, dan dat het iets te maken heeft met ‘licht aangepaste realiteit.’ Baby Reindeer wil pertinente vragen stellen over daders en slachtoffers, goed en kwaad, en de makers proberen te streven naar nuance, maar ze verzanden helaas daarmee ongewild in een armoedige psychologische dichotomie.
Mogelijk is het een beetje als met het kruiden van eten. Een goede kok weet exact te kruiden, net genoeg van de juiste mélange zodat je niet opvallend proeft dat er onnodige dingen zijn toegevoegd maar dat er ook geen smaak mist. Baby Reindeer daarentegen is van de kookschool waar ze al het zout weglaten en willekeurig grote scheppen kruiden nemen van elke pot binnen handbereik. Dat gebrek aan subtiliteit fnuikt uiteindelijk de serie, waardoor niet echt in de personages geloven en weinig bereid zijn te volgen wat zij in gang hebben gezet. Nochtans staan de personages er wel, en zeker de acteurs die hen gestalte geven. Met name Jessica Gunning als stalker van dienst Martha. Ze is perfect als de getroebleerde/knettergekke vrouw die de (quasi even getroebleerde/knettergekke) Donny overstelpt met aandacht in de vorm van duizenden emails, honderden tweets en enkele honderden uren aan voice mails. Zij is zonder twijfel de echte ster van deze serie.
Dat de reeks hoge ogen gooit dankzij de thema’s die worden aangekaart, is op zich geen slechte zaak. Er worden immers onderwerpen aangehaald die aandacht verdienen en een weergave op het kleine scherm nodig hebben. Maar het is niet omdat een serie over dat soort zaken praat, dat dat dan meteen wil zeggen dat er ook kwaliteit geleverd wordt. Baby Reindeer is op het einde van de rit gewoon een degelijke reeks met een sterke premisse en goede ideeën, maar middelmatig uitgewerkt. In Engeland lopen er genoeg scenaristen rond die Gadd hadden kunnen bijstaan en alles naar hoger niveau hadden kunnen tillen. Een gemiste kans.
Baby Reindeer is te zien op Netflix
