De eindejaarslijstjes zijn nog maar net afgewerkt of daar is er al een grote titel die in België niet eens de zalen haalde en meteen op streaming belandt. Het gaat nochtans om een opvolger van een spraakmakend debuut.
Emerald Fennell, vooral bekend als actrice uit The Crown, werkte zich in 2020 immers meer dan behoorlijk in de kijker met haar langspeeldebuut Promising Young Woman, een moderne variant op de ‘rape-revenge’-thrillers uit de jaren negentienzeventig die meteen ook de Oscar voor beste originele scenario in de wacht sleepte. Wie op basis van die eersteling gedacht had dat Fennell zich opnieuw zou inlaten met hedendaags feminisme, zal opkijken van het uitzinnige Saltburn, een bloedmooie film over mensen die elkaar de lelijkste dingen aandoen.
Er zitten heel wat echo’s van Patricia Highsmiths roman (en romanserie) The Talented Mr. Ripley in Saltburn, evenals van Anthony Minghella’s beroemde verfilming met Matt Damon en Jude Law in de hoofdrol, én van het ietwat gelijkaardige Teorema van Pier Paolo Pasolini uit 1968. De plot draait om de wat teruggetrokken en zonderlinge eenzaat Oliver (ijzersterke vertolking van Barry Keoghan), die aan het begin van de eenentwintigste eeuw aan de universiteit van Oxford gaat studeren en een wat vreemde en ongemakkelijke vriendschap aangaat met de rijke en vlotte Felix (Jacob Elordi), een jongeman die steevast omringd is door vrouwelijk en mannelijk schoon. Van bij het begin lijkt er een sinisters waas te hangen over hun relatie en dat wordt nog duidelijker wanneer Felix zijn nieuwe maat uitnodigt om na de plotse dood van een familielid de zomer door te brengen in Saltburn, het statige landgoed waar zijn excentrieke familie resideert.
Vanaf het moment dat we de adembenemende ruimtes van de titulaire locatie betreden, laten Fennell en fotografieleider Linus Sandgren – die vorig jaar ook al schitterend werk afleverde voor Babylon – hun camera de vrije loop en razen we door de gangen, kamers en tuinen waar drama en soms licht absurde komedie zich op onweerstaanbare wijze ontplooien. Dankzij de knappe cinematografie wordt dit een aaneenschakeling van oogstrelende beweeglijke tableaus die nog aan kracht winnen dankzij de knappe set- en kostuumdesigns. Binnen in die wondermooie vormgeving gaat het er echter een pak lelijker aan toe en krijgen we een smeuïg buffet geserveerd vol jaloezie, verraad, manipulatie en achterklap. Regelmatig drukt het script bij dat alles het gaspedaal stevig in, waardoor Saltburn ons vaak van de ene verbazing in de andere doet vallen en doorlopend razend onderhoudend blijft. Aan het eind overspeelt Emerald Fennell een heel klein beetje haar hand en een paar al te illustratieve scènes ontsieren het zorgvuldig opgebouwde geheel een beetje (je vraagt je echt af of een testpubliek en studio-orders daar misschien iets mee te maken hadden). Anderzijds is er een finale die u in ieder geval niet licht zal vergeten.
Saltburn is te zien via Prime Video.
