Dirk. :: ”In een winkelstraat zie je snel wat een paradijs voor idioten is”

“Blijf in uw kot,” verordonneerde Maggie De Block in maart 2020. Jelle Denturck gaf er een Engelstalige draai aan, en zie: met Dirk. definieerde hij het begrip ‘lockdownhit’. In het zog van “Stay Indoors” werd ook Cracks In Common Sense, het tweede album van het nerdrockkwartet, leverancier van Afrekeningtoppers, en nu is er opvolger Idiot Paradise. In een wereld die bijna niet meer weet hoe een mondmasker voelt, moet het de plaat van de bevestiging worden. “We willen er nu wel even vol voor gaan”, klinkt het bij de frontman.  

enola: Je zegt dat je met Idiot Paradise een ander facet van Dirk. hebt aangesproken. Kun je er de vinger op leggen welk precies?

Jelle Denturck: “Ik denk dat er meer rust in het album zit. Voorganger Cracks In Common Sense zat nog vol sturm und drang, nu hebben we iets meer onze tijd genomen om de sfeer van een song te zetten, en die rustig tot ontplooiing te laten komen. We nemen zelfs af en toe wat gas terug, zonder dat het slap wordt of dat het uitdraait op een ballad. De energie ligt nog altijd hoog, maar als geheel biedt het toch wat meer rust. ’t Is wat overdachter.”

enola: Van de existentiële twijfels ben je dan weer niet af. De eerste woorden zijn meteen: “First you dream then you settle / What happens?”

Denturck: (lacht) “Ja, dat is wel een binnenkomst hé. Maar zo is het toch? Ik ben nu 33, en zie het rond me zo gebeuren: er wordt een huis gekocht, getrouwd, kindjes gemaakt, dat soort dingen. En dat overkomt ook die maten die vroeger de grote ideeën verkondigden, en op alle mogelijke manieren de wereld zouden veranderen. Nu zitten ze thuis met een kind, chronisch oververmoeid, en vragen ze zich af hoe ze daar zijn beland. En ik heb dan wel huis noch kind, maar ik merk het bij mezelf ook wel, die vraag waar ik in godsnaam mee bezig ben.”

“Dus existentiële twijfels? Zeker. Op dat vlak heb ik geen rust gevonden, maar dat zoek ik ook niet, en zeker niet in mijn teksten, want ‘het leven is leuk, alles gaat goed’ is daar niet interessant. Ik zoek eerder naar wat niet marcheert in het leven, waar het wringt. Daar zit spanning in.”

enola: “Help I’m Going Sane”, gilt een songtitel op zijn typisch Dirks: onnozel en wanhopig tegelijk.

Denturck: “Daar speel ik graag mee, en ik ben sowieso een sucker voor woordspelingen. Ik kan het niet laten, al was het maar als uitdaging voor mezelf omdat ik zing in het Engels, wat niet mijn moedertaal is. Ik wil die taal voldoende onder de knie hebben om er mee te kunnen spelen, geintjes uit te halen.”

“En natuurlijk zit ook in die titel datzelfde gevoel dat ik niet meer het losgeslagen, dromend kind van weleer ben: help, ik ben volwassen aan het worden.”

enola: “We were wrong again” zing je ook in dat nummer.

Denturck: “Die zin zit geworteld in de opleiding filosofie die ik volgde. Er is immers heel weinig dat je in het leven met absolute zekerheid kan zeggen. Een beetje zoals Wittgenstein zei dat je moet zwijgen waarover je niet kan spreken. Wel, er is zo belachelijk weinig dat we honderd procent zeker kunnen stellen, dat we eigenlijk allemaal pertinent zouden moeten zwijgen. Wat we natuurlijk niet doen, net als Wittgenstein dat ook niet deed, met als gevolg dat van de tien dingen die ik op een dag zeg, er negen sowieso fout zijn – en dat geldt voor iedereen.”

“Je kunt het ook breder trekken. Ik denk dat het Umberto Eco was die ooit klaagde dat sinds het ontstaan van Twitter de mening van één historicus met twintig jaar ervaring ter zake gelijk geworden is aan die van een of andere halve gare die zijn capslock niet kan afzetten. Dus ja, ’t zal ook wel wat maatschappijkritiek zijn.”

enola: Samengevat klinkt die als: we leven in een paradijs voor idioten?

Denturck: “Voilà. Idiot Paradise is voor mij een plaat over het idee dat wij mensen allemaal wandelende mirakels zijn. Waar wij met onze hersenen toe in staat zijn, is ongelofelijk, maar we wijden onze aandacht aan de verkeerde dingen. Er zijn mensen die hun hele bestaan op Twitter beleven, en in discussie gaan over thema’s waar ze geen enkele idee over hebben. Of ga eens een uurtje postvatten in de winkelstraat hiernaast: je zult snel weten wat dat paradijs voor idioten inhoudt. Waarmee ik wil zeggen dat we focussen op de verkeerde dingen, op materialistische doeleinden, op meetbaar succes. Of op discussies winnen in plaats van bij te leren over een onderwerp. Want dat zijn twee compleet verschillende dingen.”

Wat is wijsheid?

enola: Ben je veel bezig met ons als maatschappij?

Denturck: “Ja en neen. Ik volg het nieuws bewust niet, omdat ik heel nerveus word van het gekibbel van alle dag. Vandaag is er dit issue waar we allemaal iets over moeten vinden, morgen is het alweer iets anders en gaan we met even grote hartstocht exact de omgekeerde mening verdedigen. Ik word rusteloos van dat constante heen en weer geloop, alsof we met z’n allen een bende kippen zonder kop zijn.”

enola: Die vandaag vooral moeten kakelen over het gebruik van tussentaal op de VRT.

Denturck: “Dat is nu het hot topic, ja, maar tegen dat dit interview verschijnt, zal het alweer iets anders zijn. Waar we dan allemaal plotseling meningen over hebben, die we blijkbaar al heel ons leven hadden en die we zelf geweldig onderbouwd vinden, terwijl jij er net voor het eerst in je leven twee minuten over hebt nagedacht en het helemaal niet weet. Dat is zeer vermoeiend, dus dat volg ik allemaal bewust niet.”

“Waar ik mee bezig ben, is de vraag wat ons mens maakt. Dat is iets dat in de 3000 jaar dat er al over geschreven wordt nog altijd niet is veranderd. Die kwestie is universeel, en voor mij veel waardevoller om mee bezig te zijn. Dat zal wel opnieuw die filosofische kant zijn, ik zoek die graag op. Ik heb daar veel meer aan dan aan de dagelijkse portie wereldellende. Al is het natuurlijk een uitdaging om diep te zijn in een hapklare rocksong van drie minuten.”

enola: Bots je soms op de limieten daarvan? Dat je merkt dat je tekst doodvalt bij een verder enthousiast publiek, hen los over het hoofd gaat?

Denturck: “Ergens wel. Wat ik je nu vertel, kan ik niet in een nummer samenvatten. Daar heb ik bij wijze van spreken soms maar vijf woorden ter beschikking om te proberen iets zinnigs te zeggen, al moet dat ook niet altijd. Wat ik in mijn muziek eerder probeer is om die existentiële, filosofische twijfels uit te drukken in gevoelens, in dat sentiment van onvrede, van er-wringt-iets. Ik denk dat dat mensen sneller aanspreekt dan een traktaat. Het is nu immers ook niet de bedoeling dat een optreden van Dirk. een les filosofie wordt, PowerPoint incluis.”

enola: Goed punt. Uiteindelijk zing je in “Half-Life” ook: ‘”You’re not wise, you’re depressing” Fuck filosofie?

Denturck: “Filosoferen is mijn passie, maar het klopt gewoon dat je niet gelukkiger wordt van steeds meer inzicht te verwerven. In Nice People concludeert Bertrand Russell dat dat soort mensen degenen zijn die beseffen dat wijsheid veel verdriet met zich meebrengt, maar de denkfout maken die neerslachtigheid als wijsheid te verspreiden. En iedereen meesleuren in die somberheid. Fascinerend begrip toch, ‘wijsheid’? Aristoteles was er drieduizend jaar geleden al mee aan de slag. Ik ben er veel mee bezig geweest de laatste tijd, ook met hoe die term in onze maatschappij volledig is uitgehold. Ook vandaar weer die titel, het is een Idiot Paradise.”

Geen asshole zijn

enola: Laten we even een stap terug zetten, naar het najaar van 2020 toen jullie Cracks In Common Sense uitbrachten. Is het achteraf een vermomde zegen geweest dat jullie dat album pas een jaar later live hebben kunnen brengen?

Denturck: “Het is in elk geval een heel raar verhaal, die plaat. Terwijl wij thuis de muren opliepen, begon Studio Brussel ons plots zwaar te spelen. In België werden we zowaar populair, maar in het buitenland konden we niets doen. Toen we dus eindelijk konden gaan optreden, voelde dat als een enorme bevrijding. En het zorgde er ook voor dat we de songs vorig jaar nog niet beu waren gespeeld. Maar al die omstandigheden zorgden er natuurlijk wel voor dat we verder stil stonden. We proberen nu hard om met Idiot Paradise in het buitenland de schade toch wat in te halen.”

enola: Je hebt je ambitie nooit onder stoelen of banken gestoken. Al ten tijde van jullie debuut Album zei je dat Vlaanderen te klein was.

Denturck: “Klopt, en ik bedoelde dat niet neerbuigend. Die opmerking kwam uit het besef dat we nu eenmaal geen mainstream muziek maken, dus als wij een publiek willen, zullen we er zelf een beetje naartoe moeten gaan.”

enola: Het buitenland is als niet-Angelsaksische band nooit vanzelfsprekend.

Denturck: “Het vraagt investering van tijd, geld en moeite, en dat is niet gemakkelijk. Onze twee gitaristen hebben allebei kinderen, voor hen is het niet evident. Er is dan ook afgesproken dat we maximaal twee weken per keer in het buitenland touren. Er zijn gezinnen waar rekening mee moet gehouden worden, en ik wil dat ook doen. Ik wil niet de asshole zijn die zegt dat iedereen alles moet laten vallen voor deze groep. Als ik dat doe, dan hebben we binnen twee jaar geen band meer.”

enola: Terwijl je natuurlijk vaak totale toewijding vraagt om ergens te geraken.

Denturck: “Zo dubbel is het wel, maar we gaan er nu toch echt proberen werk van te maken. Ik wil het op zijn minst voor één keer in mijn leven echt een echte serieuze kans geven. En dan zien we wel wat het oplevert. Momenteel loopt het vlot. We worden steeds vaker gedraaid in het buitenland, en de showtjes beginnen ook binnen te lopen op een manier die we goed kunnen bundelen.”

“In het allerslechtste geval gaat er misschien ooit op zo’n tour eens een gitarist vervangen worden. Liever niet, natuurlijk, maar het is binnen de band bespreekbaar. Iedereen accepteert dat er een doel is waar één individu misschien een offer voor moet brengen. Maar ideaal is dat zeker niet. Het zou inderdaad gemakkelijker zijn als we tien jaar jonger waren.”

enola: Uiteindelijk heb jij enkele jaren terug toch ook maar een Plan B ingebouwd, en ben je Design & Development gaan studeren. Achteraf gezien was dat overbodig?

Denturck: “Ik word niet bepaald steenrijk van Dirk., maar het laatste half jaar kon ik inderdaad alleen maar met muziek bezig zijn. Typisch natuurlijk, dat net als je dat Plan B gefikst hebt, je Plan A begint te draaien. Zoveel te beter, maar ik ben wel blij dat ik die opleiding heb gevolgd. Ik heb er niet alleen een hoop technische zaken geleerd, maar vooral een ander mindset. Als productontwikkelaar moet je immers feedback leren verwelkomen, waar je als muzikant vaak heel defensief wordt. Dan speelt het ego op dat zegt ‘ik heb deze song geschreven, dus hij is geniaal’. Tijdens die studie heb ik net geleerd dat je op zoek moét gaan naar input, dat je een producer moet durven toegeven dat je niet weet wat er aan een song scheelt, en of hij een goed idee heeft. Niet dat ik daarom zo maar alle reacties ter harte neem, maar op zijn minst wordt er van gedachten gewisseld. En discussie is gezond.”

Lief zijn

enola: In “No” verzet je je tegen toxische mannelijkheid. Iets waar je uit eigen ervaring over kunt spreken?

Denturck: “Ja. Om te beginnen woon ik in Gent, waar vorig jaar best wel wat rond heel de problematiek te doen was. Zo waren er in het uitgangsmilieu gevallen waarin drankjes gespiket werden, ook in plekken waar ik in het weekend zelf graag kom. Ik ken uitbaters van zulke zaken, die daar natuurlijk erg door gechoqueerd zijn en zoeken naar oplossingen. Die liggen niet voor de hand, en aan de basis moet natuurlijk de mentaliteit van een aantal mensen structureel veranderen.”

“Als homo heb ik me zelf ook al eens onveilig gevoeld bij het uitgaan. Er zijn cafés waar ik bijvoorbeeld liever niet kom. Ik voelde me dus wel betrokken bij die problemen, het zou niet mogen zijn dat een mens zich niet overal even hard op zijn gemak voelt. Daarom wilde ik het daarover hebben. We gaan trouwens ook merchandise uitbrengen met die boodschap op, waarvan we de opbrengst gaan schenken aan het Leda Collective, dat in Gent safe spaces organiseert.”

enola: Het milieu van de classic rock is ook niet bepaald een homoseksueel milieu. Ondervind je daar soms onbegrip?

Denturck: “Neen. Het is niet omdat er in de rock scene nog veel blanke mannen zijn, dat ze daarom ook vinden dat die superieur zijn. Ik steek ook niet weg dat ik homo ben, dus wie naar een Dirkshow komt, weet dat wel. Als ze daar niet oké mee zijn, laten ze ons wel links liggen. Ik heb niet het gevoel dat ik daar strijd moet voeren, al wil ik wel mijn steentje bijdragen, en er voor zorgen dat iedereen mag zijn wie hij is.”

“Ik ben nooit echt op zoek geweest naar gay rolmodellen in de rockmuziek. Voor mij stond persoonlijkheid en muziek altijd los van elkaar, dus ik zocht gewoon naar puur muzikale voorbeelden. Toen we met Protection Patrol Pinkerton begonnen, was ik zwaar geïnspireerd door Vampire Weekend, maar daar hangen verder geen wereldschokkende verhalen aan vast. Het was gewoon heel goede muziek, tof geproducet; dat was alles. Het is pas nu we met Dirk. wat serieuzer bezig zijn, dat ik soms de neiging voel om mijn stem ook eens te laten horen. Verder voel ik niet de behoefte mijn geaardheid breed uit te smeren, en ik wil zeker niet dat Dirk. als een gay band wordt gezien. Het moet geen statement worden.”

enola: Het is uiteindelijk ‘maar’ een geaardheid.

Denturck: “Ja, voilà. Kunnen we het over muziek hebben, dat idee. En dat is zeker met Dirk., maar wat ik wel heel belangrijk vind bij de groep, is dat we niet in die val trappen om stoere rockmuziek te maken. Daar heb ik het immers echt wel mee gehad. Ik word kwaad van al dat spierballengerol, dat opkomen met een attitude van ‘We’re gonna rock you!’ Dat gaat nergens over.”

“Ik hou er niet van als genres clichés van zichzelf worden, zoals je op een bepaald moment maar punk kon zijn als je een hanenkam had. Terwijl punk toch vooral met attitude te maken had. En zo is het met rock ook, dat cliché van de leren vest. Bier-en-patattenrock? Goeie omschrijving. Precies alsof een gitaar niet voldoende is, nee, er moet ook nog met een penis gezwaaid worden. Ach, dan kruipen wij liever in de rol van lieve sulletjes, schlemielen die er alles aan doen om er niet als een rocker uit te zien.”

enola: Dirk. rockt anders wel een aardig stukje. Beland je al eens in een jeugdhuis waar ze daar leren jassen bij hadden verwacht?

Denturck: “Dat valt goed mee. Wat mij altijd frappeert, is hoe hard jonge gasten op onze muziek gaan. Ik dacht dat ze alleen nog maar naar hiphop luisteren, maar ze vliegen in die moshpits alsof het de laatste dag van hun leven is.”

enola: Ik heb daar een theorie over, dat de populariteit van die nieuwe gitaarbands net een reactie is tegen een generatie van laptopkunstenaars en R&B-gejodel. Alsof plots opnieuw ontdekt is hoe opwindend echte livemuziek kan zijn.

Denturck: “Je hebt een punt, denk ik. Er is iets rauws, energieks, dat gitaarmuziek nog altijd kan brengen. En dan vind ik het fijn aan heel die nieuwe post-punkgolf dat het liéve punkers zijn. Een band als IDLES is niet tegen van alles, maar is vóór elkaar graag zien. Ik zag hen vorig jaar in de AB, waar Joe Talbot spontaan tegen het publiek begon over zijn depressie. Dat was van een oprechtheid die ik erg schoon vind. Het is een interessante evolutie dat punk ook intelligent kan zijn. ‘Fuck the system’ is immers te gemakkelijk. Ik ga niet zeggen dat die bands dan maar het alternatief voorhanden moeten hebben, maar ‘laten we allemaal eens wat vriendelijker zijn voor elkaar’ vind ik als boodschap wel goed.”

Nog even surfen

enola: Ik wil je geen existentiële crisis aanpraten, maar iets als Dirk. lijk je me niet tot je vijftigste te kunnen doen.

Denturck: “Volledig akkoord. Ik heb zelfs lang gedacht dat dit onze laatste plaat ging worden, maar ondertussen zijn we toch van plan om deze zomer aan nieuwe muziek te beginnen. Uit enthousiasme, omdat we zo tevreden zijn met deze, dat we het gevoel hebben dat we er op zijn minst toch even vol voor moeten gaan.”

enola: Even op de golf surfen die je geschapen hebt.

Denturck: “Inderdaad. Maar ik zie het ons inderdaad ook niet doen tot we oude rotten zijn. Rock is voor jonge mensen, er zijn andere genres waar minder een leeftijd op staat. Enfin, iedereen mag doen wat hij wil, maar als vijftiger het podium opgaan als Dirk. voelt niet juist. Wat ik wel voor ogen heb, is dat we nog een paar albums maken die er boenk op zijn en dan stoppen op een hoogtepunt, om binnen zoveel jaar af en toe een reünieconcert te geven. Een beetje zoals Evil Superstars: één keer Pukkelpop nog doen, en dan meteen het beste optreden van het weekend geven.”

enola: En ondertussen vul je de tijd dan wel met die Nederlandstalige plaat waar je aan bezig bent?

Denturck: (zucht) “Dat is een blok aan mijn been geworden, dat plan. Ik wilde op die manier het overlijden van mijn moeder verwerken, en zo is er een halve plaat uitgestroomd. En toen was ik uitverteld. Het stokte, want ik had mezelf voorgenomen dat ik daar niets op wilde zeggen dat vervangbaar is. Elk woord moet juist zitten, en dan ben je wel snel klaar, natuurlijk. Zoveel unieke dingen kun je over iets dergelijks niet zeggen, en ik heb geen zin om een langspeler te vullen met wat pseudo-filosofische woorden om ze toch maar vol te krijgen.”

“Ik speel nu met het idee de nummers die ik heb te beschouwen als een Side A, waar het verdriet vers is, en die aan te vullen met een Side B die dat van iets verderaf bekijkt: hoe is het leven nu? Dat kan nog interessant zijn. Nu, er staat geen deadline op die plaat, dus ik ga me daar niet in laten opjagen.”

Dirk. staat op 19 mei in het Wilde Westen in Kortrijk.