De hele maand december blikt enola terug op het afgelopen jaar met de interviewreeks DIT WAS 2022. Daarin laten we artiesten aan het woord die het jaar maakten.
U kent hem van zijn boeken over popmuziek, zijn bier, maar ook van Briskey, de elektronische band die hij er jarenlang op na hield. Vandaag doet Gert Keunen het echter onder eigen naam, en bracht hij met Hemma het bloedmooie tweede deel van zijn ‘Nordic Noir’-trilogie uit. “Als ik muziek maak moet het meer zijn dan wat noten laten klinken.”
enola: Waarom ben je van Briskey naar een soloproject gegaan?
Gert Keunen: “Corona. Briskey was ooit gewoon mijn pseudoniem, maar ondertussen was het uitgegroeid tot een complete liveband. Het lag ook al even stil omdat de brouwerij die ik begonnen was te veel tijd opslokte. Artistiek zat ik ook even in een dip; ik wist niet goed waar ik na vier Briskeyplaten heen moest, maar enkele reünieconcerten in 2019 gaven me toch opnieuw zin in muziek. Ik begon aan nieuwe muziek met de bedoeling opnieuw met dezelfde muzikanten te werken, maar toen sloeg de pandemie toe. Zo had ik meteen meer ruimte, want mijn lessen gingen online en er kwam heel wat reistijd vrij.”
“Er was in de negen jaar sinds de laatste Briskeyplaat heel wat veranderd op technisch vlak. Tegenwoordig heb je heel goed klinkende virtuele instrumenten. Waar een zogezegde ‘cello’ vroeger toch nog altijd als een synthesizer klonk, krijg je nu echt de klank die je wil. Dat maakt een groot verschil. Ik kan in mijn homestudio een heel orkest oproepen zonder de hulp van anderen. Het cellogeluid waar ik mee werk, bestaat bijvoorbeeld uit 10.000 minisamples waarin elke mogelijke boogzetting, elke manier van aanstrijken is opgenomen.”
“Dat was een openbaring. Zo kon ik immers mijn gerezen interesse in akoestische klanken perfect botvieren vanuit mijn studio, en met de lockdowns in gedachten besliste ik om alles alleen te doen. Ik ben daar extreem in gegaan en heb niet alleen het componeren, maar ook het mixen en masteren voor mijn rekening genomen. Dat is me zo goed bevallen dat ik me sindsdien verder gespecialiseerd heb in het masteren en meerdere cursussen daarover heb gevolgd. Ik werk nu ook als mastering engineer voor anderen.”
enola: Het is heel orkestrale, filmische muziek. Toch noem je het eerder ‘post-cinematic’. Wat bedoel je daarmee?
Keunen: “Cinematic is filmmuziek, dit is niet gemaakt als soundtrack. Vandaar dat ik het onderscheid maakt. Eigenlijk is het verwant aan postrock, wat deels ook een vorm van rockmuziek is voor mensen die niet van rock houden, omdat de sfeerschepping centraal staat en niet de songs. Het is instrumentale muziek op rockinstrumentarium, en op dezelfde manier zou je mijn soort neoklassiek ook post-classic kunnen noemen. Maar dan verkies ik toch post-cinematic.”
enola: Hemma is het tweede deel van wat je je ‘Nordic Noir’-trilogie noemt. Wat heb jij met het Noorden?
Keunen: “Er zijn niet zoveel landen waar ik zou willen wonen, maar Noorwegen is er bij uitstek een van. Wat ik er vind, heeft veel te maken met ouder worden, denk ik. Ik ben rust meer gaan appreciëren. Daarom ben ik ook van Gent naar de Vlaamse Ardennen verhuisd; daar is het al rustiger, maar nog niet rustig genoeg. Er zijn hier dan immers wel veel velden, je ziet toch overal huizen staan. In Noorwegen heb je een weidsheid die je in Vlaanderen niet vindt. De natuur is er overweldigend ook: je gaat van fjorden op zeeniveau in een wip naar een berglandschap; sla je een haarspeldbocht om, dan zie je een gletsjermeer zich ontvouwen, alsof je op een andere planeet bent … Die diversiteit, dat imposante, daar ben ik naar op zoek. We trekken al tien jaar naar ginds op vakantie, en dan neem ik altijd mijn recorder mee voor veldopnames. Het concept van de trilogie is dan ook om die te gebruiken als inspiratie voor mijn muziek. “Sognefjord” is zelfs geschreven aan een tak van die fjord, op een elektrisch pianootje, terwijl mijn vriendin nog in de campervan lag te slapen.”
“Die drang naar rust, maar ook het feit dat ik steeds nieuwe albums wil uitbrengen, boeken wil schrijven, bier wil brouwen, of me specialiseer in mastering, past ook in de diagnose van ‘hoogfunctionerend autisme’ die ik vorig jaar – op mijn 52ste – gekregen heb. Blijkbaar wordt mijn leven mee gestuurd door het Aspergersyndroom en ADHD, waardoor ik me heel graag verlies in obsessies. Ik wil steeds veel, soms zelfs te veel. Net daarom heb ik die rust nodig. En die vind ik in Noorwegen.”
enola: Een erg interessante titel vind ik “You Can’t Sanitize Dirt”, waarvan je op deze langspeler het vierde deel brengt. De PFAS-crisis heeft je geïnspireerd?
Keunen: (lacht) “Neen. Het is een restant uit mijn brouwverleden waarin ik in een handboek die zin las. Wat men bedoelde, was dat je eerst je ketels moet reinigen en dan pas ontsmetten. Je kunt het vuil niet smetvrij maken, dat is een gouden regel. Toen ik midden in de pandemie die eerste soloplaat maakte, klonk dat idee plots heel toepasselijk.”
enola: Ik hoor je zeggen ‘verleden’. Ligt de tijd van het Keun-bier achter je?
Keunen: “Het bestaat nog altijd, maar ik laat het nu maken door een grotere brouwerij. Wat mij immers meer interesseerde, was het ontwikkelen van nieuwe bieren, maar daar ben ik mee gestopt. Dat soort kleine, gelimiteerde brouwsels krijg je gewoon niet meer gemaakt voor een redelijke prijs. En dus was het sop de kool niet meer waard. Ik ben in de lockdowns, toen ik toch niet zoveel klanten meer had, tot het besef gekomen dat wat voor mij belangrijk is, het creëren is. Bij bier maken is dat een recept uitdokteren, niet het herhaaldelijk brouwen van hetzelfde bier. Ik blijf dus wel proefbrouwsels maken hoor, maar als het recept op punt staat, vind ik het niet meer zo boeiend.”
enola: En ondertussen ben je in het dagelijkse leven nog altijd popprofessor aan drie hogescholen. Hoe verhoudt die zich tot de muzikant Gert Keunen?
Keunen: “Er is zeker overlap. Doorgaans geef ik meer theoretisch les, over muziekgeschiedenis, nadenken over muziek en haar plaats in de wereld. Dat houdt me scherp en doet me zelf ook meer filosoferen over de muziek die ik wil maken. Het moet meer zijn dan wat noten laten klinken, het moet ook iets zeggen over onze tijd en maatschappij; het moet een statement zijn. Ik mag wel zeggen dat ik door al mijn boeken over de pophistorie een zekere kennis van de geschiedenis heb opgebouwd, waardoor ik een breed zicht heb op wat mogelijk is. Dat is een toolbox waar ik mij mee kan behelpen als ik componeer.”
“Het fijne is dat ik nu ook muziekproductie ben beginnen geven. Dat maakt me de gelukkigste mens ter wereld. Twee uur initiatie geven hoe je muziek maakt op computer is heel erg fijn. Ik vertel gráág over mijn passie, ik geef met plezier mijn kennis door.”
enola: Ik zag dat je liveband zelfs bestaat uit enkele ex-leerlingen van je.
Keunen: “Alléén maar zelfs, en het mooie is dat ze elk een andere achtergrond hebben: de één komt uit de jazz, de ander speelt pop en een derde klassiek. Ik denk dat dat ook iets over mijn muziek zegt, hoe die hokjes overstijgt. Maar ik ben eigenlijk van plan pas opnieuw op te treden na het derde luik van de trilogie. Dan wil ik een theaterproductie kunnen brengen waarbij we videoprojecties gaan gebruiken, maar ook strijkers aan boord halen. Misschien zelfs een paar vocalisten. Zodat ik de platen heel mooi kan vertalen naar het podium. Nu is dat financieel nog niet haalbaar, straks misschien wel.”
Hemma is nu uit in eigen beheer op cd, vinyl en via streaming. Info via www.gertkeunen.be
