Met het Filmfestival van Gent als mooie afsluiter van een helaas korte heropening van de bioscopen, gingen begin november onverbiddelijk de deuren weer dicht van alle Belgische cinema’s. Wie verdoken parels wil ontdekken kan echter verder rondsnuisteren in het kluwen van VOD om zo prachtfilms als Waves in de huiskamer binnen te brengen. Debuterend regisseur Keith Thomas brengt ons nu zijn debuut The Vigil via Blumhouse Productions. Bij dit productiehuis ben je meestal verzekerd van minstens degelijke (Insidious, Paranormal Activity) tot ronduit uitstekende (Get Out, The Invisible Man) films binnen het horror- en thrillergenre. Benieuwd in welke categorie deze The Vigil zal vallen.
Yakov (Dave Davis) heeft zelf nog maar net afscheid genomen van zijn vorige leven – hij maakte deel uit van een in zichzelf gekeerde, strenge Joods orthodoxe gemeenschap – en probeert stilaan zijn weg te vinden in de “normale” Verenigde Staten. Hij wordt echter al snel benaderd door zijn voormalige rabbi om als Sjomer op te treden voor een overleden lid van die gemeenschap: de orthodox Joodse traditie wil immers dat de nacht voor de teraardebestelling, iemand van die gemeenschap de volledige nacht waakt bij het overleden lichaam. Deze waker noemt men de Sjomer. Een uitgelezen kans voor Yakov die krap bij kas zit om snel een flinke som geld te verdienen en uiteraard een al even uitgelezen kans voor een perfecte setting voor een bovennatuurlijke horrorfilm.
Keith Thomas heeft op zijn CV enkel de kortfilm Arkane uit 2017 staan (overigens gratis te streamen op vimeo.com) en serveert daarin al verschillende stijlelementen die ook dit langspeeldebuut The Vigil zullen kenmerken: dreunende soundscapes, een dreiging die uitgaat van het bovennatuurlijke en dat in combinatie met typische trucen uit de horrodoos, zoals “de enge oude dame met lange, dunne witte haren”.
Over de gehele lijn lijkt The Vigil vrij netjes op de platgereden paden van het horrorgenre te blijven. Daarom is er op zowel narratief en visueel vlak behoorlijk weinig verrassing of vernieuwing te vinden. Na een korte eerste act met de nodige expositie worden we binnengetrokken in het morbide huis alwaar de wake zal uitgevoerd worden. Eenmaal we in de troosteloze woonkamer achterblijven met ons hoofdpersonage Yakov en het met wit kleed bedekte lijk is het behoorlijk conventioneel griezelen geblazen. Gelukkig is dat conventioneel griezelen wel vakkundig uitgevoerd en treft Keith Thomas vrijwel altijd zijn doel. Sommige ‘jump scares’ mogen wat gratuit overkomen, de overige spanningsopbouw is met precisie uitgevoerd en doet wat het moet doen. Zoals het een bovennatuurlijke horrorfilm betaamt, linkt ook dit exemplaar de demon uit de film – maak kennis met The Mazzik – aan de metaforische demonen van de personages. In dit geval dient de horror een verpersoonlijking te zijn van onverwerkte demonen uit het verleden van de personages. Zo is de overledene waarover gewaakt wordt een Holocaustoverlever – onverwerkte demonen op overschot dus – en ook protagonist Yakov heeft ‘t een en ’t ander te verwerken. Ook hier kan je minstens stellen dat The Vigil ook op dit vlak vakwerk aflevert, maar opnieuw, niet meer dan dat.
Geen verrassingen op visueel of narratief vlak, maar wel des te meer op de geluidsband: de dreunende score van The Vigil werkt ontzettend in op de zintuigen en slaan de kijker geregeld uit evenwicht. Deze score wordt u vakkundig in de oren gejast door componist Michael Yezerski en kan nog het best vergeleken worden met het briljante album Excavation van the Häxan Cloak uit 2013 – een album dat overigens vele malen huiveringwekkender is dan menig horrorfilm. Ook de overige geluidseffecten van de film krijgen een bovengemiddeld belangrijke én erg geslaagde rol. Regisseur Keith Thomas weet dat bij een breuk niet zozeer het zien van de kromgetrokken gewrichten een impact hebben, maar dat het die genadeloze “krak” is die je doet rillen. En je kan zonder overdrijven stellen dat Keith Thomas zijn film voorziet van enkele door merg en been gaande uitvergrote “kraks”.
The Vigil onderscheidt zich dus op nét iets te weinig vlakken voldoende van het maaiveld om een klassieker in het genre te worden. Bovendien heeft Hereditary de lat van dit genre zowel visueel als narratief nog niet zo lang geleden een aantal centimeters hoger gelegd en kan The Vigil daar nog niet aan tippen. Een solide griezelavond dus, absoluut, maar binnen het oeuvre van Blumhouse productions valt deze The Vigil toch nog niet in de categorie van de grootste onderscheidingen.
