De Koffie Van Morgen :: Le Ravage D’Ali Baba

“Wanneer je geen hoop hebt, moet je alles proberen. Is het niet?”. Dat zegt Shamsa, vluchteling, ergens in een van de field recordings op Le Ravage D’Ali Baba. Jazz heeft altijd een traditie gehad van sociaal bewogen albums: Liberation Music Orchestra. Attica Blues. We Insist!. Op dit album wil De Koffie Van Morgen, een gloednieuw geëngageerd kwartet rond drummer Simon Plancke, de te eenzijdige beeldvorming rond vluchtelingen bijsturen door middel van persoonlijke verhalen.  

Vlaanderen, 2019. Een asielcentrum-in-aanbouw wordt in brand gestoken. Politici proberen te scoren op de kap van vluchtelingen. Het is in die maatschappelijke context dat Simon Plancke zich stoorde aan de vaak eenzijdig negatieve berichtgeving over mensen op de vlucht die sterk contrasteerde met zijn ervaringen bij de VZW Humain. Zijn bedoeling met Le Ravage D’Ali Baba is om een genuanceerd beeld te schetsen van vluchtelingen. In heel de geschiedenis gingen mensen op de vlucht voor oorlog en armoede. Alsof het een misdaad is om een leven te willen waar je je veilig kan voelen of geen honger moet hebben. Achter elke persoon schuilt een heel verhaal, een dat het waard is om te vertellen. Samen met andere jonge wolven uit de nationale jazzscène Henrik Lasure (toetsen), Thijs Troch (toetsen) en Elias Devoldere (drums) — volk dat u o.a. kent van SCHNTZL, An Pierlé Quartet, Nordmann en Hypochristmutreefuzz — ging hij onder de naam van het collectief De Koffie Van Morgen over tot actie. 

Een collectief dat meer wil doen dan enkel muziek maken. Zo trokken ze samen met een aantal sympathisanten en vrijwilligers naar vluchtelingenkampen in Duinkerke en op het Brusselse Maximiliaanplein. Daar spraken ze ook met vluchtelingen en namen er hun getuigenissen op. Le Ravage D’Ali Baba is meer dan gewoon een muziekalbum. Het wordt vergezeld van een boek met foto’s van Light Of The Children — een vzw die kinderen in de tentenkampen laat kennismaken met fotografie — en met negen teksten van vrouwelijke auteurs (Anne Provoost, Yasmien Naciri, Aya Sabi, Dalilla Hermans, Carmien Michels, Sabrine Ingabire, Rachida Lamrabet, Birsen Taspinar en Ann Lamon) die hun ervaringen met vluchtelingen neerpenden. 

In die verhalen — dat van Anne Provoost is in de vorm van een gedicht — wordt gefocust op de kleine verhalen van individuen en worden de grote statements geschuwd. Het zijn vaak de kleine details die het scherpst aankomen. Hoe ze proberen de tenten uit de foto te houden die ze naar hun familie willen sturen. Hoe ze probeerden in Engeland te geraken. Dat ze Engels leerden in de Griekse kampen. Toch zijn het verhalen waar altijd hoop en levensvreugde in zit. Maar waarin bovenal de mens achter de vluchteling naar voor komt.

De muziek op Le Ravage D’Ali Baba is opgebouwd als een doorlopende suite waarin field recordings van getuigenissen van vluchtelingen in verwerkt worden. Soms langere stukken interview, maar evengoed een korte zinsnede van een kinderstem. Dit is musique concrète die mede door de ongewone groepssamenstelling — twee drummers en twee toetsenisten — niet altijd even behaaglijk is. Vaak zitten er stoorzenders in de muziek. In “Shahan Pt. 1” hoor je buitelende drums, op “9Vo⅃ Pt.1” galmt er een duistere sirene en klettert de regen. 

Er zijn drone-achtige soundscapes die onderbroken worden door Oosterse klanken of door geluiden waarvan je eerst moeite hebt om ze te plaatsen.  Het is muziek die wringt en pruttelt, maar waarin je langzaam de nummers begint te herkennen. Een van de pakkendste momenten van het album is de levensvreugde die je hoort wanneer een kinderstem een Arabische tekst zingt (“Taba”). Maar dan heb je stukken als “Shamsa Pt. 2” of “Le Ravage D’Ali Baba Pt. 2” waar zich na enkele luisterbeurten een herkenbare melodie begint af te tekenen. Het is dan ook muziek die de volle aandacht van de luisteraar vraagt om alle nuances op te pikken. Het meer dan 12 minuten durende “9Vo⅃ Pt.2” is tegelijk sleutelstuk en synthese die al het voorafgaande nog een maal samenbalt. .

Le Ravage D’Ali Baba is een dapper album. Maar evengoed eentje dat moest gemaakt worden in deze barre tijden. Als totaalconcept is het geen muziek voor een groot publiek en de stelling dat het toch vooral preken voor de eigen kerk is, is niet geheel onterecht. Maar het gaat tegelijk voorbij aan de essentie. Het is muziek die prikkelt en aanzet tot nadenken. Dit is een werkstuk geworden dat de de mensen achter de clichés toont, met hun ervaringen en hun dromen. Schop de mensen een geweten, schreef Louis Paul Boon ooit. Dat is wat De Koffie Van Morgen hier doet. In woord, beeld en geluid. Le Ravage D’Ali Baba is misschien wel het belangrijkste album dat ons land dit jaar voortbracht. 

De band stelt het album voor op 1 december (om 17u!) in KAAP/Vrijstaat O. in Oostende. Daarna trekken ze tot begin februari door het land. De hele reeks concerten vindt u hier.