Met zijn zesde film, bevestigt Chang-dong Lee, de regisseur van Poetry en Sunshine, zijn status als een van de meest veelzijdige talenten in het huidige Zuid-Koreaanse filmlandschap. Festival-favoriet Burning is een prent die doet denken aan het werk van Terrence Malick en Hou Hsiao-Hsien, maar ontegensprekelijk een sterk persoonlijke stempel draagt. Een enigmatische droom ook, gedragen door ijle beelden van een vaak ongrijpbare schoonheid én de eerste echt geslaagde verfilming van het literaire werk van Haruki Murakami.
Als springplank voor Burning gebruikt de regisseur het kortverhaal Burning Barns van Murakami over twee jongemannen uit Seoul die gefascineerd raken door hetzelfde meisje. Lee Jong-su komt van het platteland, lijkt soms wat onwennig in de grote stad, koestert vage literaire ambities en dweept met William Faulkner (evenwel bevat de film vooral verwijzingen naar Fitzgeralds The Great Gatsby). De immer afwezige Ben Ãs een soort Gatsby-figuur : een blijkbaar steenrijke jongeling die rondrijdt met een dure Porsche, in het prijzige Gangnam-district resideert en hele dagen spendeert aan ritjes in zijn wagen en literatuur doornemen in fraai vormgegeven, hippe koffiehuizen. Zijn tegenpool karakteriseert hem dan ook treffend als ‘een van die vele schimmige jongelingen in Zuid-Korea met veel geld en ondefinieerbare bezigheden’. Ze vallen beiden voor Hae-mi, een meisje uit hetzelfde agrarische district als Jong-Su, dat ervan droomt de diepere zin van het leven eindelijk te kunnen ontdekken en omarmen.
Al die personages zijn raadselachtig en vaag en de film slaagt er in dat aura van ongrijpbaarheid ook intact te laten. Vaak vragen we ons af of het wel om verschillende karakters gaat, of niet alles de zieleroerselen zijn van een enkel iemand en of wat we zien niet een lange lyrische droom is. Dat etherische gevoel wordt nog versterkt door de aandacht voor kleine sublimerende details: een plotse zachte lichtinval op de muur van de kamer of de prachtige schaduw van een boom in de ondergaande zon. Burning is een film over de vreugde van het plots ontdekken van de essentie van schoonheid en waarheid in het leven, vormgegeven door een beelddichter. Die stijl is zeker enigszins verwant aan die van de Amerikaanse grootmeester Terrence Malick (Badlands, The Tree of Life, To the Wonder), maar Chang-dong Lee heeft een eigen poëtische beeldtaal die andere paden bewandelt dan die van Malick. Net als Malick echter, weigert ook Lee om te opteren voor eenvoudige symboliek: zijn beelden en situaties zijn nooit eenduidig en verkennen verschillende lagen die in elkaar lijken te vloeien. Je kan de film lezen als een portret van spirituele malaise, doorspekt met sociale en politieke commentaar (er zijn spitante referenties aan de positie van Zuid-Korea en de relatie met de overburen in het noordelijke deel) maar daaronder ligt een diepere betekenis verborgen die vragen stelt over de zoektocht naar zingeving. In wezen gaat Burning over het aan Heidegger ontleende idee van de moderne mens die de link met zijn ware zelf verloren is (alweer een thema dat ook bij Malick centraal staat) en angstvallig de leegte instaart. Talloze scènes in deze hypnotiserend mooie prent, bevatten verwijzingen naar de tweestrijd tussen het ontmaskeren van die leegte en de – vaak hopeloze – zoektocht naar een vorm van zingeving. Murkami en Lee suggereren dat die precies te vinden is in die kleine momenten van pure schoonheid en ’echtheid’ die kunst en het leven sporadisch kunnen bieden maar die al te vaak begraven blijven onder de verleidelijke Mephistolaanse glimlach van de leegte.
Die ideeën kristalliseren in een onwaarschijnlijke beeldenpracht die van Burning een van de meest bedwelmende films maakt die u dit jaar op het witte doek zal kunnen bewonderen. Voor het eerst is hier een regisseur aan het werk met het materiaal van Murakami, die begrijpt dat je zijn literatuur moet vertalen naar een ander medium en niet gewoon moet voorzien van beeldende illustraties. Burning is in de eerste plaats een film die de mediumspecifieke bouwstenen van die kunstvorm gebruikt om de concepten in het werk van de auteur in een nieuwe vormtaal te gieten en niet louter probeert om plaatjes te zetten bij de zinnen uit het boek. Een aantal momenten in de film bereikt Chang-dong Lee daarmee een delicate schoonheid die ronduit adembenemend is: de scene waarin de drie jongelingen een avond spenderen op het bescheiden terras van Jong-su’s ouderlijke boerderij en gevoelens van existentiële crisis, hoop en mislukking, allemaal opgaan in de tedere, traag voorbijglijdende beelden, behoort tot die momenten die je echt ten volle de unieke kracht van cinema doen ervaren, door ons deelgenoot te maken van emoties, gedachten en ideeën, louter doorheen de overweldigende kracht van beeld en geluid.
