Fifty Shades of Grey

Na eeuwenlang knokken lijkt de seksuele revolutie op een deprimerende manier bezig aan een reactionaire terugkeer naar de puriteinse Elizabethaanse periode. Het bewijs daarvoor is de zedige verfilming van E.L. James’ Fifty Shades of Grey die momenteel onze zalen domineert. Sinds Random House geïnteresseerd raakte in de filmrechten van de erotische bestseller in 2012 is het mediacircus rond Christian Grey iets waar niemand nog aan lijkt te ontsnappen. Iedereen heeft een mening over de ophefmakende franchise en nu de sadomasochistische “speelkamer” van de begeerde “Fifty Shades of fucked up”-Grey het witte doek siert, staat iedereen te drummen om zijn ongezouten mening te geven (de ene al wat feller dan de andere). Wie ontblote genitaliën, compromitterende poses en spank inferno’s verwacht, komt van een kale reis thuis. Fifty Shades of Grey is namelijk zo braaf dat zelfs een kind van zes er geen kwaad in zou kunnen zien.

Centraal in de waterachtige plot staan de beeldschone maagd Anastasia Steele en de rijke en innemende Christian Grey. Zij is romantisch (omdat ze Engelse literatuur studeert), hij is rijk en onbereikbaar (en natuurlijk: CEO van een bedrijf). Ana(stasia) helpt haar beste vriendin uit de nood door Christian Grey in haar plaats te interviewen, en maakt meteen een schitterende indruk in zijn kantoor door natuurlijk (natùùrlijk!) meteen met haar knappe smoelwerk tegen de grond te smakken (en vervolgens te giechelen). Ze vallen voor elkaar en we komen te weten dat Christian een aparte voorliefde heeft voor zweepjes, touwen en kabelbinders. En vrouwen.

Meer dan 100 woorden hoef je aan die magere, soapy premisse dus niet vuil te maken, wat meteen de vraag oproept: wat maakt dat verhaaltje dan zo populair? Escapisme zal er wel veel mee te maken hebben: zowel Ana als Christian zijn niet meer dan een manier om de grijze, alledaagse sleur te onderbreken, een verzinsel, een fantasie. En voor zover daar na hun introductie nog twijfel over bestaat, wordt die al snel weggenomen door Christian’s talent voor haren vlechten en zijn witte privé-helikopter (allicht ter vervanging van het edele witte ros).

Seks in de cinema blijft altijd een riskante evenwichtsoefening waarin een cineast rekening moet houden met zowat àlles: willen de acteurs uit de kleren gaan? Wat verwacht het publiek? Welk publiek? Is deze seksscène wel ethisch verantwoord? Zullen feministen mij naar de brandstapel sleuren? Het is niet eenvoudig, want hoe hard wij als publiek ook staan te trappelen om een erotische film in de zalen te zien: iemand die tot striemen toe gemept wordt (zonder het rooskleurige potentieel van verbeeldingskracht dat boeken wel hebben) is eigenlijk niet om aan te zien. En toch is dat geen excuus, want in een film over BDSM (Bondage & Discipline en Sadism & Masochism) waarin het narratief haast volledig op een combinatie van seks, vertrouwen en liefde steunt is censuur een gemiste kans om heel wat taboes te doorbreken over seksuele diversiteit. Fifty Shades of Grey had een – al dan niet hitsig – statement kunnen zijn over vormen van seksualiteit die buiten de mainstream liggen, maar werd uiteindelijk niets meer dan vijftig tinten grijze muis. Regisseuse Sam Taylor-Johnson paste de film volledig aan aan een (vrouwelijk) Flairpubliek: vrouwen die zich amuseerden met het boek, maar niet staan te springen voor rauwe, brutale en vunzige seksscènes op het scherm. Er wordt geopteerd voor ontblote bovenlijven, stoute grapjes maar vooral véél plagerige “spanning”. Dat die opbouw naar niets leidt, zorgt voor een wrange nasmaak.

Van Secretary, Emmanuelle en de beruchte boterscène in Last Tango in Paris zijn we met Fifty Shades verder verwijderd dan ooit: in plaats van Marlon Brando die Maria Schneiders onderste regionen voorziet van een flinke laag boter voor eenvoudiger toegang, krijgen we in Taylor-Johnson’s softerotica übermelige seksscènes waarin we op zijn best een braaf bosje schaamhaar opmerken. Zelfs het moment waarop Grey plagerig een stuk uit Anastasia’s toast bijt was opwindender dan alle seksscènes in de hele film samen (braaaaaaaf!). Waar zijn de ben wa balletjes? De tamponscène? Die haalden blijkbaar de eerste versie van het script zelfs niet. Het zegt wel wat over de (Amerikaanse) mentaliteit tegenover seks dat er tegenwoordig minder gewaagde films worden gemaakt dan 40 jaar geleden.

Gelukkig haalden een paar boekpassages die niét zo spannend waren maar eerder zeurderig (Anastasia’s lamlendige monologen) het ook niet. Een geluk bij een ongeluk, zeg maar. Wat de mise en scène betreft worden Anastasia en Christian omgeven door een romantische waas, heldere kleuren (roze, wit, zilver: de naïeve Anastasia Steele) en donkere, ongesatureerde tinten (blauw, zwart, grijs: de mysterieuze Christian Grey) om samen te komen tot een saai, klassiek en afgeborsteld kleurenpalet dat herinneringen bovenhaalt aan Twilight.

Gelukkig is er nog Dakota Johnson (Anastasia Steele). Het naïefste en saaiste literaire personage van de 21ste eeuw wordt door miss Johnson omgetoverd tot een guitig meisje aan het begin van de film, want – wonder boven wonder: de film neemt zichzelf niet de héle tijd serieus. Net als je denkt dat je klaargestoomd wordt voor 130 minuten meligheid staat Dakota schattige mopjes te maken. De goede typecasting zorgt ervoor dat ze de rol van onwetende maagd niet alleen naar haar hand zet, maar ook overstijgt. Alleen jammer dat haar kostuums roet in het eten gooien: als literatuurstudent hoor je natuurlijk kreukelige bloemenjurkjes te dragen én wat mogelijk de lelijkste loafers waren die ik in de afgelopen vijf jaar zag (maar niet heus). Ook fijn is haar opstandigheid tegen Christian, die nog meer dan in de boeken uitgespeeld wordt in de film: ze laat zich niet zomaar alles opdragen door de dominante Christian en aan het einde van de film krijgen we zelfs een (durf ik het zeggen?) feministische variant van een bekende Godfather-scène voorgeschoteld: Ana blijft niet als slachtoffer achter, en daar zijn we blij om.

Maar twee zwaluwen maken de lente niet, en de lente is in dit geval zelfs nog niet in zicht. De chemie tussen Dakota Johnson en Jamie Dornan blijft uit en de film blijft hangen bij een “het-viel-beter-mee-dan-verwacht”. Fifty Shades of Grey is een volledig uitgeschakelde en getemde hengst van een film die vooral bedoeld is als een crowdpleaser (en dat mag je heel breed nemen). Ideaal voor een avondje uit met vriendinnen waar je eigenlijk zo weinig mogelijk over wil nadenken. Een beetje een equivalent van de hersendode actiefilms voor het mannelijk doelpubliek. Een saaie coïtus interruptus waarvoor de verantwoordelijken een collectief pak billenkoek verdienen.

3
Met:
Dakota Johnson, Jamie Dornan, Jennifer Ehle
Regie:
Sam Taylor-Johnson
Duur:
125 min.
2015
USA
Scenario:
Kelly Marcel

verwant

Belfast

Naar eigen zeggen had Kenneth Branagh al jaren plannen...

The Lost Daughter

Bijna niets is zo vanzelfsprekend als het moederinstinct. Maar...

Suspiria (2018)

Met het bejubelde Call me By Your Name leek...

A Bigger Splash

Luca Guadagnino mag dan schijnbaar gruwen van de huidige...

Black Mass

Na een aantal artistieke en commerciële flops op rij...

aanraders

La Bête

De naam Bertrand Bonello laat misschien niet bij iedereen...

Dune Part Two

Na het opvallende succes (de film haalde een allesbehalve...

The Iron Claw

Regisseur Sean Durkin is een kei in het evoceren...

Human Forever

“Hoe ga je met dementerende mensen om?” moet plaats...

Dream Scenario

‘Nicolas Cage is de enige acteur sinds Marlon Brando...

recent

Ilja Leonard Pfeijffer :: Alkibiades

Bekroond, gelauwerd, alom gelezen en geprezen: zonder overdrijven mogen...

¥$ :: Vultures 1

Doorheen zijn hele carrière zijn twee elementen altijd dominant...

Talk Show

27 maart 2024Botanique, Brussel

Eind jaren tachtig sloegen alle rockers plots aan het...

Arthur The King

Uitgerekend in de week dat Joe Camp – de...

Hors-saison

Met zijn sociaal bewogen films past Stéphane Brizé binnen...
Vorig artikel
Volgend artikel

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in