Je kunt regisseur Nick Cassavetes veel verwijten, maar niet dat
hij geen variatie in z’n filmografie probeert te brengen. Na het
ondraaglijk stroperige melodrama ‘The Notebook’ ketst de
zoon van John regelrecht naar het andere eind van het spectrum met
‘Alpha Dog’, een grimmig thriller-drama over jonge
dopeheads die door hun eigen stompzinnigheid in een
ontvoeringszaak verzeild raken. Yup, ambitie heeft hij
schijnbaar wel. Het probleem is alleen dat ondanks al zijn
pogingen, Cassavetes nog steeds geen enkel genre heeft gevonden
waarin hij echt goed weet te presteren. ‘Alpha Dog’ meet zich het
air aan van een agressieve, “kijk naar mij en ik sla op je
bakkes”-thriller, maar ondanks al het lawaai dat de film maakt en
ondanks de hysterie die van de eerste tot de laatste minuut
overheerst, weet de regisseur nooit echt een sterk punt duidelijk
te maken. Zoveel drukte om niks, het is zonde.
Het verhaal werd gebaseerd op waargebeurde feiten, en draait
rond Johnny Truelove (Emile Hirsch), een etterachtige twintiger die
een aardig handeltje heeft opgezet in weed, die hij aangeleverd
krijgt via zijn eigen vader (Bruce Willis). Johnny is rijk genoeg
om continu een stelletje slijmballen om zich heen te hebben,
waaronder Frankie (een verrassend sterke Justin Timberlake) en
Elvis (Shawn Hatosy, ooit nog in ‘The Faculty’). Het
leven is goed, tot Jake (Ben Foster), één van Johnny’s klanten, een
lading drugs niet kan betalen en na een fikse ruzie ook niet meer
van plan lijkt om daar erg veel moeite voor te doen. Wanneer Johnny
kort daarna Jake’s vijftienjarige broetje Zack (Anton Yelchin) over
straat ziet lopen, besluit hij in een bevlieging om de jongen te
ontvoeren. Aanvankelijk lijkt de situatie niet eens zo dramatisch.
Frankie zit met de jongen opgescheept, en gemoedelijk blowt hij
samen met Zack wat weed, ze gaan naar een feestje en ontmoeten een
paar knappe meisjes. Maten onder elkaar. Maar dan raakt Johnny in
paniek: hij krijgt te horen dat hij voor ontvoering levenslang kan
krijgen en besluit dan maar de bewijzen te doen verdwijnen. Zack
moet sterven.
‘Alpha Dog’ kun je eigenlijk best omschrijven als een Larry
Clark-film met een groter budget. Net als die twijfelachtige
chroniqueur van de no future-generatie, schetst Cassavetes
hier een beeld van een losgeslagen jeugd die vierentwintig uur op
vierentwintig niets anders doet dan zuipen, blowen, vechten,
dealen, vloeken en neuken. Ze zijn egoïstische monsters, in niets
of niemand geïnteresseerd behalve zichzelf – vrienden zijn er om je
ego te strelen, vrouwen zijn er om mee in bed te duiken en dat is
dan dat. De ontvoering en (misschien) de moord op Zack bieden een
laatste test voor het weinige morele besef dat ze nog lijken te
hebben: waar trekken ze nog de grens? Bij kidnapping? Bij moord? Of
gewoon nergens meer?
En net zoals Larry Clark, weigert Cassavetes hier ook om wat
contextualisering mee te geven, of om zelfs maar te proberen om een
soort van analyse op gang te brengen. Hij observeert het gedrag van
zijn personages en smeert het met veel plezier breed uit (de film
sjeest van de éne geweld- naar de andere seksscène), maar in de
oorzaken van hun gedrag of eender welke psychologische uitdieping
is hij absoluut niet geïnteresseerd. Het verste dat Cassavetes
komt, is het poneren van twee clichés: het ligt aan rapvideo’s en
het ligt aan de ouders. Vooral de ouders hebben in ‘Alpha Dog’ veel
boter op hun hoofd: Bruce Willis levert vrolijk weed aan zijn zoon
om te verkopen en wanneer een ander personage met haar moeder wil
spreken, doet die, zwaar bezweet en nog nahijgend, de deur open met
de vraag of ze later misschien even wil terugkomen: “Ik ben
namelijk zo stoned als iets en ik lig met je vader te neuken, kun
je me dat éven gunnen, alsjeblieft?” Nou. Als behandeling van de
problematiek kan dat tellen.
Wat er dan overblijft, is een film waarin alle personages
ongelooflijk druk staan te wezen (er wordt continu geschreeuwd,
heel even denk je dat je weer naar ‘Ex Drummer’ zit te
kijken) terwijl ze bijzonder domme dingen doen. Cassavetes weet wel
degelijk een zekere intensiteit aan z’n film te geven, maar wat
verwacht je dan ook als je al je acteurs continu op een hysterische
toon laat spelen? De beste scènes zijn die waarin Anton Yelchin als
ontevreden vijftienjarige kennismaakt met het ruige leven als
gijzelaar. Yelchin straalt een naïviteit uit die erg sympathiek
overkomt. Hij is zowat het enige personage voor wie we iets kunnen
voelen. Voor het overige zien we hier vooral een serie immense
smeerlappen bezig, de éne nog erger dan de andere.
Erg zorgvuldig is dat verhaal overigens niet opgebouwd – Jake,
de broer van Zack om wie het eigenlijk allemaal begonnen was,
verdwijnt ongeveer halverwege op onverklaarbare wijze uit de film,
en de laatste 15 minuten worden besteed aan een véél te lang
uitgerokken epiloog. Bovendien bedient Cassavetes zich regelmatig
van visuele trucjes die maar weinig ter zake doen: split-screens,
freeze-frames en slow motion worden toegepast zonder dat daar een
specifieke motivatie voor lijkt te bestaan. Misschien dat de
regisseur een keer te vaak naar ‘Goodfellas’ heeft gekeken en dan
maar besloot om een paar van Scorsese’s methodes klakkeloos over te
nemen.
Hier en daar zitten er interessante scènes in ‘Alpha Dog’, die
een hint geven naar wat de film had kunnen zijn: een blik op een
generatie would be-gangsters die allemaal een poster van
‘Scarface’ tegen de muur hebben hangen omdat ze toch zo graag Tony
Montana zouden zijn. (Hebben dat soort mensen wel gezien hoe het
met Montana uiteindelijk is afgelopen in die film, vraag ik me dan
af.) Een groep jonge gasten die in ieder geval materieel niks te
klagen hebben (ze komen van upper middle class gezinnen
met zwembaden en gigantische tv’s), maar gewoon van hun
existentiële pubercrisis hun job hebben gemaakt. Af en toe zie je
die subtext door de film heen schemeren, maar hij komt nooit
bovendrijven. Daarvoor is Cassavetes tezeer geobsedeerd door
pistolen, dope en seks. De regisseur ruilt inzichten in voor
sensatie, wat geen goeie deal was.
