Met Sateenkaarisuudelma brengt de jonge Fin Sami Sänpäkkilä onder het pseudoniem Es een trilogie met een staartje aan: de dubbel-lp is opgevat als één conceptplaat, maar bevat ook nummers die volledig losstaan van de andere en er toch een mooi geheel mee vormen.
Op Kaikkeuden Kauneus Ja Käsittämättömyys wist Es bevreemdende soundscapes te creëren die zich moeilijk lieten omschrijven. Ze sloten dan nog het nauwste aan bij de dark ambient van Lustmord die een waanzinnig verband aangegaan was met Sigur Rós. Maar op Sateenkaarisuudelma valt zelfs die referentie weg en wordt de luisteraar gedwongen een eigen taal te vinden om het bevreemdende en onbeschrijfbare te vatten in regels en structuren die de geschapen wereld zin geven.
Sateenkaarisuudelma laat zich vertalen als "regenboogkussen" en geeft met de eerste drie gelijknamige nummers bestaansrecht aan de dubbel-lp. Met "Sateenkaarisuudelma I (Hymni)" wordt a capella gestart, maar de hemelse stemmen van op de vorige plaat hebben hier niet alleen een aardsere invulling gekregen, ze vloeien met "Sateenkaarisuudelma II" en "Sateenkaarisuudelma III" ook over in een onregelmatige botsing van geluiden en gitaren. De cello neemt het voortouw en tracht binnen de schijnbare chaos een al even schijnbare structuur op te bouwen. Uiteindelijk is het een op zichzelf staande, zachte piano die de dromerige klanken inleidt en het nummer naar een rustig einde van aanhoudende orgelklanken en ambientgeluiden begeleidt.
Kant b, "Harmonia, Rakkauta" (Harmonie, liefde), maakt dus geen deel uit van de trilogie en brengt een soort piano prominent naar voren, om die langzaam in ruis te laten overvloeien tot beide in een perfecte symbiose overgaan. Gedurende achttien minuten wordt een bezwerende toon aangehouden met een minimum aan instrumenten en klanken. Ook "Universali Tootus", het eerste nummer op kant d, maakt geen deel uit van de trilogie. De donkere ambient creëert opnieuw een onwereldse sfeer, die nauw aansluit bij de minimale electro van Chris Herbert.
Op kant c wordt het drieluik vervolgd met "Maailmankaari" (maailman betekent "van de wereld"). Een op hol geslagen keyboard mag de start geven voor een vreemde psychedelische song die zich alleen door de eigen dictaten laat leiden. Na een tiental minuten nemen een heidens gezang en schrapende messen het over en wordt de krankzinnige reis voortgezet. Het slot van de trilogie, "Pianokaari", staat tenslotte ietwat eenzaam als laatste nummer geplaatst. Dat een piano het nummer draagt, lijkt — de titel indachtig — niet meer dan logisch. Toch zijn het de onduidelijke stemmen die de aandacht trekken, vooral omdat zij steevast net niet verzuipen in een stormvloed aan klanken en hard aangeslagen pianotoetsen.
Hoewel Sateenkaarisuudelma officieel een trilogie is die aangevuld werd met andere nummers, maakt de verdeling van de songs over de verschillende platen al meteen duidelijk dat zelfs Es het niet zo nauw neemt met deze opzet. De songs zelf werden trouwens op verschillende tijdstippen geschreven, zodat zijzelf een nog andere en al even arbitraire link met elkaar vertonen.
Het vierde album van Es laat zich nog minder gemakkelijk definiëren of kennen dan Kaikkeuden Kauneus Ja Käsittämättömyys. De ene keer worden minimale klanklandschappen geweven met niet veel meer dan een piano, dan weer laat Es instrumenten en stemmen met elkaar in de clinch gaan, waarbij een gestructureerde chaos de luisteraar dwingt in het diepste van de eigen ziel te kijken. Dat Sateenkaarisuudelma geniaal is, staat buiten kijf. Dat het merendeel van de mensheid hier geen zak aan zal vinden, evenzeer. Het is niet anders.
