Fahrenheit 9/11




De jury van het filmfestival van Cannes creƫerde dit jaar een
onverwacht precedent toen ze voor het eerst in de geschiedenis van
het evenement, besloot om achteraf een verantwoording te geven voor
hun keuze voor de Gouden Palm. De film, zoals u weet, was Michael
Moore’s nieuwe documentaire ‘Fahrenheit 9/11’ en de jury, onder
voorzitterschap van Quentin Tarantino, probeerde iedereen duidelijk
te maken dat hun beslissing niet politiek gemotiveerd was. Bullshit
– niemand kan een oordeel over deze film vellen zonder politieke
kleur te bekennen. Nauwelijks twee jaar na ‘Bowling For Columbine’ keert Moore terug
met zijn meest controversiƫle film tot op heden, een genadeloze
aanklacht tegen het presidentschap van George W. Bush en de oorlog
in Irak.

Een vroege scĆØne in ‘Fahrenheit 9/11’ is meteen heel krachtig: na
de verkiezing van Bush, onstaat er een discussie in het Congres van
de VS, waar de nieuwe president bevestigd moet worden. Het
eigenlijke debat kan pas op gang komen eens 10
volksvertegenwoordigers die aanvragen, gesteund door elk Ć©Ć©n
senator. We krijgen tien vertegenwoordigers te zien, maar niet Ć©Ć©n
senator wil hen steunen. Al die volksvertegenwoordigers zijn zwart
– behalve Ć©Ć©ntje, een vrouw van Aziatische origine. Is dat toeval?
In Florida werd kort voor de verkiezingen een wet uitgevaardigd dat
mensen met een strafblad niet mochten stemmen. In de praktijk
betekende dat 31 procent van alle zwarte mannen. Door een fout in
de computer (of zou het misschien toch fraude zijn?) werden ook de
namen verwijderd van duizenden zwarten die nooit een misdaad
gepleegd hadden. Wat Moore suggereert, voor wie het niet begrepen
mocht hebben, is dat Bush, geholpen door zijn neef Jeb, gourverneur
van Florida, het zo regelde dat een bevolkingsgroep die
traditioneel niet republikeins stemde, hun stem ontzegd werd.
Michael Moore maakt dat punt snel en helder duidelijk, door een
intelligente montage van archiefbeelden die hƩt stilistische
kenmerk van de film zal worden.

Van daaruit wordt het alleen maar erger: Moore levert bewijzen dat
de familie Bush al jaar en dag zaken doet met de familie Bin Laden
– vlak na de aanslagen, terwijl het luchtverkeer in het hele land
werd platgelegd, kreeg de familie van de waarschijnlijke dader,
Osama Bin Laden, de gelegenheid om op een vliegtuig te stappen en
het land te verlaten. Vlak na de zogenaamde “bevrijding” van
Afghanistan, werd er een plan goedgekeurd om een pijplijn voor olie
door het land te trekken – en aan het uiteinde van die pijplijn zat
een energiebedrijf dat rechtstreeks verbonden was met het Witte
Huis. Een FBI-medewerker komt ons vertellen: ‘Na de aanslagen zei
Bush tegen me: “Ik wil Irak binnenvallen. Doe wat er nodig is, maar
zorg dat ik Irak binnen kan vallen.”‘ Massavernietigingswapens?
Mja, klinkt als een goed excuus, vindt u ook niet?

En zo gaat dat maar voort – Moore vindt beelden van Amerikaanse
mariniers, veelal kinderen die nauwelijks oud genoeg zijn om zich
te scheren, die erover praten hoe ze zelf gemoord hebben en hun
eigen vrienden hebben zien sterven. EĆ©n van hen zegt: “Het is
onmogelijk om iemand te doden zonder een deel van jezelf te
vermoorden.” Waarom zien we die beelden niet op tv? Michael Moore
neemt alles wat we dagelijks op tv zien over het conflict in Irak
en het omstreden presidentschap van Bush, en biedt er ons zijn
eigen, vaak sarcastisch-komische visie op.

De voornaamste kritiek die steeds opnieuw wordt aangebracht
tegenover Moore, is dat hij niet objectief is in z’n verslaggeving
– hij bepaalt op voorhand wat het punt zal zijn dat hij wil
bewijzen en hij gaat erop af, zonder ruimte te laten voor een
afwijkende mening. ‘Fahrenheit 9/11’ zal er niets aan doen om die
mensen op andere gedachten te brengen. Deze film is bevooroordeeld,
hij is subjectief en schaamteloos manipulatief. Maar in
tegenstelling tot ‘Bowling For
Columbine’
, had ik daar ditmaal weinig of geen moeite mee. We
wisten wat het zou worden, Moore verstopt zich ditmaal niet achter
een voorgewende objectiviteit. Deze film is zijn politieke
polemiek, het is zijn filmisch essay over de voorbije vier jaar in
de Amerikaanse geschiedenis zoals hij die ziet. Hij persoonlijk, en
niemand anders. En dat mĆ g – de filmmaker is volslagen eerlijk in
z’n intenties, en hij heeft het volste recht om z’n persoonlijke
politieke mening in de vorm van een film te gieten. Net zoals een
regisseur genaamd Michael Wilson het volste recht heeft om op
ditzelfde moment een documentaire te monteren getiteld: ‘Michael
Moore Hates America’.

‘Fahrenheit 9/11′ is wellicht Ć©Ć©n van de meest briljante staaltjes
propaganda ooit gemaakt – en het is propaganda, maar dan met een
politieke boodschap die deugt.. Michael Moore is een meester in het
manipuleren van z’n medium – hij gebruikt archiefbeelden,
persoonlijke interviews en montages met foto’s om z’n standpunt
duidelijk te maken en hij doet dat zo goed, dat de hele film, meer
dan twee uur lang, een koortsachtige energie krijgt. Moore
bombardeert je met feiten en levert zo’n droge, vaak cynische
commentaar, dat de film voorbij lijkt te vliegen. Het is opvallend
hoe afwezig Moore zelf is – in ‘Bowling’ kwam hij zelf continu in beeld,
hij was het hoofdpersonage in z’n eigen prent. Hier zien we hem af
en toe voor een staaltje typisch Moore-stuntwerk, zoals een sequens
waarin hij Amerikaanse politici gaat vragen of ze misschien hun
eigen zoon naar Irak willen sturen. Maar voor het overige levert
hij enkel de voice-over commentaar en laat hij de rest van de film
voor zichzelf spreken.

‘Fahrenheit 9/11’ bevat een ontelbaar aantal onvergetelijke
momenten: een moeder spreekt vol lof en trots over de manier waarop
haar kinderen hun land verdedigen. Elke dag hangt ze haar vlag aan
de muur. Ze snapt niet waarom mensen zouden protesteren tegen de
oorlog – tot haar eigen zoon sneuvelt. Huilend, onzeker, een
compleet wrak, is deze dame plots van niets nog zeker. Tegenover
dat alles staat een onuitwisbaar beeld van George W. Bush, die z’n
eigen volk bang probeert te maken met het idee dat: ‘Terrorists
could be everywhere, we don’t know when or where they’re gonna
strike, so be vigilant.’
Waarna het shot wijder wordt en we
merken dat Bush op een golfbaan staat. ‘Now watch this tee,’
zegt hij, en nog steeds in datzelfde shot slaat hij vrolijk een
balletje de baan op.

Michael Moore heeft hier een briljante film samengesteld.
Manipulatief, subjectief, oneerlijk tegenover de tegenpartij
enzovoort, dat is allemaal waar. Maar de manier waarop Moore z’n
publiek bij de kraag grijpt en hen met de neus op de feiten (op
zijn versie van de feiten) drukt, is ongeƫvenaard. Alleen een zeer
knap filmmaker zou deze documentaire hebben kunnen samenstellen –
het optimale gebruik van het beschikbare beeldmateriaal en muziek
(de soundtrack is echt geweldig) getuigt van een zeer fundamenteel
begrip van wat een goeie film nodig heeft om mensen te beĆÆnvloeden,
om ze met een bepaald idee, met een bepaalde emotie naar huis te
sturen. Wie, zoals ik, niet bepaald een fan van Bush is, zal hier
meer dan genoeg vinden om met een gepast gevoel van vergevorderde
pissigheid buiten te stappen. Waar haalt die vent eigenlijk de gore
gotspe vandaan om zijn eigen land en de hele wereld zo in de
miserie te storten? Alle anderen moeten ook gaan kijken. Wie weet,
misschien verandert u wel van mening.

http://www.fahrenheit911.com/

10
Met:
Michael Moore, George W. Bush, Dick Cheney, Colin Powell
Regie:
Michael Moore
Duur:
125 min.
2004
USA
Scenario:
Michael Moore

verwant

Nederjazz Connection, Pt. 4 :: Michael Moore / Ramboy

Door zijn ingetogen stijl zie je ā€˜t snel over...

Eric Boeren 4-tet

5 december 2019Brand! Festival, Mechelen

Xavier Pamplona Septet :: Play The

Op Facebook kan je wel een Xavier Pamplona of...

ICP Orchestra

28 april 2018Bimhuis, Amsterdam

ICP Orchestra: Concert voor Misha Mengelberg :: 25 maart 2017, Bimhuis

2017 ging een feestjaar worden. 50 jaar ICP Ć©n...

aanraders

La BĆŖte

De naam Bertrand Bonello laat misschien niet bij iedereen...

Dune Part Two

Na het opvallende succes (de film haalde een allesbehalve...

The Iron Claw

Regisseur Sean Durkin is een kei in het evoceren...

Human Forever

ā€œHoe ga je met dementerende mensen om?ā€ moet plaats...

Dream Scenario

ā€˜Nicolas Cage is de enige acteur sinds Marlon Brando...

recent

Ilja Leonard Pfeijffer :: Alkibiades

Bekroond, gelauwerd, alom gelezen en geprezen: zonder overdrijven mogen...

Ā„$ :: Vultures 1

Doorheen zijn hele carriĆØre zijn twee elementen altijd dominant...

Talk Show

27 maart 2024Botanique, Brussel

Eind jaren tachtig sloegen alle rockers plots aan het...

Arthur The King

Uitgerekend in de week dat Joe Camp ā€“ de...

Hors-saison

Met zijn sociaal bewogen films past StƩphane BrizƩ binnen...
Vorig artikel
Volgend artikel

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in