De voorbije jaren bevestigden de progreuzen van Dream Theater zich met het ijzersterke Systematic Chaos, Octavarium en dito liveprestaties als de absolute meesters van de progressieve goochelarij. Op Black Clouds & Silver Linings lijkt die toverdoos niet onuitputtelijk.
Sinds Train of Thought is elk nieuwe worp van Dream Theater als een debat met Jean-Marie Dedecker of Gerolf Annemans: je weet op voorhand dat er gedonder van zal komen. De muzikale polemiek komt ondermeer van de tegenstanders van het in-metalen-vorm-gegoten Dream Theater en eeuwige sceptici die de stem van James Labrie als de zwakste schakel van de band zien. Dat is voor een deel zo: de duizelingwekkende dialogen tussen gitarist John Petrucci en toetsenduwer Jordan Rudess, John Myung’s nauwkeurige baswerk en de drumdemonstraties van Mike Portnoy blijven de sterkste troeven van de band en live blijkt Labrie inderdaad niet de meest stemvaste tenor, niettemin is er de laatste jaren toch wel wat vooruitgang te bespeuren.
Tot zover het debat.
Black Cloud & Silver Linings begint met een trapsgewijs opgebouwde mokerslag in het gezicht. Na een duistere en bombastische, aan Dimmu Borgir herinnerende, start, sleurt "A Night to Remember" de luisteraar mee op een danteske reis. Dream Theater laat de progressieve woede opborrelen met als hoogtepunten de strijdkreten van Portnoy en — schrik niet — blastbeats die verrassend goed in het geheel passen.
Wat daarna volgt, kan ons echter al veel minder boeien. Een oosters getinte intro zet "A Rite Passage" veelbelovend in maar het nummer ontaardt al snel in een neo thrashy prefab geluid. Associaties met metalen modepoppen Trivum zijn hier niet ver weg, ook wat betreft het ritme in het stemgeluid. De kracht van de eerste twaalf minuten van Black Cloud & Silver Linings is dan ook volledig verdwenen. Het slaapverwekkende ritme zet zich verder door met het melodramatische "Wither". Vergeleken met "The Answer Lies Within" en "I Walk Beside You", de twee sterke ballades uit Octavarium, maakt dit nummer niks los. LaBrie huilt enkel krokodillentranen.
Gelukkig is er daarna "The Shattered Fortress" dat ons met een slag in het gezicht wakker houdt. Het bewijs dat er wel degelijk iets van Black Clouds & Silver Linings zal nazinderen: de portie heaviness. Het nummer is het allerlaatste deel in de muzikale verwerkingscyclus van Mike Portnoys alcoholverslaving waarin muzikale thema’s van nummers uit de vier vorige albums verwerkt zitten. Let maar op stomende stukken uit "The Glass Prison", "The Root Of All Evil", "This Dying Soul" en "Repentance" van Systematic Chaos. Verwacht dus een zware boterham die niet zo snel verteert.
Black Clouds & Silver Linings lijkt wel op een muzikale reis van dalen en hoogtepunten want "The Best of Times" is dan weer geen voltreffer. Ondanks de pakkende intro en een geniale slotsolo — waar Petrucci alles inzet — houdt het middenstuk de luisteraar niet vast. Tekenend voor de allesbehalve inspirerende toon zijn de slappe songteksten zoals in "I’ll always remember/ Those were the best of times/ A lifetime together I’ll never forget". Ondanks de dramatische ondertoon van het nummer, dat geschreven werd voor Portnoys overleden vader, zullen we het muzikale niet lang herinneren.
Het patroon van hoogtes en laagtes wordt bevestigd door afsluiter "The Count of Toscani" dat dan wel weer een progressief hoogtepunt is. Het 20 minuten lange monster zet in met een heerlijke Metallica-geïnspireerde balladetrip en heeft een opbouw die op het heuvelende landschap van Toscane lijkt: stevige ritmes en dramatiek, Pink Floyd-gewijze atmosferische passages en akoestiek, een leuke catchy solo en meeslepend einde.
Wat we misten in Black Clouds & Silver Linings is de constante dynamiek. Daar waar in Systematic Chaos tussen de "In the Presence of my Ennemies"-etappes een continue kracht zat, lijkt dit album opgebouwd uit zes op zichzelf bestaande eilandjes waardoor je dreigt in slaap te vallen, zelfs bij het agressieve "The Shattered Fortress". Gelukkig kon Dream Theater toch de aandacht trekken met het schitterende "A Night To Remember" en "The Count of Toscani".
