Opmerkelijk hoe een enkel beeld meteen de sfeer van een hele film kan vatten. Het openingsbeeld van Claire Denis’ High Life zet meteen de toon: licht, textuur en sfeer doen zo sterk denken aan Andrei Tarkovsky’s Stalker, dat je als kijker meteen op het juiste spoor gebracht wordt en aanvoelt welke richting de film zal uitgaan. Tijdens High Life komen nog vergelijkingen bovendrijven – 2001, A Space Oddyssey en Under The Skin bijvoorbeeld – maar ze zijn nooit gratuit, dit is in de eerste plaats een origineel en eigenzinnig werkstuk en een verpletterende cinematografische ervaring.
Claire Denis startte haar carrière als regisseur pas op veertigjarige leeftijd en bouwde een eigenzinnig oeuvre uit met hoog aangeschreven titels als Chocolat en Beau Travail en White Material. Op haar drieënzeventigste, waagt ze zich aan een totaal nieuw genre – SF – en levert daarmee meteen een van de meest radicale films uit haar oeuvre af.
Hoewel de plotlijn van High Life eigenlijk slechts in beperkte mate de motor van de film film vormt, is er toch een duidelijk dragend narratief, dat verhaalt hoe in een onduidelijke toekomst ter dood veroordeelden de kans krijgen om een ruimtemissie te aanvaarden die het potentieel inzake energie moet onderzoeken van een naar kosmische normen niet al te verafgelegen zwart gat. (die elementen worden op gefragmenteerde wijze aangereikt, zodat het even duurt voordat de kijker doorheeft wat de verhalende basis is van de raadselachtige openingsscènes). Ondanks die duidelijke lijn, zijn het in wezen de weerhaakjes in de plot die echt interessant zijn: de vreemde onderlinge verhouding tussen de bemanning van het logge tuig dat zich steeds meer versnellend door het heelal verplaatst, de bizarre rituelen die de medicus (Juliette Binoche) uitvoert en de houding van de gevangene met wie we ons het meest vereenzelvigen (Robert Pattinson) en die we bij de start een baby zien kalmeren. Denis snijdt heen en weer tussen verschillende tijdskaders en perspectieven en creëert zo een filmisch doolhof dat heel veel lagen en geheimen herbergt. Daaruit distilleert ze een langzamerhand een fascinerende bespiegeling over de vraag wat ons als menselijke soort uniek maakt.
De overweldigende beeldtaal die Denis daarvoor hanteert is bepaald indrukwekkend en slaagt er in tegelijkertijd op majestueus én intiem vlak, te werken. Er zijn naar het abstracte neigende grootse composities, maar even goed, kleine en claustrofobische scènes op persoonlijk niveau. Er zit ook een sterke fysieke kant aan de film, die er een belichaamde kijkervaring van maakt, die meteen ook het menszijn sterk verankert in lichamelijke ervaringen. Om aan de seksuele noden van de bemanning te voldoen, bevindt er zich een vreemdsoortige ‘box’ in het schip, waarin we Binoche zichzelf zien bevredigen in een scène die de esthetiek van een ‘performance’ koppelt aan de montagemogelijkheden van het medium film. Het is een intens moment, dat afgrond wordt met een beeld van residu dat uit de machine druppelt na voltooiing van de cyclus; een van de vele momenten waarop de geestelijk en belichaamde mens en de verhouding tussen beide polen, geëvoceerd wordt. De onderliggende thematiek van High Life handelt dan ook over de manier waarop onze menselijke soort omgaat met het gegeven dat enkel een belichaamde vorm onze geestelijke en emotionele ontplooiing kan huisvesten – een dualiteit die ons eigen is en die onvermijdelijk voor conflicten tussen beide polen zorgt, iets waar vooral de nauwelijks verholen incestueuze toespelingen in de plot, op zinspelen.
Ondanks de vaak afstandelijke manier waarop we alles door het oog van de camera gadeslaan, gaat van de beelden toch een grote emotionele kracht uit. Die wordt geboren uit de intelligente filmische verkenning van menselijke drijfveren en gevoelens en de manier waarop Claire Denis er in slaagt om ons ook echt te laten afdalen in de werelden die ze wil onderzoeken. Het resultaat is vaak bijzonder hermetisch en moeilijk te doorgronden, maar levert wel ijzersterke cinema op.
