Op achtste plaat Bleed Out tackelde Within Temptation de grote wereldproblemen al, in de documentaire The Invisible Force gaat de groep deze maand uitgebreid in op zijn band met het conflict in Oekraïne. “Stel je voor dat wij in Nederland zouden zeggen dat we België terug willen omdat dat ooit bij Nederland hoorde: dat is wat Rusland doet”, klinkt het bij frontvrouw Sharon den Adel.
enola: Vorige keer dat we elkaar spraken, kwam je uit een heel moeilijke periode. Je worstelde met een writer’s block en existentiële twijfels. Was het schrijfproces voor Bleed Out gemakkelijker?
Sharon den Adel: “Ja. We hebben na die periode opnieuw een duidelijke richting gevonden, waardoor het gemakkelijker dan ooit ging. Het is bijna bizar hoe vlot deze plaat er gekomen is. We moesten niet zoeken, het kwam gewoon. Terwijl het de vorige keer echt zwaar was, die overgang naar iets nieuws. Maar dat hadden we eerder ook al gehad hoor. Ik weet nog hoe moeilijk het was om The Silent Force te maken. Die plaat kwam na Mother Earth, dat onze doorbraak had betekend, en we voelden toen heel erg veel druk. Nu was dat niet zo, en ging het heel erg snel.”
“Misschien is dat omdat de thematiek zomaar voor onze neus lag, daardoor was het veel gemakkelijker om mijn emoties te laten gaan. Ik wist wat mijn standpunt was over de onderwerpen, en kon gewoon zingen zonder twijfels.”
enola: Je liet je onder andere inspireren door de opstand in Iran en de oorlog Oekraïne. Hoe kwam je daarbij terecht?
den Adel: “Weet je, er is de laatste paar jaar zoveel gebeurd, dat het op een soort gekte lijkt. Eerst was er Trump die zijn invloed achterliet op heel veel rechtse, populistische partijen. Ze volgen zijn tactiek van liegen, van onwaarheden verspreiden, en daarmee was het hek van de dam. Ik vond dat toen al een heel vreemde situatie. Voortdurend vroeg je je af wat hij nu weer zou doen of zeggen. En daarna kwam Brexit, en dan de pandemie, en ik dacht ‘mijn God, de wereld is echt aan het veranderen.'”
“Er is een enorme transitie gaande, en helaas niet alleen naar iets beter. Ik zag het alleen maar slechter gaan, en ik was met die visie niet alleen in mijn omgeving. Dat weegt op je humeur, weet je, en dus begon het op een gegeven moment ook zijn weg naar onze muziek te vinden. Die werd steviger, en ook de thematiek drong zich op. We konden niet negeren wat er in de wereld loos was. We moesten op een of andere manier omgaan met de heftigheid van elke dag, en voor ons uit zich dat dan in muziek en teksten.”
“Het was nooit de bedoeling om iets gewichtigs te zeggen, maar ik kon niet anders. Op een bepaald moment besefte ik dat ik aan het zingen was over waar we het die ochtend over hadden gehad, en dat was het nieuws. Het idee alleen al dat er nu een oorlog is met een grootmacht als Rusland vind ik onbevattelijk. Dat ze zomaar een soeverein land zijn binnengevallen. Dan denk je toch dat we nog altijd niets geleerd hebben van de Tweede Wereldoorlog. We kennen nochtans de verhalen van onze grootouders, maar we dachten naïef dat het ons niet zou overkomen, zoals we opgegroeid zijn in vrijheid. Dan zie je weer hoe fragiel het allemaal is geweest, en dat het belangrijk is om te blijven uitspreken hoe belangrijk democratie is. Dat heeft ons ertoe aangezet om ons meer uit te spreken over waar wij voor staan.”
enola: En dus hangen jullie tijdens concerten al even een enorme Oekraïnse vlag uit.
den Adel: “Ja, maar dat niet alleen. Ik vraag ook elke keer aan het publiek wat zij zouden doen als hun land wordt aangevallen. Stel je voor dat wij in Nederland zouden zeggen dat we België terug willen. Want ‘dat heeft ooit bij Nederland gehoord’. Dat is uiteindelijk wat Rusland doet, en als je die vergelijking trekt, wordt het voor mensen wel duidelijk hoe belachelijk het is. Maar als wij willen blijven leven zoals we nu leven, dan moeten we daarvoor vechten.”
enola: Je hebt in je jeugd in het Midden-Oosten gewoond, onder andere in Jemen. Voelde je je daarom zo aangesproken door het verhaal van de Iraanse Mahsa Amini die doodgeslagen werd omdat ze haar hijab verkeerd droeg?
den Adel: “Zeker. Ik heb daar als kind een leuke tijd gehad, maar hoe mooi ook, ik voelde altijd het verschil tussen jongens en meisjes, mannen en vrouwen. Er was in de omgang een duidelijke, maar onzichtbare scheidingslijn. Je merkte het niet alleen aan hoe mensen zich kleedden, maar ook hoe ze zich voortbewogen in de samenleving. Dat die dappere individuen die zich uitspreken tegen die beknottende regels dat met hun leven moeten bekopen, of in de gevangenis belanden, is ongelofelijk tragisch. Het is de realiteit waarin ze leven, en ik vind die nieuwe generatie die we in opstand zien komen erg heldhaftig.”
enola: Hoe past voor jou de titel Bleed Out bij al die verhalen?
den Adel: “In het begin wisten we niet wat we met deze plaat in handen hadden. Tot we gingen analyseren: ‘Waar gaat dit nou over?’ Want je moet er natuurlijk wel een soort verhaal bij kunnen brengen. De conclusie was dat alle nummers eigenlijk rond vrijheid draaiden. Het gaat over de vrijheid jezelf te mogen zijn, maar ook over vechten voor je vrijheid, zoals in Oekraïne of wat Mahsa Amini in Iran veroorzaakte. Zo gaat “Don’t Pray For Me” over religieuze vrijheid, maar ook over vrouwenrechten, en abortus. En daar is ‘bleed out’ een metafoor voor; je moet soms bloeden voor je vrijheid, want zonder kun je niet leven.”
enola: Als ik je zo hoor, wil dat zeggen dat als de plaat een half jaartje later was geschreven, er ook een song over Gaza bij zat?
den Adel: “Waarschijnlijk wel. We hebben in het verleden met “Blue Eyes” al eens over dat conflict geschreven, maar het is op een b-kantje beland. Muzikaal was het niet het sterkste liedje, maar ik vond die thematiek wel belangrijk. Ik vind het wel moeilijk om het erover te hebben. Het Midden-Oosten is een mijnenveld, al was het maar omdat de situatie daar al zo lang gaande is. En ik ken die geschiedenis ervan ook niet zo heel goed. Wat ik me echter wel realiseer is hoe beide partijen elkaar zoveel ellende hebben aangedaan, en dat is zo treurig. Ik hoop dat er ooit eindelijk eens twee regeringsleiders, of toch vertegenwoordigers, komen die echt eens samen een oplossing willen zoeken in plaats van elkaar ellende aan te doen. Ik voel heel erg mee met de mensen van Gaza, want het is onmenselijk wat daar gebeurt, maar wat Hamas gedaan heeft, is dat ook. Dus je kunt voor beide kanten iets zeggen.”
enola: “Ritual” is dan weer geïnspireerd door de film From Dusk Till Dawn. Hoe zie je dat?
den Adel: “Het is een liedje dat ik al ten tijde van Resist, onze vorige plaat, heb geschreven. Ik dacht het toen te gebruiken voor mijn zijproject My Indigo, maar daarvoor vond ik het toch iets te heftig. En op Resist paste het ook niet. Het is dus blijven liggen tot nu. We hebben het verder uitgewerkt, nog steviger gemaakt, en toen werd het echt een fijn nummer om halverwege de plaat te hebben, waar het zoals die film in het midden plots van roadtrip naar vampire slasher flick gaat, en het plots heel verrassend campy wordt. Op dezelfde manier krijg je daar een lichter liedje. We zien “Ritual” zelf heel erg als een fun track die je vooral niet te serieus moet nemen. Alleen al het bloed in de videoclip vind ik gewoon grappig. Want we zijn in ons bandje allemaal wel horrorliefhebbers.”
“En natuurlijk raakt het ook wel ernstige onderwerpen aan. Het is een beetje een sensueel, sexy nummer over het lijden van de man. We hebben het idee van de vleeskeuring, zoals mannen naar vrouwen kunnen kijken, eens omgedraaid: wat zouden vrouwen doen als ze even sterk zouden zijn als mannen? Dat vond ik wel grappig.”
enola: Jullie blijven zoeken naar muzikale vernieuwing. Vorige keer slopen er R&B-invloeden in, wat was het deze keer, op Bleed Out?
den Adel: “Op Resist waren we al wat steviger aan het worden, en dat bleek op Bleed Out nog meer het geval. Dat komt omdat we naar andere soorten metal zijn beginnen luisteren. We hebben het nogal voor metalcore-achtige bands. Het Duitse annisokay vinden we bijvoorbeeld een te gekke groep. Ze zijn heel melodieus en tegelijk toch heel heavy, iets wat we in onze eigen muziek ook altijd heel erg leuk vonden.”
enola: Jullie brachten zeven singles uit voor de plaat er was. Wil dat zeggen Bleed Out op een bepaalde manier meer het eindpunt dan het begin van de campagne is?
den Adel: “Dat denk ik wel. De plaat is de samenvatting van de tijd waarin we er aan gewerkt hebben, en ook een stukje van de geschiedenis. Iemand heeft ooit gezegd dat je aan onze platen kunt zien waar wij waren met ons hoofd. Eerst was er “Entertain You”, en “The Purge”, en toen we aan “Shed My Skin” toekwamen, ging het over Oekraïne en Iran. Alsof je de wereld hoort kantelen in onze muziek, en de muziek en de thematiek zwaarder hoort worden.”
enola: Heeft die aanpak ook te maken met het feit dat jullie platenfirma Universal hebben verlaten, en de businesskant nu in eigen handen houden?
den Adel: “Ja. Het feit dat we bij Universal zijn vertrokken, was omdat ze die singlesaanpak niet wilden volgen. Ze zijn niet op zo’n benadering ingesteld, maar hanteren liever een traditionele aanpak. Terwijl wij zagen dat het in de dancewereld wel kan: een nummer uitbrengen als het nog vers voor je is. Waarom zouden wij dat dat dan niet kunnen? We willen graag nummers schrijven in het moment in plaats van elke keer te moeten wachten tot we er genoeg hebben voor een plaat eer het uitkomt. Dan is de actualiteit ervan misschien alweer weg.”
enola: Jullie hebben daarvoor wel een eigen structuur op poten moeten zetten.
den Adel: “Ja, en dat is wel een beetje leren vliegen al doende. We hebben natuurlijk de ervaring van platenmaatschappijen waar we mee gewerkt hebben, waar we over schouders mee konden kijken. En als het gaat om promotie in het buitenland hebben we vaak de mensen gevraagd waar we al mee werkten, dus dat voelde bekend. En verder hadden we al een tijdje terug ons eigen management opgezet, die alles voor ons regelen.”
enola: Ligt die business-kant van de zaak je?
den Adel: “Oh neen! Ik haat de business-kant. Ik probeer me er zo ver mogelijk van te houden. Ik hoef alleen maar ‘ja’ of ‘nee’ te zeggen op de opties die het management ons voorlegt. Wij geven de visie van wat we willen, zij werken het uit. Verder hoeven we er dan niet meer over na te denken, want wij willen vooral creatief bezig zijn. Het is allemaal wel wat meer werk, maar het geeft ook veel vrijheid, en die omarmen we graag. Ik zou het niet adviseren voor beginnende bands, want je hebt gewoon die ervaring nodig voordat je het zo kunt aanpakken.”
The Invisible Force is vanaf 15 mei te zien op YouTube.
