Dood moeten we allemaal en toch lopen we indien mogelijk in een wijde boog om het onderwerp heen. Niet zo Peter de Wit, die met Doodleuk het eindpunt dat ons allemaal wacht in de ogen kijkt en, waar mogelijk, met spot benadert. Leuk is het niet altijd, relativerend wel.
Peter de Wit is in deze contreien voornamelijk bekend als de tekenaar van Sigmund. In thuisland Nederland publiceert de man ook cartoons in Relevant, het tijdschrift van de Nederlandste Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie. Dat werk werd gebundeld, met als resultaat een boekje dat leuk is om te doorbladeren, soms een glimlach op de lippen tovert en je af en toe helemaal tot stilstaan brengt.
Neem de twee ukkies van kinderen, midden in een spel, waarvan eentje tegen de andere zegt dat je pas dood mag als je oma bent. Want, zoals de Wit aangeeft in zijn inleiding, we moeten er allemaal aan. En dat geldt ook voor de van levenslust blakende jongelingen die spelend door het leven dartelen. Velen, doorgaans de volwassenen, zitten in een soms eindeloze ontkenningsfase, weet de Wit eveneens in de inleiding, maar er is geen ontkomen aan. En soms is dat hartverscheurend. Want kindjes die stervende zijn, dat grijpt naar de strot, ook al is het in een lollig getekende cartoon. Anders is het gesteld bij ouden van dagen, waar de natuurlijke loop der dingen ietwat meer aanvaardbaar lijkt. Daar loert dan weer bijna vanzelf donkere humor om de hoek.
Begrafenisondernemers moeten het regelmatig ontgelden bij de Wit. En daar valt wat voor te zeggen. Hoe integer velen van hen ongetwijfeld zijn, is het toch niet een beetje onkies om mensen een zo duur en luxueus mogelijke kist aan te smeren om in te gaan rotten in de grond? Zit er dan nog zoveel farao-gedrag in ons? Of is het een postume variant op het grotere-wagen-dan-je-buurman-syndroom, waarop gretig ingespeeld wordt door lieden die slim genoeg waren om een sector uit te kiezen waar iedereen uiteindelijk klant wordt?
Het zal wel kleinmenselijk zijn. Want zelfs het feit dat dit alles tijdelijk is, is zelden een motivatie om simpelweg net iets vriendelijker doorheen het leven te wandelen. “Namens de familie wil ik nog even zeggen dat je voor niets geleefd hebt”, laat de Wit een levende tegen een afgestorvene zeggen en daarmee doet hij wat goeie cartoonisten meesterlijk kunnen: de vinger op de wonde leggen. “Met wie moet ik nu ruzie maken?”, huilt een dame op de volgende pagina bij de man die haar ontvallen is.
De Wit kijkt naar de rituelen die bij doodgaan horen en doorprikt ze zorgvuldig. De uitvaartverzorger die elke begrafenis opnieuw, soms meermaals per dag, de indruk geeft begaan te zijn met wat er gebeurt. En dan het ergste rond het hele uitvaartgebeuren: het condoleren. Even ‘gecondoleerd’ of ‘sterkte’ stamelen en voilà , de kous is af, plicht gedaan. We kunnen weer verder. Een leven lang doen we alsof de dood niet bestaat en als die wel komt aankloppen, doen we, met de geijkte formule, alsof we er mee inzitten. Ja, de Wit weet de rare soort die we zijn mooi te kijk te zetten.