Dit vierde seizoen van True Detective is een donkere spiegel van het eerste. Dit zeer tot ergernis van Nic Pizzolatto die seizoenen 1 tot 3 schreef, maar dan voor het geld van Hollywood ging, True Detective achterliet en daarmee zijn eigen carrière aan de wilgen hing (The Magnificent Seven-remake die hij nu verder zal uitmelken als tv-serie). Op z’n sociale media laat hij zijn kleinste kant zien met vieze berichten die meer frustratie bewijzen dan oprechte kritiek. Dus om te beginnen enkele zaken uit de weg ruimen. Palazzotti was nooit dé grote scenarist. Seizoen 1 is vooral zo goed door de optelsom van verschillende elementen die elkaar – zoals dat soms gaat met film en televisie – haast onverklaarbaar naar een hoger niveau tilden maar afzonderlijk niet zo uitzonderlijk zijn. De beeldregie en cinematografie in seizoen 1 was van hetzelfde laken een broek. Toch werd het een topserie. Dit vierde seizoen heeft alvast op technisch vlak een uitzonderlijk sterke troef tegenover de voorgangers: de beeldregie en cinematografie (die belichting!!) is van een – zeker voor tv – uitzonderlijk hoog niveau en kan zo opgenomen worden in de syllabus van elke filmschool.
Seizoen 1 sloeg tien jaar geleden in als een bom. De reeks staat in “enola’s piekende peak TV” dan ook op plaats 22, puur op basis van dit seizoen. Nu, tien jaar later moet je toch vaststellen dat die afleveringen niet op alle gebieden even gracieus oud geworden zijn. De minpunten in het scenario (hoe het verteld wordt en de opbouw naar het eindstuk, maar vooral het uitschrijven van vrouwelijke personages) vielen 10 jaar geleden gewoon minder op, maar nu kan je daar moeilijk nog naast kijken. Alleen al daarom is dit nieuwe seizoen een noodzakelijke rechtzetting. Issa López is op sommige vlakken een verderzetting van Pizzolatto, op veel vlakken een gelijke en op enkele essentiële vlakken een verbetering. Behoorlijk verrassend eigenlijk, want maker Issa López komt eigenlijk uit het niets, buiten wat tv-films en telenovella’s voor Mexicaanse televisie. Maar wat een entree. Ze mag van HBO al meteen na de vertoning van de laatste aflevering aan de slag om het volgende seizoen voor te bereiden. Het beste dat ze eigenlijk doet is seizoen 1 met deze Night Country een fataliteit geven die het ontbeerde, meer bepaald indirect voor het personage van Cohl (Matthew McConaughey), wiens leven nu een tragischere predestinatie blijkt en nu onlosmakelijk gekoppeld wordt aan dat van Liz Danvers, gespeeld door een ijzersterke Jodie Foster. Haar combinatie van een Alaska ‘Karen’ en emotieloze flik is zonder meer McConaugheys gelijke, mogelijk zelfs meerdere.
Het blijkt dus een slimme insteek om van dit seizoen een donkere spiegel te maken van dat iconische eerste. Al zorgde net dit tot al die giftige online opmerkingen van Pizzolatto, wiens etterbuil aan opgebouwde frustraties spontaan openbarstte en een dankbaar platform vond op X, die droomplek voor dat soort gelijkgestemde lieden. Het ontspoorde volledig toen zijn volgelingen de nieuwe reeks massaal negatief gingen reviewen op IMDB en Rotten Tomatoes. Dit was mogelijk de meest toxische online hetze sinds de hashtag Snydercut (ja, die actie leverde een betere versie op maar tegen welke prijs? Eens te meer een bewijs dat het doel nooit ofte nimmer de middelen heiligt). Nu, een grote dankbare twist is dat misschien een paar mensen tot het inzicht kwamen dat de scores op Rotten Tomatoes of IMDB nietszeggend zijn. Hopelijk. Maar ik zie toch liever positieve acties om paal en perk te stellen aan het buitenproportionele succes van die dubieuze scoresystemen die vooral meer en meer gratuit worden uitgespeeld als kwaliteitslabel. Populisme is niet alleen een serieus probleem in de politiek.
Maar True Detective: Night Country dus. Wat een geweldige reeks. Niet noodzakelijk op narratief vlak. De serie kokketeert iets te veel en te gretig met het mystieke (nog meer dan in het eerste seizoen zelfs) en voor een goed verhaal over een moord op een Native American, ben je toch beter af met de film Wind River. Voor een ijzersterk verhaal over een vrouwelijke detective ben je waarschijnlijk beter af met Mare of Easttown. Wat deze reeks zo straf maakt is ten eerste Jodie Foster, al 50 jaar lang een sterk talent (we vergeven haar The Beaver met alle plezier) die zelden een moment van zwakte heeft. Een tweede element is dat Issa López ondanks een wat flauwer verhaal dat van heel ver geïnspireerd is op het beruchte ongeluk in de Djatlovpas in 1959, een zeer straffe en strakke beeldregie hanteert. Het derde element dat daar bij aansluit is de uitzonderlijk knappe cinematografie.
Vorig jaar op de Oscars won All Quiet on the Western Front niet enkel in de categorie van beste buitenlandse film van het Belgische Close, nog meer onbegrijpelijk won het in de categorie beste cinematografie van grootmeesters als Roger Deakins en Darius Khondji. Maar vooral won het van Tár, met Florian Hoffmeister achter de camera. Hoffmeister was een paar jaar eerder al eens opgevallen met zijn werk voor Terence Davies (The Deep Blue Sea en A Quiet Passion). Wat hij in True Detective doet met de camera maar vooral de belichting van de lange nacht in het hoge noorden is van een ongezien niveau voor televisie. De makers van de andere series van HBO steken hier hopelijk het een en ander van op (ja jij, The Last of Us). Hoffmeister was gekozen voor zijn werk bij serie The Terror, waarvoor hij in het eerste seizoen enkele arctische afleverigen inblikte en dus specifiek voor zijn kunde om nacht en ijs geloofwaardig op een soundstage in te blikken. Hoffmeister stond voor de uitdaging om tegelijk een diep zwart te hebben zodat het omgevingslicht sterk kan contrasteren (zoals hij zelf zegt: “when you switched on the lights, would almost feel like an electric guitar [wailing] in rock music”) maar dat ook toeliet om voldoende zacht licht in het middenregister over te houden, wat nodig is voor het uitlichten van gezichten zonder extra ‘fill lights’, want dat zou het eerste effect teniet doen. Op elk moment zijn de gezichten van de acteurs mooi zacht zichtbaar. Dit is een verademing na al die films en televisiereeksen van de afgelopen jaren die de kijker overdonderen met donkere beelden waarin je niemand meer kan onderscheiden. Je zou denken dat het gepast uitlichten van een scène met in het achterhoofd hoe het er zal uitzien na toevoeging van alle postproductieprocedures een basisgegeven behoort te zijn voor elke regisseur en cameraman, maar niets is tegenwoordig minder waar.
López zal dus het volgende seizoen ook inblikken. True Detective is een anthologiereeks, wat dus inhoudt andere locatie en andere gezichten. Hopelijk blijft ze samenwerken met dezelfde crew. Mochten ze toch het stramien van de reeks doorbreken door dezelfde personages opnieuw te gebruiken, dan zou niemand daar rouwig om kunnen zijn, op Pizzolatto en zijn huftervolgelingen na misschien. Maar ach, als we over tien-twintig jaar terugblikken op deze reeks zal de geschiedenis overduidelijk aan de zijde staan van de makers van deze Night Country.
True Detective – Night Country is te zien op Streamz
