Deze western is duidelijk geschreven door een Europeaan en niet door een Amerikaan. Nochtans leunt The English niet aan bij Sergio Leone, al filmde deze serie op enkele van dezelfde locaties in Spanje als de befaamde ‘Dollartrilogie’. Evenmin leunt dit alles aan bij de Tarantinowesterns, ondanks de soms langere praatscènes aan een tafel. In The English vinden die echter plaats zonder enige vorm van zelfingenomenheid. De serie leunt nog het dichtste aan bij de atmosfeer die Greg en Hermann ook al wisten te creëren voor hun legendarische westernstrip Comanche of ook bij de verhalen van Blueberry die Giraud schreef na de dood van Charlier. Dit gaat over de mensen die het Wilde Westen vorm gaven en zo de Amerikaanse identiteit schiepen. The Unforgiven van Eastwood past ook een beetje in die vergelijking.
Een belangrijk kenmerk van de western is stilte. Als het kan gezegd worden zonder dialoog, dan wordt er niet gesproken. Denk aan de openingsscène van Rio Bravo in de saloon. Denk aan het eerste kwartier van A Man Alone, trouwens ook een van die essentiële westerntitels, net als 7 Men from Now van de nog steeds onderschatte ‘westernauteur’ Budd Boetticher. ‘Hoe minder woorden hoe beter’ betekent ook korte zinnen waarin het hele verhaal vervat zit, of een volledige persoonlijkheid geschetst wordt. Denk aan de legendarische dialoog in The Magnificent Seven: “Where ya from?” Yul Brynner die achter zich wijst. “Where ya going?” Brynner die voor zich uit wijst. In The English zit ook zo een mooi moment tussen de twee protagonisten Cornelia en Locke. “Ain’t no destiny in this, Cornelia. Just a whole lot of aiming. And then one day a miss. And that’s it.” Of “You think I am travelling with hope? Oh, Eli. Just without fear. And you know why? Cause I’m dead already.”
Deze serie had eigenlijk als titel A Woman Alone kunnen hebben. 7 Men from Now had eigenlijk ook toepasselijk geweest. De serie schurkt zich daarmee ongegeneerd aan tegen de ‘tropes’ uit de westernhoogdagen van de jaren 50 en 60. Maar in tegenstelling tot die geweldige films met James Stewart, Ray Milland, Randolph Scott of een Allan Ladd, beheerst The English een opmerkelijk oog voor detail. Dit is bijvoorbeeld een van die zeldzame films/series die de werkelijkheid van het langeaftstandsschot met een geweer juist krijgt. Eerst zie je de vlam uit de loop, dan hoor je de kogel langs je heen scheren en dan pas de knal van het geweer (vermits de kogel sneller dan het geluid is). Dit zegt veel over de drang tot historische nauwgezetheid van de makers. Elk detail zit juist. Kledij, voorwerpen, opvattingen, alles klopt. Dit vertaalt zich ook in de aanpak van het verhaal. De serie had Pawnee raadgevers op de set, maar werkte al van bij de preproductie samen met ‘IllumiNative’ (‘a Native woman-led racial and social justice organization dedicated to increasing the visibility of—and challenging the narrative about—Native peoples’, dixit hun webstek). Vandaar ook de vergelijking met klassieke Europese strips, die vaak steunden op betere research en in sommige gevallen ook de Native Americans een pak beter probeerden te portretteren dan veel Amerikaanse westerns dat deden.
Een goede western draait meestal rond wraak en dat is hier niet anders, al is het allemaal wel een pak complexer dan wat we vaak van het genre krijgen. Cornelia Locke komt in 1890 aan met een postkoets en is op zoek naar de moordenaar van haar kind dat net overleden is. Ze reist met tassen vol geld en de man naar wie ze op zoek is, liet haar al in het oog houden vanaf het moment dat ze voet aan wal zette. Ze krijgt hulp van de native Eli en gaandeweg leert de kijker dat hun reisroute al vijftien jaar geleden door externe factoren werd bepaald. Alle verhaallijnen vloeien, na ettelijke zijsprongen die ettelijke kleurrijke nevenpersonages introduceren, uiteindelijk samen in de confrontatie tussen Cornelia en schruk Melmont. Er volgt nog een coda in Engeland die dan week knipoogt naar John Ford en diens ‘legend becomes fact’ uit The Man Who Shot Liberty Valance. Het allerlaatste beeld is in ieder geval een uppercut van jewelste: een winkel met de naam “Melmont’s, Home of the Homemakes, est. 1890”. Om de kijken nog eens extra duidelijk te maken dat de beschaving in Amerika is gebouwd op de hebzucht van verwerpelijke monsters als Melmont, maar ook die van enkele van de behoorlijk verwerpelijke nevenpersonages zoals Major MacKay, de ploegleider voor de aanleg van ‘de zingende draad’ (ook gekend als telegraaf), die ‘on the side’ ‘barbaarse indianen’ naar een school stuurt zodat ze ‘goede blanken’ kunnen worden.
De cast in deze serie is van de eerste tot de laatste minuut uitmuntend. Geen enkele valse noot. Emily Blunt als Lady Cornelia is nog nooit eerder zo goed geweest. Chaske Spencer als Eli is ontzettend sterk (zijn bekendste rol is die van een van de weerwolven die in ontbloot bovenlijf in de Twilight saga flaneren – de vraag rijst of die reeks films aan een herevaluatie toe is, gezien na Stewart en Pattinson nu al een derde acteur indrukwekkende dingen begint te tonen). De ‘chemistry’ tussen Blunt en Spencer is wondermooi. Het is lang geleden dat er nog eens ‘Old Hollywood’-gensters van het scherm spatten. In de bijrollen springen enkele grote namen in het oog. Stephen Rea als de wat oudere, bedaarde Sheriff Robert Marshall, Ciarán Hinds als de eerste slechterik die Cornalia ontmoet. Maar de ‘standout’ is toch wel Rafe Spall als Melmont. Hoe hij alle ambitie en geldzucht van dat personage in een zin of trek met de mond weergeeft, met een voortdurend aanwezigheid van onheilspellende dreiging. Chapeau. Dit is een van de beste western schurken in jaren.
Uiteraard zou dit alles niet werken als ook de dialogen, het verhaal en het beeld niet mee op niveau waren. Ook hier stelt The English niet teleur. Schrijver, producer en regisseur is Hugo Blick. Ooit begon hij als acteur (hij is de jonge versie van Jack Nicholson in Batman) maar al snel stapte hij achter de camera. Om de zoveel jaar duikt hij op met een topreeks, gaande van comedy over drama, in verschillende setting: Sensitive Skin, The Shadow Line, The Honourable Woman en Black Earth Rising. Het grote publiek zal hij met The English dit keer evenmin bereiken, maar deze western hoort zeker en vast thuis in dat rijtje dat ondertussen een zeer indrukwekkend oeuvre aan het worden is. De manier waarop hij het verhaal vertelt, is niet voor iedereen. Hij start, neemt gas terug met een flashbackaflevering en rondt dan langzaam af naar het einde via ettelijke zijsprongen. Wat dit zo mooi maakt, is dat het ook toont hoe klein al bij het westen was. Niet qua oppervlakte, maar qua leefwereld. Het mogen dan een paar duizend vierkante kilometers zijn, de spelers zijn op een paar handen te tellen.
De allerbelangrijkste reden om deze serie te bekijken is de fotografie. Bekijk dit op een grote tv om te genieten van al de pracht die Arnau Valls Colomer op het beeld tovert. Dit is misschien wel de mooist gefotografeerde serie van het jaar en stoot zelfs The Lord of the Rings: The Rings of Power van die troon. Het is wel opvallend dat Amazon Prime op dat vlak doorgaans meer succes boekt dan concurrenten als Disney+ of Netflix, waar de beeldvoering vaak ondermaats is, donker, en steunt op een beperkt palet. Niets van dit hier, misschien omdat het een BBC co-productie is (zie ook The Tourist eerder dit jaar)? Alles is doordacht, voorbereid, functioneel, vakkundig. Verrassend komende van een DOP die voordien vooral clips maakte voor Rosalia en Kate Perry. Misschien valt er toch een minpuntje te vinden, eentje dat ook al gold voor Tarantino met The Hateful Eight : een western behoort in breed beeldformaat, daar is iedereen het over eens, Cinemascopeformaat en western, perfect huwelijk. Maar in plaats van altijd voor kleur te gaan zou zwart-wit hier niet misstaan. Beeld je in, een westernverhaal verteld met de blik van nu, van het kaliber van The English, maar dat oogt als Sam Fullers Forty Guns, kun je dichter bij perfectie komen?
