Twee Zomers

Er is al veel geschreven over Tom Lenaerts’ laatste fictiereeks, Twee Zomers. Om u te vertellen wat ik ervan denk, moet ik het ook hebben over het einde. Daarom eerst deze waarschuwing: lees niet verder als u lineair televisie kijkt en u nog niet elke aflevering van Twee Zomers gezien heeft.

Twee Zomers is een straffe reeks als je ze niet binnen een MeToo-context bekijkt. Daar heeft de serie volgens mij ook weinig mee te maken. Het gaat in Twee Zomers niet over situaties waarin het moeilijk is om te bepalen wat flirten of een grens overschrijden is. Een groepsverkrachting lijkt me toch geen onderwerp waarover we collectief moeten nadenken of en waar er eventueel een grens overschreden is. In de reeks gaat het bovendien om een groep vrienden, de ene heeft misschien wat meer geld dan de andere, maar ze hebben wel dezelfde status. Het gaat dus niet over grensoverschrijdend gedrag vanuit een machtspositie. Twee Zomers is gewoon een dramareeks over een groepsverkrachting die pas jaren later aan het licht komt. Hoe hard Lenaerts zijn best ook doet om de perceptie over de feiten te nuanceren, de feiten blijven de feiten. Die laat de regisseur ook heel expliciet zien.

Door Twee Zomers wel aan te kondigen als een reeks waarmee hij nuance wil brengen in het MeToo-debat, verpest Lenaerts de kijkervaring. Verkrachting, moord of andere misdrijven en de bijhorende wie-heeft-het-gedaan-vraag zijn vaak de basis voor spannende televisie en dat moet volgens mij ook niet veranderen in veranderende tijden. Ik weet niet hoe ik de reeks zou ervaren hebben zonder Lenaerts uitspraak erover in mijn achterhoofd, maar ik denk dat ik nu toch anders gekeken heb. Ik keek naar Twee Zomers met een soort voorafgaande boosheid en stelde me voortdurend de vraag: hoe gaat Lenaerts deze verkrachting proberen goed praten? Wendingen die anders misschien heel spannend en onverwachts zouden geweest zijn, bekeek ik nu telkens heel argwanend: is dit dan hun zogezegde free pass?

Waar je je als kijker anders misschien geen vragen bij zou stellen, omdat het dan misschien een klassieker verhaal van wraak zou zijn, is het in het licht van dit debat heel raar dat de mannen aan het einde van de reeks de slachtoffers zijn en de vrouwen de daders. Je hebt als kijker ook echt het gevoel dat Romee (An Miller) het bloed van Stef (Koen De Bouw) aan haar handen heeft, terwijl zij de mannen alleen geconfronteerd heeft met hun daden uit het verleden. Het is heel vreemd dat iemand die zo’n wangedrag aan het licht brengt, de grote villain van de reeks wordt. Dat gevoel lijken de makers je heel doelbewust te geven, omdat Lenaerts wil pleiten voor meer begrip, maar wat voor een signaal geef je dan? Ik herhaal graag dat ik de reeks waarschijnlijk niet zo zou bekijken als Lenaerts MeToo er zelf niet bijgesleurd had, maar nu moet ik de vergelijking doortrekken: is het dan verkeerd om de vuile was van de eerste minister buiten te hangen, omdat hij zijn carrière waar hij heel hard voor gewerkt heeft, dan verliest?

De personages zijn zeer gelaagd. Dat verwachten we ook van Lenaerts. Normaal gezien is het smullen als je elke aflevering opnieuw verschillende facetten van een personage kan ontdekken, maar nu voelt het telkens als een soort bewijsdrang van Lenaerts om de harde beelden die eigenlijk bijna één op één zijn wat ze zijn, te legitimeren. Twee Zomers lijkt geen nuance voor MeToo, maar eerder een soort pleidooi om begrip te hebben voor de daders, die ook maar slachtoffer zijn van pesterijen of drugs. Het is een soort wie zonder gebreken is, werpe de eerste steen, maar dat iemand anders ook fouten maakt, legitimeert de jouwe niet. Zat je lief bedriegen, blijft bedriegen in mijn ogen. Begrip voor waarom mensen gevormd zijn zoals ze gevormd zijn, kan verklaren waarom ze op een bepaalde manier handelen, maar verklaren is niet hetzelfde als rechtvaardigen. De hele reeks lijkt gestuwd op de idee: hoe krijgen de kijkers empathie voor een groepje maten dat een van hun beste vriendinnen verkracht of niet durft ingrijpen en toekijkt/filmt terwijl het gebeurt? Dat is absurd.

Wanneer de confrontatie tussen de vrienden zijn hoogtepunt bereikt, legt de ruzie de verschillende meningen over het debat wel bloot. Het gaat er heftig aan toe en het is interessante televisie om de verschillende stemmen door de personages te horen, maar ik betrap mezelf erop dat ik een enorme aversie voel opborrelen tegenover het personage van Lia (Sanne-Samina Hanssen). “Zwijg toch, je hebt er niks mee te maken. Je was er niet eens bij,” denk ik. Dat vind ik een heel raar gevoel om te ervaren, want ze heeft wel gelijk. Je wordt als kijker natuurlijk gestuurd door de regisseurs en de storytelling dus het voelt ook erg wrang dat dat met opzet zou zijn. Hier moet ik opnieuw concluderen dat Lenaerts’ MeToo-uitspraak in de weg zit.

Lenaerts weet als geen ander hoe hij spannende televisie moet maken over een groep vrienden die uit elkaar valt door (een) verrader(s). Dat is bij Twee Zomers niet anders. De serie toont dat het concept van De Parelvissers nog niet op is. Lenaerts mag nog veel updates van zijn eigen materiaal maken als Twee Zomers het resultaat is. Ik hoop alleen dat zelfmoord als een soort climax op het einde geen patroon wordt en dat hij de volgende keer op voorhand geen uitspraak doet die de volledige serie naar beneden haalt. Ik ben fan van Twee Zomers als fictiereeks, maar als zogenaamde spiegel binnen het MeToo-debat ben ik er compleet tegen.

Het is jammer dat de makers Twee Zomers zo aangekondigd hebben, want als dat niet zou gebeurd zijn, zouden de recensies daar volgens mij niet zozeer over gaan. Dan zou er meer aandacht zijn voor hoe sterk de cast de ingewikkelde intriges neerzet, hoe prachtig de intro en muziek van de serie is en hoe ongelofelijk het is dat Twee Zomers van Belgische bodem is. Ik heb graag naar Twee Zomers gekeken, maar ik blijf met een wrang gevoel zitten na de laatste aflevering. Dat lijkt me ook de intentie van de makers, maar dat wrange gevoel wijt ik ook wel aan de zogenaamde nuance van Lenaerts die me boos maakt.