Laten we beginnen met goede nieuws: Nowhere van Peter Monsaert is beter dan het werkelijk schabouwelijke Le Ciel Flamand. Het slechte nieuws? Monsaert denkt duidelijk nog altijd dat acteurs bedachtzaam voor zich uit laten staren – al dan niet met fotogeniek kringelende sigarettenrook – genoeg is om diepgang te suggereren die er eigenlijk niet is. Het gevolg is dat hoofdrolspeler Koen De Bouw vaak – héél vaak – bedenkelijk naar de einder mag turen en wij als kijker ondertussen verondersteld worden om de goedbedoelde boodschap te contempleren. Met alle respect voor de audiovisuele productie in Vlaanderen, maar is er écht iemand die vindt dat wat hier opgediend wordt zo bijzonder is?
Laten we starten met het scenario van Monsaert, kwestie van ergens te beginnen. Neen, een verhaal over een wat eenzame zonderling (De Bouw) die in contact komt met een jongen die probeert in te breken (Noa Tambwe Kabati) en een vreemdsoortige band met hem vormt, hoeft niet gebukt te gaan onder sociaal-maatschappelijke pretenties, noch heeft het per se nood aan relativerende humor of moet het louter derivatief zijn. Een begenadigd cineast kan gelijk welk onderwerp – hoe simpel of complex ook – sublimeren in een visuele vorm en omsmeden tot sterke cinema. Als het script echter aaneenhangt van de goedkope clichés, dan moet je al van heel goeden huize zijn om dat te overstijgen. Er zijn genoeg regisseurs in dit land die dat kunnen, Monsaert is helaas niet een van hen.
De dialogen dan? Hoe minder we het daar over hebben, hoe beter. Dit verhaal over wederzijds begrip over raciale en sociale grenzen heen, was echt wel gebaat geweest bij minder geforceerde uitwisselingen. We weten bij elke gebeurtenis op voorhand hoe iedereen verondersteld is te reageren en dat gebeurt ook. Als de conversaties van personages bestaan uit sjablonen in plaats van gesprekken, dan voelt het allemaal heel snel steriel aan – hoe goed de onderliggende boodschap ook bedoeld is.
Nochtans heeft Peter Monsaert het ongelooflijke geluk dat hij in fotografieleider David Williamson (Dealer, maar ook de reeks War of the Worlds) andermaal een bijzonder degelijk vakman treft. Er valt niet veel aan te merken op de algemene beeldtaal, ware het niet dat er weinig mee aangevangen wordt. Dat kan allemaal klinken als nodeloos gezeur, maar wie wil zien hoe een doordacht stilistisch portret een vaderlandse film op een heel ander niveau kan tillen, kan bijvoorbeeld Nabil Ben Yadirs recente Animals (nog) eens bekijken. Ook niet meteen een cineast die in eerder werk zich liet kennen als een man met veel cinematografisch stijlgevoel, maar die wel zichzelf lijkt te hebben heruitgevonden in het aanpakken van weinig evident materiaal en het omzetten ervan in sterke beelden. Williamson heeft oog voor de mistroostigheid van het diep-vlaamse ‘achterland’, Monsaert doet daar evenwel veel te weinig mee. Het blijft een decor dat nooit wezenlijk deel uitmaakt van waar de film nochtans om draait: een blik op een wereld binnen een alledaagse wereld die we kennen. Er hangt wel een intens droefgeestige sfeer over Nowhere die heel af en toe doorheen de banaliteit heen weet te breken en vooral aan het eind echte emoties toelaat om uit het geheel te groeien. Dat is uiteindelijk de enige reddingsboei van de film en het enige element dat een trip naar de bioscoop rechtvaardigt.
