Escape from Pretoria, is een gevangenisthriller gebaseerd op waargebeurde feiten. Francis Annan vertelt in zijn film het verhaal van Tim Jenkins (Daniel Radcliffe) en Stephen Lee (Daniel Webber), twee activisten die in 1970 probeerden te ontsnappen uit de gevangenis van Pretoria. Helaas lijkt de film nog het meest op een mislukte aflevering van Prison Break (al was Michael Scofield – Wentworth Miller – uit die reeks tenminste een meer aangenamere streling voor het oog geweest).
Het verhaal lijkt eigenlijk op een karikatuur van een gevangenisfilm, maar dan wel eerder Lego: de ontsnapping van gevangeniseiland dan The Shawshank Redemption. De eerste dag heeft de protagonist geen vrienden en mag hij bij niemand aan tafel zitten, maar al snel wordt duidelijk dat net hij een talent heeft dat in anderen hun voordeel kan spelen. Er is de onvermijdelijke veteraan die weet hoe de zaken in elkaar zitten en natuurlijk is er een goede vriend, de helper die in de schaduw staat. Tot slot mag de corpulente agent niet ontbreken die te lui is om zijn ronde te doen. Heeft Francis Annan misschien naar Mega Mindy gekeken om inspiratie op te doen bij commissaris Migraine?
De volledige film krioelt ook van de intertekstualiteit, waardoor je als kijker op den duur niet meer weet welke film je nu aan het bekijken bent. Tijdens de beginscène worden pamfletten verspreid in de stijl van ‘Dogma95’. De visuele beschrijvingen zijn een kopie van Fritz Langs M en de volledige film lijkt op een parodie van Prison Break – zeker wanneer Jenkins zijn laatste info verkrijgt via een bezoek aan de verpleegster. De scènes waarin Tim Jenkins zijn ontsnappingsplan ’s nachts aan het uitdokteren is, lijken dan weer afkomstig uit Un condemné a mort s’est echapé van Robert Bresson.
Het is alsof Francis Annan net een cursus film maken heeft gevolgd en dan maar gewoon een mengelmoes aan technieken heeft samengegooid. De ene close-up volgt op de andere en om er een artistieke ’touch’ aan te geven, gebruikt de prent ‘vignettering’ tijdens sleutelmomenten. De gevangenisscènes worden heel grauw weergegeven met aardse grijstinten maar de film krijgt toch nog enige kleur kleur dankzij het prachtige Afrikaanse landschap.
Ondanks het beproefde idee van een waargebeurd verhaal, is realisme uiteraard niet de hoofbekommernis van een dergelijke film – wat ook niet hoeft – al doet Annan wel een goede poging om realistische geluidsbronnen te gebruiken. Vaak worden die weergegeven aan de hand vam ‘inserted close-ups’ om de geluidsbron visueel te duiden. Maar ook tijdens de ontsnappingscenes, was de ademhaling van Radcliffe zo intens, dat hij precies naast de kijker in de zaal zit. Om de spanning op te drijven wordt er dan weer gebruik gemaakt van een spannend muziekje, maar net wanneer de film ons op het puntje van onze stoel krijgt, weten we dat alles toch altijd goed komt. Zelfs in een waargebeurd verhaal…
Maar uiteindelijk gaat de film over een sleutel, die gemaakt is van hout. En de volledige film draait rond élk aspect van die sleutel. Welk soort geluid een sleutel maakt in het slot, een deur die opengaat tot het klingelen van een sleutelbos aan een broeksriem. Als je je ogen zou sluiten tijdens de film, zou je nog weten waar hij over gaat. Dat is best een boeiende insteek, maar Escape from Pretoria mist creativiteit en (ironisch genoeg) geloofwaardigheid, en grijpt ook volledig naast de kans om iets zinnig ste vertellen over het apartheidssysteem.