De Zwitsers-Argentijnse saxofoniste en componiste María Grand trok op haar negentiende al naar New York. Ze speelde en/of studeerde met en bij kleppers als Vijay Iyer, Doug Hammond, Steve Coleman en wijlen Von Freeman. Duidelijk een goede leerschool, want op haar eerste langspeler als leider hoor je een artieste aan het werk met een verrassende maturiteit én een heel eigen sound en visie.
Er steekt ook wel een bijzondere ambitie achter Magdalena. Dat is niet zomaar een zak aan elkaar genaaide composities, maar een werkstuk dat naar eigen zeggen inspiratie put uit Egyptische en vroeg-christelijke mythologie, en die samenbrengt met de inzichten van therapeute Virginia Satir, een baanbrekende specialiste van de familietherapie. Grand was daarmee op zoek naar een vrouwelijke non-hiërarchie, die ze ook weet te vertalen in een vloeiend album, een suite bijna, die spontaniteit koppelt aan een muzikale dramaturgie, en het symbolische aan het zeer persoonlijke. Het is hier zeker relevant om te vermelden dat Grand ook een van de drijvende krachten is achter het We Have Voice-collectief, veertien vrouwelijke artiesten die ongelijkheid en allerlei vormen van discriminatie in het culturele landschap aan de kaak willen stellen.
Voor de muzikale uitwerking doet ze een beroep op haar vaste ritmesectie – bassist Rashaan Carter en drummer Jeremy Dutton – en een handvol opvallende gasten. Zo start en eindigt ze haar album met vocale bijdragen van New Yorkse connecties Jasmine Wilson en Amani Fela. Grand schreef zelf de teksten, geladen met mystiek en symboliek, maar de twee zetten ze naar hun hand, Wilson met een statige, vertellende aanpak, Fela met een eigenzinnige, hiphop-getinte flow, op maat van het heimelijke, onderliggende ritme. Maar ook Grand laat zich een paar keer horen als zangeres. In “Imani / Walk By” is dat in een naakt duet met pianist Fabian Almazan, die haar ondersteunt met een klassiek getinte sensibiliteit.
Nog ongewoner zijn de twee korte duetten met gitariste Mary Halvorson, waarin Grand de luisteraar een inkijk geeft in een persoonlijke gevoelswereld, terwijl ze gebruikt maakt van grote intervallen, die een zekere theatraliteit toevoegen. Halvorson van haar kant speelt net iets meer straight dan we van haar gewoon zijn, met de klankverbuigingen die ten dienste blijven van de interactie. Toch drukt ze haar stempel op de krappe stukken.
Het best van al zijn wel de stukken waarin Grand te horen valt met haar ritmesectie, al dan niet aangevuld met pianist David Bryant. Het drieluik “TI: Isis” / TII: María” / “TIII: Magdalena”, geïnspireerd op drie mythische vrouwen, laat een trio horen dat een vloeiende, zelfs kwikzilveren synergie ontwikkelde. Is het eerste deel wat verwant aan de etherisch-kronkelige stijl van een Steve Lehman, dan wordt de muziek daarna opengetrokken in twee delen die strakheid vervangen door een vrijer explorerende synthese, waarbij vooral het slotluik organisch wint aan spankracht zonder in te boeten aan mysterie of grandeur.
Verderop krijgt het trio gezelschap van Bryant, wat de muziek meteen wat kloeker en turbulenter maakt, met de pianist die het laken naar zich toetrekt in “Pyramid Sphere” en Grand haar imposante instrumentbeheersing uit de doeken doet in het krachtige “Demonium”. Ook mooi is “Where Is E”, Grande’s ode aan haar vervreemde zus Eleanora. Die insteek werkt ze uit door piano en sax samen te laten starten, en vervolgens steeds verder uit elkaar te drijven. Het geeft de compositie een emotionele punch die ook nog eens in de verf zet hoe persoonlijk Magdalena opgevat is. Grand heeft duidelijk heel wat invloeden opgeslorpt, maar met deze creatieve uiting bewijst ze volop haar intentie om een eigen parcours uit te bouwen. Als dit nog maar het visitekaartje is, dan staat er nog wat aan te komen.
Grand staat op 13 november in de Hnita Jazz Club met de Japanse bassiste Kanoa Mendenhall en drumster Savannah Harris. Een buitenkans om bijzondere jonge stemmen uit de frontlinie mee te pikken. Meer info en tickets HIER. Het album verscheen via Biophilia Records, dat voluit inzet op ecologie. In plaats van het klassieke doosje met cd krijg je releases die vrij van plastic zijn. De muziek is digitaal, maar gaat gepaard met een prachtig vormgegeven, origami-achtig papieren medium, met foto’s en liner notes. Meer info via Bandcamp.
