De Brit Tom McCarthy was met zijn laatste roman C kanshebber voor de Man Booker Prize 2010. Zijn debuut The Remainder (vertaald als Dat wat overblijft) werd eerder al uitgeroepen tot beste boek van 2009. Beide romans zijn te vergelijken in die zin dat de centrale figuur bevangen is door het gegeven “tijd”: datgene waaraan het elk mens uiteindelijk ontbreekt.
Tom McCarthy’s C werd de voorbije maanden in de Britse en Nederlandstalige media besproken als zijnde een complexe roman. Het klopt dat de schrijver de lezer overlaadt met technologische termen, in het bijzonder met jargon over telefonie, elektriciteit, communicatie en codes. McCarthy gaat daar, in zijn postmoderne fascinatie voor het hele digitale circuit waar de mens zonder dat hij er erg in heeft op drijft, erg ver in. Soms zijn de uitwijdingen zodanig uitgebreid dat ze werkelijk niet meer interessant zijn. Op die momenten moet C inboeten aan kracht, en is het voor de lezer even doorbijten tot er weer meer verhalende input komt.
Hoofdpersonage in het verhaal is Serge, die het leven bekijkt en ervaart vanuit het specifieke perspectief van elektrische signalen en codes. McCarthy betrekt een hele wetenschappelijk dimensie op zijn personage, wat soms langdradig aandoet voor de lezer. Eigenlijk is de verhaallijn zelfs bijzaak: de roman bouwt amper op naar een climax en de uitbouw van de verschillende karakters is vrij summier. Waar het om gaat, is dat een mens verstrikt kan geraken in een ondoordringbaar en onbarmhartig web van techniciteiten die totaal vervreemd zijn van het leven zelf. Precies die paradox – het communicatiemiddel dat de mens dieper in zijn veilige, hoogtechnologische cocon duwt – is iets waar McCarthy zijn lezer van wil doordringen.
C focust dus op Serge Carrefax, een jongen die opgroeit aan het begin van de 20ste eeuw. Zijn vader is hoofd van een school voor doven en experimenteert met telegrafie. Serge kijkt op naar zijn zus Sophie en leeft wat in haar schaduw. Ook zij experimenteert, in haar geval is dat met chemicaliën. Later volgt McCarthy Serge in een Boheems kuuroord, als vliegenier en “observer” tijdens de Eerste Wereldoorlog. Daarna zapt het verhaal terug naar Londen, waar Serge experimenteert met drugs en daar bijna aan ten onder gaat. Tenslotte maakt Serge avonturen mee in Egypte, waar hij voor een missie van staatsbelang zijn leven opnieuw op het spel zet.
En vanwaar de titel C? De C van Carrefax misschien? Of toch een verwijzing naar Cairo, daar waar de roman culmineert? Of hamert McCarthy zelfs in de titel op zijn Communicatie-obsessie? Het boek leest in ieder geval als een Cocaïnetrip, en er hangt veel Chemie in de lucht tijdens het lezen. De precieze bedoelingen van Tom McCarthy’s C wisten we kortom niet te achterhalen, maar een wonderlijke, spannende roman is het zeker. C is inderdaad in bepaalde episoden moeilijke literatuur, maar men kan het boek gerust op een meer basaal niveau lezen. Wie dat doet, heeft nog steeds een plezierig en meeslepend boek in handen.
