David Gray heeft gemiddeld drie à vier jaar nodig om een plaat af te werken. Foundling, ’s mans tweede album in minder dan een jaar tijd, toont aan waarom.
Foundling is een verzameling songs die ontstonden tijdens de schrijfsessies voor Draw The Line uit 2009, een plaat waarop Gray tabula rasa probeerde te maken met alles wat hij de vijftien jaren daarvoor had gedaan. Een nieuwe begeleidingsband, dat wel, maar voor de rest was Draw The Line bezwaarlijk het begin van een Derde Hoofdstuk in zijn carrière te noemen. (Zoals White Ladder uit 2000 wel het begin van een Tweede was, toen Gray eindelijk resoluut en terecht uit de anonimiteit getrokken werd.) Wat wel opvalt: een jaar later is Draw The Line mooi gerijpt, en zowaar een Gray-essential gebleken, samen met het doorbloed mooie debuut A Century Ends en datzelfde White Ladder.
In aanloop naar die plaat heeft Gray blijkbaar wel wat schoonheidsfouten geschreven, die op het onbegrijpelijke af nu ook gereleast worden. Foundling bevat achttien songs, waarvan slechts een handvol zijn slaapkamer, hobbykot en studio hadden mogen verlaten. Wat niet wil zeggen dat Foundling absolute shite bevat — we geraken na zo’n tien platen nog steeds niet aan drie slechte Gray-songs — maar nog nooit gaf Gray zo weinig voor zich sprekende tegenargumenten om gemakkelijke vooroordelen jegens hem als ’saai’ en ’melig’ te counteren. Sommige songs ("The Old Chair", "In God’s Name", "We Could Fall In Love Again Tonight", "Holding On") beamen ze zelfs deze keer en belanden met hun bloot gat in het modderbad der meligheid. Dat doet pijn.
Zeker wanneer u deze Foundling naast Lost Songs 95-98 zou leggen, een soortgelijke, maar even intense als bloedmooie verzameling restjes uit de eerste Gray-jaren, die de eerste drie platen bijwijlen nog overklast. Rauw, hees, teder – Gray op zijn best. Te weinig daarvan twaalf jaar later. Foundling heet het intimistische zusje van Draw The Line te zijn, maar daarvoor blijft te veel materiaal in de middelmaat hangen. Betere songs en een meer uitgeklede of uitdagende productie hadden Foundling wel bestaansrecht gegeven. Experimenteerzucht is een alibi dat deze collectie echter ontbeert.
Dat blijkt vooral uit de eerste songs van deze hutsepot. In het prachtige, door piano voortgeslepen "Forgetting" komen strijkers bedeesd om zich heen kijkend én tegelijk elegant binnengeslopen. "Foundling" bevat de meer avontuurlijke arrangementen waar we stiekem naar op zoek waren op Gray’s laatste platen; "When I Was In Your Heart" is nog zo’n getrimde song die sporen op uw ziel kan achterlaten als een glas whisky of rode wijn op uw salontafel de ochtend na een licht bezopen avond — zoals alle beste songs van Gray trouwens. "Gossamer Thread", "A Million Years" en "Fixative" zijn dan weer vintage Gray die hem met gemak een vrijgeleide bieden om nog een drietal albums met songs van dat kaliber te vullen.
Vooruitgeschoven single "A Moment Changes Everything" biedt dat dan weer niet, niet meer dan een afleggertje als het is van enkele eerdere songs van Gray ("The One I Love", "You’re The World To Me") en daardoor een beetje symptomatisch voor deze verzameling restjes. Geen erg allemaal, maar dit is slechts voer voor wie elke rochel van Gray in zijn collectie wil hebben. Zo’n typisch fanclubcadeautje dat geen algemene release behoeft. Een verzameling nummers die op z’n best met de vingers in de neus bevestigt, maar op z’n zwakst z’n eigen overbodigheid op muziek zet.
Maar kom, laten we stilaan afronden en onze mantel der liefde uit de kleerkast trekken. Zijn dit de eerste woorden die u over Gray leest, klik dan snel weg na deze raad: luister eerst naar A Century Ends, White Ladder en Draw The Line en u ontdekt de rest vanzelf. En kijk vervolgens samen met ondergetekende uit naar de volgende klasseplaat die er niet voor 2013 (of desnoods 2012) moet komen. Gray heeft zijn tijd blijkbaar nodig.
