Zeldzaam zijn de artiesten die er nog zonder complexen voor uitkomen dat ze popmuziek willen maken. Toch is dat wat Marina & The Diamonds beoogt. "Wie heeft verdorie beslist dat pop enkel nog mag bestaan uit geautotunede R&B-trutjes?"
Je komt ze niet vaak tegen, artiesten waar een mens zo weinig grip op krijgt als Marina Diamandis — dat met die Diamonds is een artiestennaam, geen groepsnaam. En voor wie het wil weten: ù, de fans, bent de diamanten – — ; jarenlang zocht ze wanhopig de roem op door aan audities voor allerlei foute girlgroups mee te doen, om vervolgens te debuteren met een popplaat met arty trekjes die met dat slag volk geen uitstaans heeft. Voor onze microfoon schuift dan ook geen hersenloos popje aan, maar een mondige jongedame die de touwtjes duidelijk graag in handen heeft. Net zo vaak als ze enthousiast reageert op een vraag die haar bevalt, wordt het antwoord korter als we dichter bij huis komen. Persoonlijke vragen laat ze niet toe, maar voor een beschouwing of twee over het fenomeen popmuziek draait ze haar hand niet om. En onze openingsopmerking dat haar debuut The Family Jewels onze favoriete lenteplaat was, net als Fantasies van Metric dat vorig jaar was kon niet beter gekozen zijn.
Diamandis: "Oh my god! Ik ben gek op Metric. Ik ben echt geobsedeerd door hen. Ze zijn een van mijn meest favoriete bands aller tijden, samen met Distillers. De stem van Emily Haines is ongelofelijk, net als hun pophooks."
enola: Dat is iets dat jullie gemeen hebben. Je debuut blinkt uit in sterke, catchy melodieën, iets wat ik vaak mis bij hedendaagse popacts.
Diamandis: "Ik wéét het. Ofwel is het het soort R&B waarin zangeressen vooral hun stemtechniek kunnen demonstreren, ofwel draait het allemaal rond productie. Het zal aan mijn opvoeding liggen. Door mijn Griekse vader ben ik met vrij aparte muziek opgegroeid; niet die typische Amerikaanse of Britse pop, maar Roemeense, Japanse, Oekraïense, Hongaarse, Russische,… Dat en Griekse folk. Allemaal erg melodieus, en dat hoorde ik de hele dag. Daar komt het dus allemaal vandaan ja." (lacht)
enola: De link met Distillers vind ik minder evident. Wat heb jij als popprinses gemeen met punkster Brody Dalle?
Diamandis: "Distillers zijn heel belangrijk voor me — en dat zeg ik over weinig acts — maar hen leren kennen was voor mij een mijlpaal. Ik was al twintig of eenentwintig toen, en ik was op dat moment nog van een erg barbie-achtig meisje aan het evolueren naar een meer volwassen persoon. Brodie Dalle gaf me een alternatief rolmodel van wat een vrouw kan zijn, en dat was het moment dat ik echte songs begon te schrijven. Ze heeft iets enorm sterks over zich. Ze zingt als een man, maar is een erg mooie vrouw, en haar punky look beviel me erg."
godddeau: Twintig is behoorlijk laat om die overstap van bubblegum naar echt te maken.
Diamandis: "Het was enorm laat, ja. Ik heb lang gelogen tegen mezelf. Tijdens mijn opgroeien en mijn opvoeding heb ik geleerd om te blijven glimlachen, en te negeren wat er gebeurt in het leven. Maar er komt een moment dat je dat niet meer volhoudt en je ofwel breekt ofwel die gewoonte verandert. En dat is toen gebeurd, en het heeft de manier waarop ik muziek maak erg veranderd."
enola: Het is een vrij vreemd verhaal hoe je wanhopig audities deed voor meidengroepen en zo. Wat was je in godsnaam aan het denken?
Diamandis: "Dat was barbieworld. (schatert) Ik wilde iémand zijn. Ik wilde me belangrijk voelen, dus ik joeg wanhopig roem na, eerder dan talent of muziek. Als ik daar nu aan terug denk vind ik dat ongelofelijk vreemd, want ik kan je verzekeren dat roem me nu helemaal niets meer zegt. Het zou gemakkelijker zijn als ik daar wel nog interesse in had. Dan kon ik de normale route van vul maar om het even welke eerzuchtige celebrity in volgen."
"Ik geloofde toen echt dat het zo ging trouwens. Dat iedereen zo moest beginnen. Een jaar later viel mijn frank dat ik helem´´l geen popster wilde worden. Ik voelde me intelligenter dan dat soort zangeresjes. Ik begon naar PJ Harvey te luisteren, Fiona Apple, Patti Smith, Antony & The Johnsons en begon nummers te schrijven die een pak eerlijker waren."
"Weet je wat het probleem is? Popmuziek is zo strontvervelend geworden. Heel de notie van het kunstenaarschap is verdwenen, zeker uit popmuziek. Het soort geflipte personages als David Bowie of Madonna kom je niet meer tegen. Niemand heeft nog de moed om zo uit de band te springen, iedereen kijkt naar wat de ander doet."
enola: Ergens — ik gok ter hoogte van Nirvana — is een grote kloof geslagen tussen pop en alternatief.
Diamandis: "Ja, en het hoeft niet. Er wordt genoeg goeie popmuziek gemaakt, dat weet jij net zo goed als ik, maar die groepen raken gewoon de mainstream niet meer in. En ik ben het daar niet mee eens. Ik wil niet dat niemand van mijn bestaan afweet, want dan heeft het geen zin. Het is gewoon vreemd dat een groep als Metric de hitparades niet haalt, maar ze halen zelfs nauwelijks de radio. Terwijl ik echt geloof dat mensen dat goed zouden vinden als ze het maar zouden horen. Wat zit daar achter eigenlijk? Zijn er radiobonzen die echt beslist hebben dat geautotunede R&B het enige is dat mensen nog willen horen? Het zal inderdaad wel komen omdat de hitparade tegenwoordig wordt bepaald door wat tien tot twaalfjarigen kopen."
enola: Je start je album met het moment dat je je platencontract tekende, en ook later op The Family Jewels heb je ’t regelmatig over de verlokking van de roem en wat er mee komt kijken. Dan is een gedachtesprongetje naar The Fame van Lady Gaga — een wat klassiekere popster — niet ver weg. Voel je verwantschap?
Diamandis: "Ik denk dat we allebei erg sterke persoonlijkheden zijn. Ik weet exact wat ik wil, maar we verschillen waar het gaat om roem, denk ik. Ik denk dat zij heel graag bekend wil zijn. Ze verzoekt dat sterrendom op een erg traditionele manier, maar ik denk dat ze de enige is die momenteel beantwoordt aan mijn definitie van een popster die ook artiest is. Dat is goed, want we hebben dat lang niet gehad. Mijn visie op roem op mijn plaat is eerder dat het je niet gelukkig gaat maken en dat het misschien wel niets voorstelt, zelfs al hopen we er allemaal op in ons leven. Daar gaan "Satisfied" en "Hollywood" over, en over geen compromissen maken; over zijn wie je wil zijn. Mijn plaat gaat eerder over alledaagse mensen met hun verzuchtingen, want we zijn allemaal slachtoffers van media en marketing."
enola: In "Girls" maak je kipkap van het hele glossy Barbietruttenwereldje. Een klets rond de oren van de oude Marina?
Diamandis: "Yes! Absoluut! En toch is het een female chauvinistic song. Ik schreef het toen ik een periode had dat ik echt kwaad op vrouwen was. Een van de grote problemen van feminisme is dat vrouwen niet met elkaar omkunnen; ze moeten elkaar niet hebben. Het zal wel iets eeuwenouds zijn dat we nooit gaan oplossen, en ik heb er mijn peren mee gezien toen ik opgroeide. Dat ik van nature ook nogal passief ben, zal ook niet geholpen hebben. Ik liet het maar over me komen. Misschien daarom dat ik er nu zo kwáád van word."
enola: Mag ik zeggen dat je opnieuw behoorlijk wat theatraliteit binnen hebt gebracht in popmuziek?
Diamandis: "Ik probeer mijn personages te spelen. Dat dramatische ligt sowieso al in mijn aard. Toen ik mijn eigen tracks producete, voelde ik me nauwelijks een muzikant, dus ik moest de mood en de toon op een andere manier uitdrukken. Dat werd dat theatrale."
enola: Je krijgt er ook heel wat kritiek om: je al te nadrukkelijke zang. Raakt dat je?
Diamandis: "Om eerlijk te zijn, wist ik dat niet tot nu toe. Ik lees geen reviews. Ik realiseerde het me niet."
enola: Sorry to break the news.
Diamandis: (Lacht) "Niet erg. Maar om een antwoord te geven: mijn eerste reactie is "niemand is perfect". Dit is mijn eerste album, uiteindelijk, en toen ik er een paar weken geleden nog eens naar luisterde vond ik het eigenlijk zelf ook wat overdreven. Maar zo was ik toen ik die plaat opnam: extreem, en extreem gedreven. Wat ik nu schrijf is donkerder, killer, en lichter. Ik ben nooit gestopt met songs schrijven. Ik ben er niet klaar mee, en het gaat duidelijk een andere richting uit. Als ik The Family Jewels nu terug hoor, denk ik soms ook wel "waar was ik mee bezig?". Maar daar leer je van. "
enola: "I’m rootless", zing je. Is dat gevoel een gevolg van je dubbele identiteit: Grieks én Engels?
Diamandis: "Een beetje, misschien, maar ’t gaat eerder om je nergens thuisvoelen in de maatschappij. Dat heeft inderdaad misschien wel te maken met het feit dat ik die twee zielen in mijn borst heb. Maar ik zou het voor geen geld ter wereld willen veranderen. Ik denk niet vaak over die tweeslachtigheid na, om eerlijk te zijn. Die song is net als "Girls" de neerslag van een specifiek moment, eentje dat nu ver achter me ligt en waar ik niet echt meer aan denk. Dus het betekent niet zoveel meer voor me."
enola: Hoe voelt het dan om die songs elke avond te brengen?
Diamandis: "Vind ik niet erg. Het podium is een andere wereld, en soms voelt het was als acteren aan. Veel verschil is er soms niet, denk ik."
enola: Als ik je bezig hoor, ligt die plaat eigenlijk al ver achter je.
Diamandis: "Ja. Sommige songs toch. Andere nummers zoals "Numb" en "Oh No" zijn recenter, die heb ik kort voor het masteren van de plaat nog geschreven. Sommige songs word ik nooit moe, andere hoef ik niet per sé nog te horen."
enola: "Guilty" is een nogal ongemakkelijk makend nummer. Ik vind de tekst behoorlijk creepy.
Diamandis: (schatert) "Maak je geen zorgen. Het is waarschijnlijk de minst op de realiteit gestoelde song op de plaat. De meesten van mijn teksten zijn nogal direct, maar deze is eerder willekeurig. Ik heb het gebaseerd op een droom waar ik erg van onder de indruk was. Het was een droom over heel dat Family Jewels-concept waar ik helaas voor je niét over kan of wil praten. Het houdt meer steek live, wanneer ik het iets anders breng. ’t Is een erg verwarrende song, ja."
enola: Dromen hebben hun wortels ergens diep in het onderbewuste, dus dit is misschien je meest eerlijke song, Marina.
Diamandis: "Dat is waar. Ik droomde over acht lieve, regenboogkleurige puppy’s die ik vond op een erg chic diner, en elke keer als ik er eentje oppakte — ik weet niet hoe — brak eentje zijn nek, viel een beentje af, en zo vermoordde ik ze stuk voor stuk zonder het te willen, wat me helemaal radeloos maakte. Dus toen besloot ik ze te verbergen onder een trap, zodat niemand het zou merken. Liever dat dan het feest terug binnen te gaan, toe te geven dat ik ze kapot had gemaakt, en we misschien nog een dokter konden zoeken. Ik liet ze liever sterven. Toen ik wakker werd, voelde ik me nog dagenlang slecht."
enola: Ik ben geneigd mijn ernstigste psychiatergezicht op te zetten en je het citaat "I was just a kid and all I really wanted was my father" voor de voeten te werpen. Wat heeft je vader met heel die droom te maken dan?
Diamandis: (maakt een kreunend geluid) "Da’s een ander verhaal. (lacht) Maar ik wil niet praten over mijn familie. Doe ik nooit."
enola: Waarom wil je geen uitleg geven over het hele idee achter de titel The Family Jewels?
Diamandis: "Omdat ik elke keer ik het probeer, een onvoldaan gevoel heb. Dat ik het niet goed uitgelegd krijg. Maar laat ons zeggen dat ik de titel ook gewoon grappig vind, en dat dat minstens de helft van de reden is. "
enola: Je zangstijl is erg bijzonder, op het randje van opera-achtig. Zing je spontaan zo, of is het een constructie?
Diamandis: "Het is dat laatste. Ik heb het door de jaren ontwikkeld omdat ik wilde experimenteren en de grenzen van mijn stem wilde verleggen. Op die manier werd het een instrument, meer dan zomaar een zangstem."
enola: Tot slot: veertien labels vochten voor je aandacht. Degene die je tekende moet een ferme prijs betaald hebben.
Diamandis: "Helaas: slechts één heeft me ook effectief een voorstel gedaan. De meesten wisten niet wat aanvangen met me. Op basis van "Shampain" en "Girls" wisten ze dat ik echte popsongs kon maken, maar dan marcheerde ik hun kantoren binnen zonder manager — die nam ik pas vorig jaar aan — en deed alle gesprekken zelf. Veel labels wilden me alleen al om die reden niet tekenen. Ze vonden me een ongeleid projectiel. Dat ben ik niet, ik was alleen maar (twijfelt even of ze het zal toegeven) een controlefreak. Dus ja: ik heb de jackpot niet gewonnen." (schatert een laatste keer)
