Ashtmatic
Kitty, 2009.
Musicals zijn stuk voor stuk verschrikkingen. In ‘The Sound Of
Music’ zou je haast gaan supporteren voor den Duits, opdat
Julie Andrews eindelijk haar kop zou dicht houden. Of wat dacht u
van ‘West Side Story’, waar messentrekkend straattuig wordt
afgebeeld als goed van stem voorziene atleten die bij hevige
vechtpartijen esthetisch om elkaar heen dansen? ‘Les Misérables’ en
‘Daens’: allemaal ziek in hetzelfde bed. Bijna had dit genre ervoor
gezorgd dat DM Stith, Daniel Micheal Stith voor de vrienden, de
muziek voorgoed had afgezworen. Een traumatische opvoering van ‘The
Phantom Of The Opera’ in zijn High School, door zijn moeder
begeleid op piano, zorgde daarvoor. Als tegenreactie begon hij een
noiseband, waarmee hij uiteraard niks klaar maakte.
Na zijn opleiding als graficus belandde Stith in het
onvermijdelijke Brooklyn. Hij leerde Shara Worden kennen (aka
My Brightest Diamond en vroeger bandlid van Sufjan
Stevens) en kreeg via haar de smaak voor muziek maken weer te
pakken. Alleen al door deze bio (of hij nu volledig waar is of niet
laten we in het midden) en door zijn connectie met de mensen van
Ashtmatic Kitty (label van Sufjan Stevens en My Brightest Diamond)
zou u nu al moeten weten dat DM Stith geen doorsnee kant-en-klare
pop brengt. En dat is dan nog het understatement van het jaar:
‘Heavy Ghost’ is een complex en veellagig album, dat na een dozijn
luisterbeurten nog steeds moeilijk te vatten is. DM Stith slaagt
erin om binnen één album zowel barok, minimalistisch en
impressionistisch te klinken. Soms komt hij koel en berekend over
door de complexe composities die hij opzoekt, maar hij kan evengoed
ontwapenend en ontroerend uit de hoek komen.
Het openingstrio – ‘Isaac’s Song’, ‘Pity Dance’ en ‘Creekmouth’ –
zijn verbluffend gecomponeerde songs, opgebouwd uit rammelende en
repetitieve instrumenten en stemmen in verschillende
loops. Referenties aan hedendaagse componisten als Steve
Reich en Moondog liggen dan ook voor de hand. Het probleem is
echter dat de muziek wel weet te overdonderen, maar niet te
ontroeren: de puur emotionele kwaliteit die zo belangrijk is bij de
beleving van een plaat, ontbreekt. Pas in het vierde nummer,
‘Pigs’, slaagt Stith er een eerste keer in om onder het vel te
kruipen. Wanneer hij “Full of The Devil” zingt, komt hij
zowel vocaal als emotioneel akelig dicht in de buurt van het meest
bij de keelgrijpende van Athony Hegharty. De rest van de song lijdt
evenwel nog te zeer onder de berekendheid van zijn onconventionele
stijl.
Maar de plaat groeit langzaam. Op ‘Thanksgiving Moon’ vallen de
stukken voor een eerste keer echt goed samen. Dat Stith een oor
heeft voor compositie was ondertussen duidelijk, maar nu laat hij
horen dat er ook een songschrijver in hem huist: compositie en song
ondersteunen elkaar in een fascinerend nummer. In ‘Fire Of Birds’
is het weer raak. Het nummer begint traag met een treurig
achtergrondkoor en strijkers, maar langzaam aan komt er zeer
subtiel meer dreiging opzetten tot de ontwikkeling van het refrein.
Het is eigenlijk dankzij de refreinen in ‘Thanksgiving Moon’ en
‘Fire Of Birds’ dat Stiths arrangementen de nodige structuur
krijgen om echt open te bloeien. Ze werken als kapstokken voor de
luisteraar, zodat deze niet verloren loopt in de kronkels van
Stiths muzikale spectrum.
Echte rustpunten zijn er niet op de plaat. Stith lijkt het niet te
kunnen laten om er steeds weer een veelheid aan instrumenten en
stemmen bij te slepen. ‘Morning Glory Cloud’ en pianoballad ‘Braid
Of Voices’ beginnen kalm, maar worden hoe langer ze duren almaar
voller gestopt. Stith heeft duidelijk last van horror
vacui, telkens weer vult hij rustpunten op met een arsenaal
aan geluiden en stemmen. Dat maakt dat ‘Heavy Ghost’ een
interessant, maar ook een vermoeiend album is om naar te
luisteren.
DM Stith maakte met ‘Heavy Ghost’ een fascinerend en interessant
album. Hij maakte ook een moeilijke en soms hermetische plaat. Voor
zij die alleen de conclusie van een recensie lezen: zelfs na
vijftig luisterbeurten weet je nog niet of het slechte, een matige,
een goede of een briljante plaat is.
