Je bent eenendertig, hebt het er tot nog toe heelhuids vanaf gebracht in de gestaag voortschrijdende carrousel van het leven. Geen reden tot zelfbeklag of onnodig pessimisme, maar ook geen tijd voor geblaat zonder wol, ironische spielerei met de houdbaarheidsdatum van, pakweg, de jongste Daan, consumentenprut als geluidsbehang. Gelukkig zijn er dan bands als Two Gallants.
Of misschien is het niet meer dan een voorbode van een latere reactionaire attitude, een onvermogen om aansluiting te vinden bij de trendsetters van nu, en een zoveelste indicatie van een onafwendbare status als lullende ouwe zak. Maar kijk, als de storm gaat liggen, en de erosie z’n werk heeft gedaan door de lak van een transparante, lege fles te schuren of de kern van de vrucht bloot te leggen, dan blijven we achter met lege handen, ofwel met de verhalen en herinneringen aan een verleden, aspiraties, poëzie in een poging om de werkelijkheid en de relatie ermee in woorden te vatten. Het is een terugkeer naar een orale traditie, het vertellen en het verhaal. Met hun springlevende, maar tegelijkertijd stokoud aandoende rootsmuziek hebben Tyson Vogel en Adam Stephens van Two Gallants een prachtige soundtrack hierbij gemaakt.
What The Toll Tells was een van de vroegste hoogtepunten van dit muziekjaar: een knoestig album van twee twintigers die na diverse omwegen via decibelrijke genres uiteindelijk zijn aanbeland bij een traditie die meer te maken heeft met Woody Guthrie, de vroege Dylan, country-blues en Harry Smiths Anthology dan met wat hun generatiegenoten doorgaans uitvreten. Het uiterlijk en het volume van de twee laat er geen twijfel over bestaan dat je te doen hebt met een moderne band, maar dan wel eentje die met een been in de zuigende modder van een om aandacht schreeuwend verleden blijft hangen. Tegendraadser dan The White Stripes en dramatischer dan The Black Keys, Two Gallants slaagde er bij momenten in muziek neer te zetten die een factor als tijdstip overbodig maakte.
De zelfopgelegde beperkingen van de twee (gitaar, drums, harmonica, zang) worden omzeild door een samensmelting van folk, rock, country en blues op poten te zetten die, verpakt in rauwe brokken meezingbaarheid en epische krachttoeren, tegendraadse ritmes en slepende intonaties, een hele wereld van ghost stories, eenzaten en Bijbelse referenties oproept. Het is de wereld van Steinbeck en Faulkner, Cormac McCarthy en Bob Dylan, waar thema’s uit de Southern Gothic worden doorweven met scènes uit een verleden dat ontroert, beschaamt, confronteert. "Threnody" en "Waves Of Grain", die op het album voorbij de grens van de negen minuten gaan, waren bezwerende oervertellingen van onheil en sterfelijkheid, schuld en boete, emotioneel gebroken walsjes op het pad van gekraakte beloften en onvermijdelijke verloocheningen.
Door, in navolging van het album, de kortere, energieke nummers in het begin van de set te plaatsen, wordt het ijs snel gebroken: "Steady Rollin’", ingeleid door met reverb bezwangerde gitaarriedels, ontbolstert als een zeemansklassieker, "Long Summer Day" jaagt The Pogues door de garage, en de stompende signature song "Las Cruces Jail" zorgt zelfs even voor de uitzinnige sfeer van een punkconcert. Toch zijn het die uitgesponnen songs die het concert een schitterende roestbruine schijn bezorgen: een onheilspellend "Crow Jane", een tweetal nieuwe songs en de op muziek gezette vertellingen van hierboven maakten van het optreden een oefening in nederigheid. Vogel en Stephens beseften zelf amper wat hen overkwam, al was dat wel duidelijk voor de meeste luisteraars, die de twee uitgeleide deden op koninklijke wijze.
Net als Johnny Cash, Dylan, Vic Chesnutt en een hoop vergeten chroniqueurs van verlangen en wanhoop, stelden de twee de song centraal, en het resultaat was een optreden dat imponeerde, nu en dan zelfs met verstomming sloeg, hartverwarmend was, maar je ook opzadelde met een steen in de slokdarm, en dat door gebonk en met schuurpapieren strot, zalvende woorden en herstweemoed, ver verwijderd van de wereld van ellendige ongein en veelkleurig plastiek.
