Dat ‘Les Triplettes de Belleville’ (de drieling van Belleville) in
2004 niet met de oscar voor beste animatiefilm huiswaarts zou
keren, was wel te verwachten. Zeg nu zelf: wat zou jij kiezen? Een
klein schattig visje dat zijn papa kwijt is (‘Finding Nemo’), een jongen die in een beer
verandert om er een wijze les uit te leren (‘Brother Bear’) of een filmpje over drie
verkreukelde oude wijven en (van àlle onderwerpen ter wereld) de
Tour de France (‘Les Triplettes’)? ‘Nemo’ ging met de prijs lopen, maar ‘Les
Triplettes’ is ondanks het hoge bejaardengehalte wel de
origineelste en meest sprankelende film van de drie. Het is een
heerlijke afwisseling voor wie de rivaliteit tussen meneer Pixar en
mevrouw Dreamworks danig beu is of voor wie gewoon wagenwijd
openstaat voor iets anders…
De sfeer in ‘Les Triplettes’ doet een beetje denken aan de
oerfranse wereld van Jean-Pierre Jeunet: Herinner je je in ‘Amélie Poulain’ het blikken doosje dat
Amélie ontdekt waarin iemands hele jeugd is verzameld (met oude
prentjes van wielrenners en knikkers enz.)? Deze film is zo’n
beetje als het doosje vol herinneringen van hoofdpersonage
Champion, waar dan een geflipte animatieversie van is
gemaakt.
Na de dood van zijn ouders loopt de kleine Champion er maar een
beetje als een treurwilgje bij en zijn oma (mevrouw Souza) wil er
alles aan doen om hem op te vrolijken. Ze koopt hem het snoezige
hondje Bruno (dat al snel tot een dikke loebas uitgroeit), maar die
kan hem ook niet troosten. Tot oma zijn fascinatie voor wielrennen
ontdekt en hem een fiets koopt. Champion gaat voluit voor een
carrière als profwielrenner en zijn oma blijkt hierbij de geboren
coach. Terwijl hij de kasseien op klautert, geeft zij vanop een
driewieler al fluitend het tempo aan en na de training masseert ze
liefdevol zijn flanellen benen op grootmoeders wijze (men neme een
stofzuiger, vervolgens een mixer en ten slotte een grasmaaier). Ze
stimuleert de brave jongen zodanig dat hij op een dag zelf zijn
grote droom kan waarmaken: meerijden in de Tour de France.
Meerijden, zeg ik, want Champion blijkt toch niet zo’n grote
kampioen als zijn naam doet vermoeden. We stranden in de 17de
etappe – hij bengelt uitgeput achteraan het peloton en voelt de
bezemwagen al wenken.
Dan verandert de film in een vingerknip in een misdaadverhaal:
Champion wordt gekidnapt door de Franse maffia en meegesleurd op
een immens schip richting Belleville. Oma Souza en de hondstrouwe
Bruno zetten de achtervolging in op een pedalo. Aangekomen in
Belleville (dat verdacht veel wegheeft van New York) raakt Bruno’s
speurneus verstopt en zijn ze het spoor bijster, tot ze de
swingende drieling van Belleville ontmoeten en een reddingsplan
beramen…
‘Les Triplettes de Belleville’ is een ongewone animatiefilm.
Allereerst zijn alle karakters oud of lelijk of beide. De
(anti)helden hebben geen gestroomlijnd lichaam en ze zien er noch
kleurrijk noch realistisch uit. De personages in ‘Les Triplettes’
zijn echte karikaturen. Champion is afgrijselijk mager, heeft een
neus die zowat z’n hele gezicht inneemt en hij heeft net als alle
andere wielrenners in de prent wel zéér uitgesproken kuiten. Madame
Souza’s ene been is korter dan het andere en ze heeft een klein
snorretje. De bejaarde drieling draagt dan weer zulke lange jurken
dat ze alleen met heel kleine pasjes vooruitkomen en waggelen als
pinguïns, terwijl ze hun lange armen als takken heen en weer
zwieren. Ik denk niet dat uw kinderen deze personages op het eerste
gezicht als hun helden zullen omarmen. Maar ze stralen zoveel
charme uit en passen perfect in het bizarre wereldje dat Sylvain
Chomet voor hen heeft gecreëerd. Een universum waarin uitvergroting
duidelijk de maatstaf is: de schepen zijn niet hoog, maar
monsterlijk hoog. De maffiosi zijn zo breedgeschouderd dat ze één
massieve rechthoek vormen en de Amerikanen in Belleville zijn stuk
voor stuk obesitaspatiënten die zeer langzaam door de straten
flaneren (omdat ze zich nu eenmaal niet sneller kunnen bewegen).
Zelfs the Statue of Liberty is moddervet. Hoeft de Amerikaan door
deze eenzijdige afschildering beledigd te zijn? Helemaal niet, alle
karakters in de film zijn grotesk en er is genoeg sprake van Franse
zelfspot: geen Fransoos zonder rodewijnneus! De film begint
trouwens met een ode aan de glamoureuze Amerikaanse sterren van
weleer. We zien hoe de jonge Champion samen met zijn oma naar een
televisieshow van Les Triplettes kijkt met hilarische gastoptredens
van o.a. bananaqueen Josephine Baker en Fred Astaire (die door zijn
eigen schoenen wordt opgegeten). Er zitten wel meer geslaagde
film-in-de-filmmomenten in: zo schaterlacht de drieling bij een
slapstickfilm van Jacques Tati en verdient de vreemde
achtervolgingsscène een vette pluim omdat de geprojecteerde beelden
van de Tour er wel héél straf in overeind blijven.
Gedurende de 80 minuten die de film duurt, wordt er nauwelijks
gesproken. Behalve de radiocommentaar tijdens de Tour moeten we het
doen met hier en daar een woordje of zelfs maar een geluid. De
beelden en muziek spreken gelukkig voor zich en door alle
karikaturen worden woorden vanzelf overbodig. De soundtrack swingt
ook behoorlijk met “Belleville Rendez-Vous”, de song die op de
Oscars de duimen moest leggen voor de theme song uit ‘Lord of the Rings: The Return of the King’
(die toch wel één oscar hadden kunnen missen). Daarnaast was het
ook genieten van de absurde koelkast- en stofzuigernoise van de
drie gezusters.
Maar de ster die ieders hart zal stelen is Bruno de hond. Als puppy
liep Bruno een trauma op toen een speelgoedtreintje over zijn
staart reed en sindsdien blaft hij geconditioneerd naar alle
voorbijrazende treinen voor hun huis, wat enkele geweldige
slowmotionmomenten oplevert. Bruno is herkenbaar en geestig,
terwijl hij eigenlijk gewoon heel hondse dingen doet. Zijn
droombeelden zijn onwijs grappig en vormen enkele van de vele
geslaagde overgangen in de film.
De hyperflexibele ober of het ritmisch kotsen op het schip, ‘Les
Triplettes’ is zo één van die films waarbij je steeds meer
originele details opmerkt naarmate je hem vaker ziet. Het geblaf
van Bruno gaat op den duur een beetje vervelen en de film verzwakt
wat naar het einde, maar algemeen beschouwd is ‘Les Triplettes de
Belleville’ wel heel verfrissend tegendraads en je ziet gewoon dat
er met veel liefde is aan gewerkt. En nu allemaal samen: « je
veux être fripée (verkreukeld/gerimpeld), triplement fripée, fripée
comme une Triplette de Belleville ! » Het is eens iets anders
na al die anti-rimpelreclame…
