"Ik ben het die de bomen samenhoudt" is de letterlijke vertaling van de titel van hun tweede plaat, en wij stelden het "new age"-alarm alvast op scherp. Gelukkig heeft Deense Under Byen niets met boomknuffelen maar alles met intense soundscapes te maken. Live wint het nog aan kracht tegenover de plaat en zijn ze een pure sensatie. Pianist Thorbjørn Krogshede zette met ons nog even de puntjes op de i.
enola: Jullie laatste plaat is in Denemarken al twee jaar uit. Zijn jullie die songs nog niet moegespeeld?
Kroghshede: "Dat gebeurt. Soms is het vermoeiend, maar on stage vergeet je dat: je gaat meer en meer improviseren zodat de nummers elke keer opnieuw fris klinken. Het is zeker niet zo dat we nu telkens een definitieve versie van een song spelen, er zijn genoeg momenten waarop er plaats is voor improvisatie. En die momenten worden alsmaar langer. Dat heeft misschien te maken met het jazzelement in onze muziek, maar dat is toch maar een klein deel van onze muziek hoor: er zitten heel veel invloeden in onze muziek. Van klassieke, maar zéker ook van rock. We worden zelfs meer en meer een rockband." (lacht)
enola: Jullie werken dan ook met twee drummers. Dat zou moeten knallen, maar op plaat hoor ik ze toch niet echt.
Krogshede: "Ah? Nu ja: het is één drumstel en een percussie-installatie, maar ook dat is bijna een volledig drumstel. Op plaat heeft het natuurlijk niet dezelfde power als live: tenzij je met programming gaat werken — wat wij niet willen — kun je in een studio zo’n geluid niet verkrijgen. Live klinkt altijd veel dynamischer."
enola: Under Byen is ondertussen de zoveelste band die uit Denemarken komt en internationaal enig succes krijgt. Waar ligt dat aan? De steun van de radio, zoals Saybia me ooit vertelde?
Krogshede: "Ik weet het niet. (lacht) Aan het beleid zal het niet liggen, want als het zo zou zijn dat de radio meer Deense muziek zou moeten draaien, dan zouden ze ons wel vaker mogen draaien gezien we in het Deens zingen. En je kunt natuurlijk ook discussiëren over hoe Deens een groep als Saybia is: ze zingen in het Engels, en spelen net dezelfde muziek als buitenlandse groepen."
enola: Ligt het dan aan David Fricke van Rolling Stone? Eerder spotte hij al The Raveonettes, ook Under Byen dichtte hij een glorieuze toekomst toe.
Krogshede: "Oh maar dat was een compleet toeval! We speelden op een festival in Årrhus — waar wij vandaan komen — in de foyer van het Musik Haus. Hij passeerde en — zoals hij schreef: ’hij moést gewoon halt houden om te blijven luisteren’. Het was puur geluk, en toen schreef hij over ons als één van de grote beloftes."
"Ook onze samenwerking met Howe Gelb van Giant Sand was zo’n toeval. Zijn vrouw is van Årrhus, dus hij verblijft daar regelmatig. Ik denk dat wij om de een of andere reden muzikaal dicht aanleunen bij hem. Ik weet eigenlijk niet hoe het contact er gekomen is, maar we hebben hem op een plaat en live begeleid en dat was erg aangenaam."
enola: Vanwaar eigenlijk die beslissing om in het Deens te zingen? Het is niet bepaald een internationale taal.
Krogshede: "Omdat Henriette (Sennenvaldt, de zangeres, mvs) vlotter in het Deens schrijft en zingt. Het komt eerlijker over, en haar teksten zijn voor haar ook heel fysiek: ze moèt gewoon in haar moedertaal zingen om het goed te kunnen voelen."
enola: Het maakt het natuurlijk gemakkelijk: wij weten niet wat ze zingt, voor mijn part zingt ze over intergalactische ruimteschepen. Maar als je dan leest dat "Der Er Mig Der Holde Trærne Sammen" "ik ben het die de bomen samenhoudt" betekent, dan denk ik toch al snel aan allerhande "new age"-gewauwel.
Krogshede: "Dat begrijp ik, maar zo is het helemaal niet bedoeld. Wat ze ermee wil zeggen is niet letterlijk uit te drukken, het is heel poëtisch en eerder abstract bedoeld: het schept een heel vreemde sfeer. Het is zeker niet new agerig. We willen de wereld niet redden hoor. Misschien wel op andere manieren maar met dolfijngeluiden heeft het zeker niets te maken! (lacht uitbundig). Het is heel abstract, maar nu is Henriette een meer directe taal voor haar gedichten aan het ontwikkelen."
enola: Je spreekt over gedichten. Beschouw je haar teksten meer als poëzie dan als songteksten?
Krogshede: "Meer en meer. Zo maken we ook de muziek: zij komt met een tekst af en ik en Katrine (Stockholm, mvs) proberen er muziek bij te maken. Voor mij komt de muziek echt voort uit de tekst: het zijn gedichten die een soort sfeer bepalen waarbij wij de muziek dan maken. Daarmee stappen we dan naar de rest van de groep en begint het improviseren op die melodieën. Een song ontstaat dan pas echt: we veranderen nog heel veel bij het zoeken naar arrangementen."
enola: Van in het begin besloten jullie geen traditionele bezetting te gebruiken. Wat was het idee daarachter?
Krogshede: "Ik ben niet van bij het begin bij de band, maar er wordt heel wat over gepraat binnen de groep. De reden zou zijn dat de songs op piano zijn gecreëerd. Dat instrument speelde een grote rol in de muziek in het begin, en daar kwam dan het erg romantische idee bij om met exotische instrumenten te werken. Strijkers, harmonium, zaag,…: ze hielden van die klanken omdat het een heel romantisch geluid geeft. Zeker in het begin waren we absoluut geen rockmuzikanten."
enola: Is Under Byen dan een romantische band?
Krogshede: "Zeker in het begin, maar ook nu nog is er een romantisch element in de muziek aanwezig. We evolueren echter en tegenwoordig maken we — zeker live — graag een hoop lawaai. Ik vind het belangrijk dat we nog altijd die dynamische mengeling van zachte en harde stukken hebben. Ik ben erg vereerd als mensen ons na een optreden vergelijken met Godspeed You! Black Emperor. Niet dat ik het in onze muziek hoor, en ik kende de groep niet toen ze me dat voor het eerst zeiden, maar nu ik hun muziek ken, ben ik wel gevleid."
enola: Een andere groep waar jullie veel gelijkenissen mee vertonen op plaat is múm. Delen jullie een bepaald gevoel?
Krogshede: "Ik heb múm pas onlangs voor het eerst gehoord en ik vind ze echt wel goed, maar toch ook heel verschillend. Ok, in de zang en qua sfeer hoor ik gelijkenissen, maar hun muziek is gebaseerd op elektronica. Mensen denken inderdaad vaak dat er iets Scandinavisch is, die vraag steekt dikwijls de kop op, maar vraag me niet wat of waarom. Al voel ik wel verwantschap ergens. Misschien. Ik herken in elk geval wel een gevoel in hun muziek dat me niet onbekend is."
"Je mist het duistere randje bij ons? Dan denk ik dat je ernaast luistert, ja. (lacht) Sommige mensen vinden ons héél erg duister en ook ik denk dat er meer donker dan licht in onze muziek zit. Maar als je dat niet hoort, that’s nice."
enola: De band bestaat uit vier vrouwen en evenveel mannen. Dat geeft een andere sfeer dan als je met drie vrienden op tour gaat, veronderstel ik?
Krogshede: "Op tournee is er een sterke vrouwelijke kant aanwezig, maar die domineert zeker niet. Al zullen de meisjes dat misschien wel vinden. Overigens: op tournee is er één vrouw minder want Katrine toert niet mee. Ze houdt niet van reizen."
"Dat we met zo’n grote band reizen, maakt het ook eerder makkelijk dan moeilijk vind ik: als je even een beetje minder overeenkomt met één lid, kun je altijd met een ander praten. Er is ruimte voor jezelf en het feest kan toch altijd doorgaan, ook als jij er even geen zin in hebt: volk genoeg. Het toeren heeft de groep in elk geval veranderd. We zijn een sterkere band geworden. Tegenwoordig zijn we het vaker eens over dingen waar we vroeger discussies over hadden."
enola: Is Under Byen een democratie of werpt iemand zich op als de onbetwiste leider?
Krogshede: "Een absolute democratie. We verliezen heel veel tijd met eindeloze discussies. Op de eerste plaat gebruikten we een producer, maar met Det Er Mig Der Holde Træerne Sammen deden we het zelf. Dat was best een moeilijk proces."
enola: Met jullie soort muziek verbaast het natuurlijk niet, maar jullie hebben al de soundtrack voor een Deense film op jullie palmares staan. Hoe beviel dat?
Krogshede: "Ik ben er niet erg wild van. De samenwerking met die regisseur verliep erg moeizaam: hij had ons gewoon gekozen omdat wij hip en jong waren, maar begreep totaal niet waar we mee bezig waren. Het is misschien onbeleefd om te zeggen, maar zo ging het wel. En dat is jammer, want ik denk dat we best goeie soundtracks zouden kunnen maken. Maar dan moet het meer op onze voorwaarden en zou de film best ook meer bij onze muziek aansluiten."
enola: En nu? Waar gaat het naartoe na deze tour?
Krogshede: "We speelden even met het plan om de volgende plaat in Berlijn te gaan opnemen, maar dat is afgesprongen. Nu hebben we heel wat opnamemateriaal meegebracht en na het concert vanavond op het Cactusfestival gaan we in Brussel in het appartement van een fan opnemen. We weten nog niet of het demo’s zullen zijn of deftige opnames: dat hangt af van de kwaliteit van het opnamemateriaal. Hopelijk kunnen we het gebruiken voor een plaat. Er zijn al heel wat nieuwe songs klaar waarmee we zullen kunnen werken. Het zal in elk geval anders zijn dan Det Er Mig Der Holde Træerne Sammen: het moet meer klinken zoal we live spelen."
enola: Laatste vraag: ik sprak Det Er Mig Der Holde Træerne Sammen zo fonetisch mogelijk uit in de waan dat het zo goed zat. Als ik het jou hoor zeggen, dan lijkt me dat hopeloos fout. Leer me de correcte uitspraak eens?
Krogshede: (onverstaanbaar)
enola: Ah, gewoon eens goed vloeken dus!
