Dat jazz een grondige gedaanteverwisseling ondergaan heeft, gaat intussen geen mens meer ontkennen. Dat er heel wat muurtjes gesloopt werden, sluit trouwens aan bij de natuur van jazz als kunst van de transformatie. Anderzijds is het allemaal nogal diffuus geworden, lijkt jazz een label dat wat makkelijk en (soms) onbezonnen rondgestrooid (of opgeëist) wordt. Probeer op zo’n scharniermoment maar eens een festival te organiseren dat enigszins steek houdt, een coherent en consistent verhaal te vertellen heeft. Jazz Middelheim doet een poging, afwachten wat het wordt.
Dat er nog een paar rode draden doorheen de recente Middelheimgeschiedenis lopen, is misschien wel goed meegenomen. De Club Stage bewees de voorbije jaren zeker z’n meerwaarde, want het was de plaats waar vaak de meest gedurfde (en regelmatig ook de beste) concerten plaatsvonden. Ze vielen soms moeilijk te verenigen met de klassieke invulling van het jazz-begrip, maar misschien was het wel de ideale manier om een publiek te laten wennen aan de nieuwe versplintering.
Anderzijds is er opnieuw ook een artist in residence. Na Tigran Hamasyan, Vijay Iyer, Jason Moran en Avishai Cohen, gaat die eer nu naar drummer Mark Guiliana. Geen idee of die zo doortastend (of succesvol) zal zijn als Iyer in 2014, maar de man speelt met een open vizier en benadert de muziek vanuit resoluut hedendaagse ooghoek. Dat leverde in het verleden soms gemengde resultaten op, met de samenwerking met Scofield en Mehldau op Gent Jazz 2016 als tegenvallend recent voorbeeld, maar het zou weleens iets kunnen worden. Afwachten.
Nu jazz
Doorheen de eerste drie dagen, die nog het meest verankerd zijn in de jazz, zijn er nog wel een paar artiesten die het genre een moderne invulling geven. Zo is er het Britse Portico Quartet, dat ons met Isla charmeerde met z’n tintelende combinatie van Noordelijke geluiden en pastorale melodieën. Die sound werd later overboord gegooid voor een aanpak die fors opschoof richting versnipperde elektronica en dwars experiment, waardoor de band plots meer had met volk als James Blake, Radiohead & co. Opmerkelijk: niet lang nadat de band de ‘Quartet’ in zijn naam schrapte, wordt die opnieuw toegevoegd én blijkt dat “Endless”, de voorbode van het nieuwe album, een terugkeer naar de sound en stijl van Isla laat horen.
Met The Cinematic Orchestra zal het een dubbeltje op z’n kant worden. Het is een van die bands die regelmatig het label ‘nu jazz’ opgekleefd krijgen. Vaak is dat een synoniem voor fancy gebricoleer die zich enkel van muzak weet te onderscheiden door een groter budget en state of the art-productie, maar met z’n eerste drie albums wist de band (een orkest kan je het bezwaarlijk noemen) een fraai evenwicht te vinden tussen avontuur en bedwelmende sfeer. Allemaal goed, zolang het maar niet zo’n smaakloze pap wordt als bij Mr. Einaudi vorig jaar.
Er is trouwens ook nog Antoine Pierre Urbex, met een van de grote talenten van zijn generatie. De man speelt zeer ambitieuze, maximalistische jazz, die zichzelf regelmatig voorbij dreigt te hollen, maar wordt daarbij ondersteund door een straffe bende die op papier in staat is tot een knappe prestatie. Het grote vraagteken van deze editie is Matthew Herbert’s Brexit Big Band. Herbert houdt van gesjeesde experimenten, moderne technologie en high-concept projecten. Dat kan leiden tot verwaterde boel of intrigerende avant-garde, maar we rekenen er eigenlijk op dat hij voor een van de revelaties van deze editie zal zorgen.
Echte jazz
Liefhebbers van ‘echte’ jazz hoeven echter niet te wanhopen, want er zijn een paar kleppers die uitstekende geloofsbrieven kunnen voorleggen. Zo is er Joshua Redman die a) aantreedt met een tot de verbeelding sprekende band, Still Dreaming (Scott Colley! Ron Miles! Brian Blade!), en b) plannen heeft om het legendarische kwartet Old And New Dreams in de kijker te zetten. Later die dag: Charles Lloyd. Die tekende de laatste jaren voor een paar knappe tot indrukwekkende concerten in deze contreien en brengt The Marvels mee, met daarin Reuben Rogers, Eric Harland en het virtuoze snarenduo Bill Frisell en Greg Leisz. Pop, folk en meer door de jazzmangel. Benieuwd of Lloyd , intussen bijna tachtig, nog altijd piekt. De luidruchtige Duvel-heffers zijn alleszins gewaarschuwd: twee jaar geleden in Gent weigerde de man te spelen zolang het oorverdovende getater niet ophield. Go tell ‘em, Charles!
Hebt u eigenlijk niet zoveel met moeilijkdoenerij en nieuwe geluiden, dan zal het hoofdpodium op zaterdag misschien wel soelaas bieden. Dan is het immers Tribute-dag op Middelheim, met Art Blakey, Charles Mingus, John Lennon en Thelonious Monk (100 jaar geleden geboren) die in de bloemetjes gezet worden door respectievelijk het Tony Allen Quartet, de Mingus Big Band, het project All We Are Saying van Bill Frisell (met zijn Trio dat er twee jaar geleden afsloot, plus Leisz en Jenny Scheinman) en de GVR van de jazz, Randy Weston, met zijn African Rhythms Centennial Tribute to Thelonious Sphere Monk. Het wordt stilaan een van de laatste kansen om een icoon van die generatie aan het werk zien. Weston speelde al met zwaargewichten toen, pakweg, Frisell nog niet eens geboren was.
Zondag popdag
Zondag, popdag. Nu ja. Zoiets. Zangeres Becca Stevens, op haar innemendst met een ukulele tegen de borst gedrukt, maakt al een paar jaar grote sier met afgeborstelde, maar charmant en stijlvol uitgevoerde jazz die even voorzichtig als geslaagd over muurtjes loert. Misschien wel de ideale muziek bij de koffie op zondagnamiddag. Hopelijk doet ze de laatste herinneringen aan de smaakloze performance van Stacey Kent definitief verdwijnen. Na Stevens wordt plaats geruimd voor een van de beste Belgische bands, op plaat én op het podium. Sinds we hen voor in 2011 voor het eerst zagen in de 4AD, is Dans Dans uitgegroeid tot een kwaliteitsmerk, een trio dat door jazz, rock, filmmuziek en alles daartussen raast met een indrukwekkende bevlogenheid. Thuismatch, erkenning en (vermoedelijk) knalconcert in één.En dan, Grumpy McNumpy, de grote Van Morrison. We hebben ’s mans carrière het voorbije decennium of zo wat uit het oog verloren, maar The Belfast Cowboy moet intussen niet meer voorgesteld worden. De norse zanger, songschrijver, gitarist en saxofonist drukte z’n onuitwisbare stempel op de muziek van de laatste halve eeuw en hangt graag uit in de zone tussen pop, jazz, gospel, soul, folk en rhythm & blues. De ligstoelen worden in gereedheid gebracht voor gloeiende versies van “Brown-Eyed Girl”, “Moondance” en “Into The Mustic”, al duimen we stiekem vooral voor een vlammend “The Way Young Lovers Do”, met Dans Dans als gasten die het boeltje een half uur lang aan stukken scheuren. “Dreams are free, motherfucker!”
Club Stage Extravaganza
Voor het kleine podium werd opnieuw een fascinerende groep muzikanten bij elkaar gebracht. Jozef Dumoulin, een paar jaar geleden nog intergalactisch bezig tijdens zijn soloconcert op Fender Rhodes, gaat in vier beurten laten zien waarom hij tot het beste van de Belgische jazz (en meer) behoort. Dat doet hij met The Red Hill Orchestra (met Amerikaanse zwaargewichten Ellery Eskelin en Dan Weiss), het intrigerende Franse Trojan Panda, met Plug And Pray, zijn duo met Benoît Delbecq, en tenslotte met True Company #1, een samenwerking met Eric Thielemans en de indrukwekkende oud-speelster en zangeres Kamilya Jubran, die nu al tot de verbeelding spreekt.
Het blijft verwachtingen regenen op dat nevenpodium, want ook Chantal Acda heeft vier projecten klaarliggen, waarin ze de samenwerking aangaat met gelijkgezinden en een koor (Arc Sonore), het onuitgegeven kwartet Translation en in duo speelt met Bill Frisell (dat wordt drummen in die tent). Tenslotte is er ook nog eens de kers op de taart met een Big Band, waarin een hele resem goed volk bij elkaar gebracht wordt, van Niels Van Heertum en Shahzad Ismaily, tot Simon Lenski, compagnon de route Eric Thielemans en Frisell. Een forse weelde die in combinatie met haar présence voor bijzondere momenten gaat zorgen, dat staat nu al vast.
Dan Ruben Machtelinckx. Die moet het niet hebben van poeha of promopraatjes. Machtelinckx laat de muziek voor zich spreken. Die muziek speelt zich regelmatig af op fluistervolume, maar zocht de voorbije jaren steeds meer de verdieping en de vrijheid op. Case in point: Linus, het duo met Thomas Jillings, dat met gastmuzikanten steeds verder weg dwaalde van de intimistische folkjazz van dat (niettemin wonderschone) debuut. Linus staat er twee keer met Nils Økland, Ingar Zach en Niels Van Heertum en één keer met Øyvind Skarbø en Frederik Leroux. Vierde performance is er een met het prachtkwartet met Joachim Badenhorst, Hilmar Jensson en Nathan Wouters.
Op zondag popdag gaat het er op de Club Stage terug wat jazzier aan toe, met vier projecten rond saxofonist Nicolas Kummert. Die gaat in duo met pianist Igor Géhénot, presenteert het exclusieve project Résonance, een trio met drummer Jasper Van Hulten en de fantastische gitarist Hervé Samb (van o.m. zijn Voices-project) en als afsluiter het kwartet Drifter, dat na een lange periode van inactiviteit opnieuw de draad oppikte. Deze editie wordt ongetwijfeld met stijl afgesloten.
Aan het begin van elke dag zijn er ook nog ‘Jazz Talks’ door Ashley Kahn. Meer info is beschikbaar op de website. De verslagen vindt u daags nadien ook bij ons.
