Deze week is het 25 jaar geleden dat de eerste aflevering van The Sopranos op televisie kwam. Het zou het begin zijn van wat gaandeweg ‘The Golden Age Of Television’ zou worden genoemd; het moment waarop televisiemakers uit het knellende carcan van de clichés en de voorspelbaarheid braken en de grenzen van het medium gingen verkennen. Naar aanleiding van die kwarteeuw peak TV ging enola op zoek naar de 25 beste series van dat tijdperk.
25 Succession (VS|2018-2023|HBO)
Van Jesse Armstrong | met Brian Cox, Matthew Macfadyen, Jeremy Strong, Sarah Snook, Kieran Culkin.
Niemand houdt van rijke stinkerds, maar die van Succession doen niet eens moeite. Wanneer stamvader Logan Roy eindelijk met zijn sterfelijkheid wordt geconfronteerd, barst onder zijn drie jongste kinderen een gevecht voor de opvolging uit, waarin een rug elk moment een extra mes kan tellen en elke alliantie wordt gesmeed met de gedachte wanneer ze alweer verbroken kan worden.
Gelijkenissen met mediamagnaat Rupert Murdoch en zijn spawn zijn geen toeval: showrunner Jesse Armstrong speelde meer dan een beetje leentjebuur bij de meest disfunctionele familie in medialand, maar maakte het verhaal beter, spannender en geladener. Nooit zal de leegte van de jet set je harder in het gezicht schreeuwen dan bij het verjaardagsfeest van Kendall Roy, zelden rauwere scheidingsscènes gezien als het ‘moment of truth’ tussen Shioban en Tom Wambsgans. Succession was een genadeloze ontleding van ons tijdsgewricht en het zag er niet mooi uit. (mvs)
24 Extras (VK|2005-2007|BBC)
Van Ricky Gervais & Stephen Merchant | Met Ricky Gervais, Ashley Jensen, Stephen Merchant, Shaun Williamson.
Na het succes van The Office deed Ricky Gervais het enige wat je op zo’n moment als schrijver kan doen: schrijven over iets wat je kent. Dat is exact wat hij deed in Extras, maar hij nam het next level, hij ging meta.
Het verhaal is dat van achtergrondpersonage Andy Millman, die wanhopig op zoek is naar zijn grote doorbraak op het scherm. Hij heeft goede ideeën, maar niemand luistert naar hem. Het succes van The Office had Gervais toegang gegeven tot de goodwill en hulp van Engelands en Hollywoods A-sterren (alleen Leo DiCaprio ontsnapte aan zijn zoektocht) en allen waren ze bereid om zichzelf belachelijk te laten maken onder de deskundige leiding van Gervais. Millman kan als outsider de oversekste Patrick Stewart, de enerverend stoere puber Daniel Ratcliffe, de behaagzieke Orlando Bloom en de vuilbekkende Kate Winslet genadeloos fileren. Maar moeilijker wordt het wanneer Andy uiteindelijk zijn grote doorbraak krijgt en – net als Gervais in het echt – zijn humoristisch programma mag maken. Plots zijn integriteit en respect niet meer zo makkelijk te handhaven. Hier groeit Extras uit tot meer dan een aanvullertje op The Office, tot essentiële televisie op zichzelf.
Gervais kan ongelooflijk grappig en hard uit de hoek komen, maar hij is op zijn best wanneer hij genadeloos de kwetsbaarheid van de condition humaine blootlegt – zie ook zijn latere reeksen Derek en After Life. En net als bij The Office doet hij dat nergens beter dan in de Christmas Special. Andy steekt een speech af die kan tellen als de ultieme doodsteek voor al wie via reality-tv (of tegenwoordig: Instagram) op zoek is naar zijn ‘fifteen minutes of fame’. Het legt genadeloos de holheid van het nastreven van roem na. Het is van het pijnlijkste, mooiste en daarom beste dat tv ooit heeft voortgebracht. (jdr)
23 Peaky Blinders (VK|2013-2022|BBC)
Van Steven Knight | met Cillian Murphy, Paul Anderson, Sophie Rundle, Helen McCrory.
Een straatschoffie komt uit de oorlog, een straatschoffie voelt zich aan zijn lot overgelaten. En dus wordt hij een crimineel. In het Birmingham van de jaren 1920 werkt Tommy Shelby zich eerst op tot een Don, vervolgens infiltreert hij ook de bovenwereld, terwijl hij de hele familie inschakelt. Het levert iconische rollen op voor Paul Anderson en Helen ‘Aunt Polly’ McCrory, maar het is natuurlijk Cillian Murphy en die onbewogen staalblauwe ogen die de sterren van de hemel spelen. Dit was zijn show en zijn show alleen.
Peaky Blinders was een misdaadserie, maar dan zoals The Wire een flikkenserie was; een manier om het over andere dingen te hebben. En dus is het niet gek dat we na vier seizoenen de Britse fascist Oswald Mosley zien opduiken en Tommy in de politiek van de jaren dertig belandt. Omdat geschiedenis zich niet herhaalt, maar wel rijmt. (mvs)
22 True Detective (VS|2014 – |HBO )
Van Nic Pizzolatto | Met Matthew McConaughey, Woody Harelson, Colin Farrell, Rachel McAdams, Taylor Kitsch, Vincent Vaughn, Mahershala Ali, Stephen Dorff.
True Detective in deze lijst, dat is puur de verdienste van dat eerste seizoen. Het broeierige Louisiana van het ‘Hosanna Church’-schandaal werd overgoten met een sausje Lovecraft en Chambers en in de capabele handen gelegd van het onverwacht gouden duo Matthew McConaughey en Woody Harrelson.
De Meisneraanpak van McConaughey, toen volop in de periode die nu bekend staat als ‘de McConaissance’, kon alleen maar knetteren dankzij de natuurlijke stijl van Harrelson. Het mystieke van Carcosa en Cthulhu gaf het slow-burnverhaal net die extra oomph. De zeer puike beeldregie van Cary Joji Fukunaga ondersteunt al deze aspecten perfect gebalanceerd. Wat er op het scherm gebeurde, was zelfs zo straf dat de zwakheden in het schrijftalent van Nic Pizzolatto niet meer opvielen.
In de volgende seizoenen werden die echter wel duidelijk. Eerst het (overdreven) afgeschoten tweede seizoen: zelfde scenarist, zelfde regisseur, andere topcast. Maar de method van een Farrell botst met de ‘scope’ van het verhaal en legt zo ongewild de zwaktes van het scenario bloot. Het blijft boeien omdat het ten minste iets ander probeert. De makers grepen voor het derde seizoen onverrichter zake terug naar het eerste voor een “herhaling”, inclusief de pruik van Harrelson die nu de kop van Stephen Dorff siert. Dit keer vonden de makers inspiratie bij de ‘West Memphis Three’. De tour de force van jaargang 3 is echter weggelegd voor Mahershala Ali, een acteur die altijd goed is en alles waarin hij opduikt onmiddellijk een paar percent beter maakt. Dit geldt ook voor dit seizoen, dat het bezwerende van dat briljante eerste seizoen lange na niet evenaart, maar elke tel dat Ali in een van de drie tijdlijnen op het scherm verschijnt, is goud waard. (tvdp)
21 Lost (VS|2004-2010|ABC)
Van J.J. Abrams, Damon Lindelof, Jeffrey Lieber | met Jorge Garcia, Josh Holloway, Yunjin Kim, Evangeline Lilly, Terry O’Quinn, Naveen Andrews, Matthew Fox, Daniel Dae Kim.
“Wat is dat vreemde luik in de grond?” “Waarom heeft de dokter die bizarre tattoos op de arm?” “Wat zijn in godsnaam die rare rook en die radiosignalen en … die nummers?” Na de eerste opwindende aflevering van Lost waren er zoveel intrigerende vragen die een boeiend mysterie voorspelden. De bedenkers hadden van bij de start een volledige verhaallijn in gedachten en toch dwong het succes hen om in seizoenen twee en drie te beginnen meanderen en de focus wat te verliezen. Maar dan kwam dat magische moment helemaal aan het eind van het derde seizoen “We need to go back, Jack” en plots … Yes, now you have my attention again!
De afwikkeling in de laatste seizoenen toonde aan hoe goed alles op voorhand gepland en doordacht was geweest, want stuk voor stuk kregen we fascinerende antwoorden op al de initiële vragen. Lost bouwde een geheel eigen universum en mythologie en deed dat aan de hand van allerlei verborgen aanwijzingen die ook perfect bleken te kloppen en sluitend te zijn. Het leven als een akelige manifestatie van Jeremy Benthams Panopticon en een van de weinige series die de spanning seizoen na seizoen wist te behouden. (davb)
